Tolweg: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 67316061 van 143.176.2.31 (overleg) ongedaan gemaakt. Label: Ongedaan maken |
|||
| (35 tussenliggende versies door 21 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
Een '''tolweg''' is een [[weg]] waarvoor de gebruiker op directe wijze betaalt om er gebruik van te mogen maken ([[Tol (recht)|tol]]). Sommige tolwegen maken gebruik van grote en dure [[kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] als [[tunnel]]s en [[brug (bouwwerk)|bruggen]]. Men spreekt dan vaak over toltunnels en tolbruggen. In Nederland en België wordt tolheffing
[[Bestand:Caseta San Marcos (Mexico-Puebla).jpg|thumb|
==Geschiedenis==
Tol werd vanouds geheven op wegen en waterwegen. Het betrof in het algemeen een
Sinds vele jaren wordt in de meeste landen de [[wegenbelasting]] gebruikt om wegen aan te leggen, waarbij het tijdrovende tolsysteem kwam te vervallen. In vele landen kent het netwerk van de grote doorgaande autowegen een tolsysteem. Vaak wordt een netwerk beheerd door een maatschappij die
== Moderne tolwegen ==
▲| [[Bestand:Toll road.svg|thumb|450px|Voorbeeld van een tolweg. Er zijn in deze tekening aparte tolpoortjes voor de twee rijrichtingen.
{{Legenda|blue|De weggebruiker ontvangt een kaartje.}}
{{Legenda|lightgreen|De weggebruiker toont het kaartje en betaalt. Heeft hij geen kaartje, dan betaalt hij vanaf het begin van de weg.}}
{{Legenda|yellow|De weggebruiker betaalt zonder kaartje.}}
Bij deze en de volgende afbeelding rijdt het verkeer rechts.]]
| [[Bestand:Connections to toll road.svg|thumb|450px|Links vier tolpoortjes, apart voor de verschillende richtingen. Rechts twee tolpoortjes, waardoor er meer [[Kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] nodig zijn.▼
{{Legenda|blue|De weggebruiker ontvangt een kaartje.}}▼
{{Legenda|lightgreen|De weggebruiker toont het kaartje en betaalt. Heeft hij geen kaartje, dan betaalt hij vanaf het begin van de weg. Rechts komt het verkeer uit twee richtingen samen bij een enkele tolpoort, en moet de tolgaarder erop letten waar het vandaan komt.}}▼
]]▼
|}▼
Bij moderne [[autosnelweg]]en krijgt de weggebruiker vaak een kaartje als hij de weg oprijdt. Dit geschiedt door automatische apparatuur. Een [[slagboom]] zorgt ervoor dat de automobilist niet doorrijdt zonder een kaartje te pakken. Bij het verlaten van de weg toont hij het kaartje en betaalt hij tol over de afgelegde afstand. Ook hier staat een slagboom, zodat het niet mogelijk is zonder betaling door te rijden. Het spreekt wel vanzelf dat een dