Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Turkije: KGS bestaat niet meer. Hiervoor wordt HGS gebruitk. Als je vanuit het buitenland naar Turkije komt dan heb je 14 dagen tijd om tol te betalen bij een willekeurige postkantoor PTT.
Versie 67316061 van 143.176.2.31 (overleg) ongedaan gemaakt.
Label: Ongedaan maken
(12 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
Een '''tolweg''' is een [[weg]] waarvoor de gebruiker op directe wijze betaalt om er gebruik van te mogen maken ([[Tol (recht)|tol]]). Sommige tolwegen maken gebruik van grote en dure [[kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] als [[tunnel]]s en [[brug (bouwwerk)|bruggen]]. Men spreekt dan vaak over toltunnels en tolbruggen. In Nederland en België wordt tolheffing ingesteld bij wegen die gebruikmaken van uitzonderlijke dure kunstwerken en/of wegen met kunstwerken die betaald zijn met geld van particuliere [[investeren|investeerders]]. Vaak geldt de tolheffing voor een periode van tientallen jaren na de opening of bouw van het bouwwerk om de kosten terug te kunnen verdienen.
[[Bestand:Caseta San Marcos (Mexico-Puebla).jpg|thumb|250px|TolpoortjesTolpoorten op de snelweg [[Mexico-Stad]] - [[Puebla (stad)|Puebla]].]]
 
==Geschiedenis==
Tol werd vanouds geheven op wegen en waterwegen. Het betrof in het algemeen een soort belasting, vergelijk het woord: ''[[Tollenaar (beroep)|tollenaar]]''. Ook bij het passeren van grenzen werd tol geheven, daar komt het Duitse woord ''Zoll'' voor [[douane]]post vandaan. Soms was er sprake van diefstal: een [[roofridder]] kon van zijn burcht de scheepvaart in de gaten houden en geld van de schippers eisen voor de doorvaart. Later werd tol geheven op verschillende punten van doorgaande wegen, zoals de [[Steenweg op Luik]]. Er werd een [[slagboom]] (ook: ''barrier'' of ''barreel'' genaamd) opgesteld nabij een [[Tolhuis (gebouw)|tolhuis]]. Vaak was een en ander ook voorzien van een [[herberg]] en een [[uitspanning]]. De opbrengsten van de tol werden gebruikt om de weg aan te leggen en te onderhouden, en om in het onderhoud van de tolgaarder te voorzien. Ook bijBij de scheepvaart kent men iets dergelijks inbij de[[brug vorm van(bouwwerk)|brug]]gen, [[bruggeldSluis (waterbouwkunde)|sluizen]] en [[sluisgeldveerboot|veerdiensten]]. HiervanDeze werddiensten dezijn [[brugwachter]]immers respectievelijkmeestal bemand, zodat geen extra personeel nodig is om de [[sluiswachter]]tol onderhoudente innen. Voor de doorgang door grote waterwerken als het [[Suezkanaal]] en het [[Panamakanaal]] moet [[kanaalgeld]] worden betaald. Het gaat daarbij om aanzienlijke bedragen.
 
Sinds vele jaren wordt in de meeste landen de [[wegenbelasting]] gebruikt om wegen aan te leggen, waarbij het tijdrovende tolsysteem kwam te vervallen. In vele landen kent het netwerk van de grote doorgaande autowegen een tolsysteem. Vaak wordt een netwerk beheerd door een maatschappij die haar inkomsten uit deze tol haalt.
Regel 11:
{{Legenda|blue|De weggebruiker ontvangt een kaartje.}}
{{Legenda|lightgreen|De weggebruiker toont het kaartje en betaalt. Heeft hij geen kaartje, dan betaalt hij vanaf het begin van de weg.}}
{{Legenda|yellow|De weggebruiker betaalt zonder kaartje.}}]]
Bij deze en de volgende afbeelding rijdt het verkeer rechts.]]
[[Bestand:Connections to toll road.svg|thumb|Links vier tolpoortjes, apart voor de verschillende richtingen. Rechts twee tolpoortjes, waardoor er meer [[Kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] nodig zijn.
{{Legenda|blue|De weggebruiker ontvangt een kaartje.}}
{{Legenda|lightgreen|De weggebruiker toont het kaartje en betaalt. Heeft hij geen kaartje, dan betaalt hij vanaf het begin van de weg. Rechts komt het verkeer uit twee richtingen samen bij een enkele tolpoort, en moet de tolgaarder erop letten waar het vandaan komt.}}
]]
Vanouds werd er tol geheven als men een bepaald punt passeerde. Dat gold niet alleen voor wegen en bruggen, maar ook – en vooral – voor veerboten. Een veerboot is immers haast altijd bemand, zodat er geen extra personeel nodig is om de tol te innen.
 
Bij moderne [[autosnelweg]]en krijgt de weggebruiker vaak een kaartje als hij de weg oprijdt. Dit geschiedt door automatische apparatuur. Een [[slagboom]] zorgt ervoor dat de automobilist niet doorrijdt zonder een kaartje te pakken. Bij het verlaten van de weg toont hij het kaartje en betaalt hij tol over de afgelegde afstand. Ook hier staat een slagboom, zodat het niet mogelijk is zonder betaling door te rijden. Het spreekt wel vanzelf dat een dergelijke snelweg degelijk is omheind en dat men niet gemakkelijk buiten de tol om de snelweg kan verlaten.
Regel 23 ⟶ 19:
 
===Gecombineerde tolpoorten===
In de praktijk is de zaak vaak ingewikkelder, doordat de tolpoorten voor beide richtingen gecombineerd zijn. Wie in de bovenste afbeelding bij afrit 2 de snelweg verlaat, moet dan kunnen aantonen dat hij van oprit 1 komt en niet van oprit 6. Dus moet er ook bij oprit 1 een kaartje worden uitgereikt.
 
[[Bestand:Connections to toll road.svg|thumb|Links vier tolpoortjes, apart voor de verschillende richtingen. Rechts twee tolpoortjes, waardoor er meer [[Kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] nodig zijn.
{{Legenda|blue|De weggebruiker ontvangt een kaartje.}}
{{Legenda|lightgreen|De weggebruiker toont het kaartje en betaalt. Heeft hij geen kaartje, dan betaalt hij vanaf het begin van de weg. Rechts komt het verkeer uit twee richtingen samen bij een enkele tolpoort, en moet de tolgaarder erop letten waar het vandaan komt.}}
]]
Door de tolpoorten voor beide richtingen te combineren, wordt er op mankracht bespaard. Tijdens de daluren kan een enkele tolgaarder al het verkeer verwerken en ook op drukkere tijden zijn er minder tolgaarders nodig. Nadeel is de extra infrastructuur: in de eerste plaats moeten er, zoals reeds gezegd, ook bij het begin van de weg kaartjes worden uitgereikt en in de tweede plaats zijn er meer viaducten nodig.
 
Regel 52:
In [[Nederland]] zijn in 2021 vijf tolwegen in gebruik:<ref>{{Citeer web|url=https://autorai.nl/tol-nederland-2021-feit/|titel=Tol in Nederland? In 2021 een feit|datum=13 juli 2016|bezochtdatum=25 april 2021}}</ref>
 
'''====Toltunnels'''====
* De [[Westerscheldetunnel]] onder de [[Westerschelde]] in [[Zeeland (provincie)|Zeeland]], voor dertig jaar, tot 2033
* De [[Kiltunnel]] (sinds 1977) onder de [[Dordtsche Kil]] bij [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]]
Regel 58:
De [[Wijkertunnel]], voor dertig jaar (tot 2026), en de [[Noordtunnel]] zijn zogenaamde [[schaduwtol]]tunnels. Bij deze tunnels wordt het tolgeld niet door de automobilisten betaald. In plaats daarvan betaalt [[Rijkswaterstaat]] per voertuigpassage aan de private financiers van de tunnel. In het geval van de Wijkertunnel zijn dat onder andere [[ING Bank]] en [[Pensioenfonds Zorg en Welzijn|PGGM]].
 
''toekomstige====Toekomstige toltunnel:''====
* De [[Maasdeltatunnel]] onder het [[Scheur (rivier)|Scheur]] ten westen van [[Rotterdam]], opening gepland tussen 2022 enin 2024.
 
''voormalige====Voormalige toltunnel:''====
* De [[Beneluxtunnel]] is sinds 1980 tolvrij.
 
'''====Tolbruggen'''====
* De [[Nieuwerbrug|tolbrug bij Nieuwerbrug]] (sinds 1788) over de [[Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)|Oude Rijn]] is de enige tolbrug in Nederland.
 
''voormalige====Voormalige tolbruggen:''====
* De [[Haastrecht|tolbrug bij Haastrecht]] is sinds 1965 tolvrij.
* De [[Haringvlietbrug]] is sinds 1974 tolvrij.
* De [[Zeelandbrug]] is sinds 1993 tolvrij.
* De [[Prins Willem-Alexanderbrug]] bij [[Tiel]] is sinds 1996 tolvrij.
 
== Enkele nationale tolsystemen ==
Regel 87:
 
==== Tolwegexploitanten ====
[[Bestand:Peage 08 2006 025.jpg|thumb|250px|Péage in Frankrijk]]
{| class="wikitable"
! Naam
Regel 141:
Ierland heft tol voor bepaalde wegen, tunnels en bruggen. Tol wordt daar ''Toll'' genoemd. Deze kunnen cash, met creditcard of via een elektronisch systeem (een "kastje" in de auto) betaald worden.
 
====Tolbruggen:====
* [[M1 (Ierland)|M1]] - Tolbrug over de [[Boyne]] bij [[Drogheda]]
* [[M50 (Ierland)|M50]] - Tolbrug over de [[Liffey]] in de rondweg van [[Dublin]]
Regel 147:
* [[N25 (Ierland)|N25]] - Tolbrug over de [[Suir]] nabij [[Waterford (stad)|Waterford]]
 
====Toltunnel:====
* [[M50 (Ierland)|M50]] - Toltunnel tussen de aansluiting met de [[M1 (Ierland)|M1]] en de [[haven van Dublin]]
* [[N18 (Ierland)|N18]] - Toltunnel onder de [[Shannon (rivier)|Shannon]] nabij [[Limerick (stad)|Limerick]]
 
====Tolwegen:====
Voor enkele (snel)wegen in Ierland moet ook tol worden betaald.
* [[M3 (Ierland)|M3]] nabij [[Dunboyne]]
Regel 164:
 
=== Italië ===
[[Bestand:Telepass-A9-20060209 A20 Buonfornello.oggwebm|thumb|250pxminiatuur|Cameragecontroleerd tolsysteem op de [[A9 (Italië)|A9]] van [[Milaan (stad)|Milaan]], net voor de [[Zwitserse]] grens bij [[Como (stad)|Como]]]]
Ook in [[Italië]] wordt op de meeste [[autosnelweg|snelwegen]] tol (''pedaggio'') geheven. De wegen zijn eigendom van de regio's waar zij doorheen lopen en worden [[openbare aanbesteding|openbaar aanbesteed]] door Ente Nazionale per le Strade (ANAS), de overheidsinstelling die verantwoordelijk is voor het nationale wegennet. Het exploitatiebedrijf dat de gunstigste voorwaarden biedt (bijvoorbeeld het meeste betaalt) mag de weg exploiteren. In ruil hiervoor mag een exploitatiebedrijf de wettelijk vastgestelde tolprijs heffen. Vrijwel alle [[autosnelweg]]en zijn tolwegen. In het uiterste zuiden van Italië is besloten geen tol te heffen om de [[economie als systeem|economie]] te stimuleren. Het grootste exploitatiebedrijf is ''Autostrade per l'Italia'' van de [[Autostrade SpA|Autostradegroep]].
 
Regel 180:
=== Engeland ===
* Autoverkeer in de binnenstad van [[Londen]] moet sinds [[17 februari]] [[2003]] 5 pond tol (''toll'') betalen. Sinds 4 juni 2005 is dit verhoogd naar 10 pond. De heffing van deze ''[[London congestion charge|congestion charge]]'' lijkt een positieve invloed te hebben op de gemiddelde snelheid in de congestiegevoelige binnenstad van Londen (30% minder verkeer). In 2007 werd het gebied, waar dit geldig is, uitgebreid naar het westen en omvatte toen ook Chelsea en Westminster. Deze uitbreiding werd in 2011 ongedaan gemaakt.
* [[Mersey]]tunnel in [[Liverpool]] , Tynetunnel, Cliftonbrug
* Vrachtwagens van meer dan 3,5 ton dienen tol te betalen vanaf 2007/2008. Er wordt gerekend per kilometer, op basis van het type voertuig (grootte + emissieklasse) en type weg (snelweg of niet). Er wordt ongeveer 15 pence gerekend per kilometer.
* De Britse regering is, vanwege het succes van Londen nu ook een studie gestart om het [[rekeningrijden]] (tol afhankelijk van tijd) in te voeren op alle Britse snelwegen, om de files rond de grote steden te bestrijden. Vooralsnog is afgezien van een grootscheepse invoering van tolheffing op bestaande snelwegen.
Regel 194:
 
=== Spanje ===
[[Bestand:Toll ticket.JPG|thumb|250px|Tolkaartje van een Spaanse snelweg]]
In [[Spanje]] wordt op een afnemend aantal autosnelwegen tol ''(peaje)'' geheven.
 
=== Oostenrijk en Zwitserland ===
[[Bestand:Videomaut-A13-Schoenberg.ogv|thumb|250px|Cameragecontroleerd tolsysteem op de [[Brenner Autobahn]]]]
In [[Oostenrijk]] en [[Zwitserland]] wordt tol (''Maut'') geheven op het gebruik van de [[autosnelweg]]en door middel van een [[tolvignet]]. De handhaving vindt plaats door onder meer camera's. Apart van het tolvignet worden soms extra tolgelden geheven voor tunnels en bruggen zoals bij de [[Tauerntunnel]] en de tunnel van de [[Grote Sint-BernhardpasBernhardtunnel]]. Vignetten zijn te koop bij VAB-, Touring- of ANWB-verkooppunten of aan de grenzen.
 
=== Turkije ===
Regel 205:
 
=== Verenigde Staten ===
[[Bestand:SR 417 University Toll Plaza.jpg|thumb|250px|Tolstation in Orlando, Florida]]
In de [[Verenigde Staten]] hebben veel [[Staten van de Verenigde Staten|staten]] vóór de invoering van het [[Interstate highway|Interstate Highway System]] en de grote [[Federale overheid van de Verenigde Staten|federale]] subsidies die aan staten werden verstrekt om dit netwerk aan te leggen, hun eerste snelwegen met gecontroleerde toegang aangelegd met behulp van vlottende obligaties die worden ondersteund door tolinkomsten. Beginnend met de [[Pennsylvania Turnpike]] in 1940, en gevolgd door soortgelijke wegen in New Jersey (de [[New Jersey Turnpike]], 1952 en de Garden State Parkway, 1954), New York (de [[New York State Thruway]], 1954), Massachusetts (Massachusetts Turnpike, 1957), Illinois (Illinois Tollway, 1958), en andere, hebben vele staten gedurende de jaren vijftig belangrijke tolwegen aangelegd. Met de invoering van het Interstate Highway System aan het einde van de jaren vijftig van de twintigste eeuw werd de aanleg van tolwegen in de VS aanzienlijk vertraagd, omdat de federale regering nu het grootste deel van de financiering voor de aanleg van nieuwe snelwegen voor haar rekening nam en de regelgeving vereiste dat dergelijke Interstate Highways vrij van tol moesten zijn. Veel oudere tolwegen werden aan het Interstate System toegevoegd onder een grandfather-clausule die het mogelijk maakte om tol te blijven heffen op tolwegen die van voor het systeem dateren. Sommige van deze wegen, zoals de Connecticut Turnpike en de Richmond-Petersburg Turnpike, hebben later hun tol afgeschaft toen de eerste obligaties waren afbetaald. Veel staten hebben de tolheffing op deze wegen echter gehandhaafd als een blijvende recurrente bron van inkomsten.
 
Regel 217:
 
== Trivia ==
*In het boek ''[[Alleen op de wereld]]'' ([[1880]]) staat dat er langs de [[Engeland|Engelse]] wegen tol moet worden betaald en dat dat in [[Frankrijk]] niet voorkomt. TegenwoordigIn istegenstelling hettot andersomde Franse snelwegen zijn de Britse snelwegen tolvrij.
 
== Zie ook ==
Regel 226:
 
==Referenties==
{{References|85%}}
 
{{Zusterproject
| commons =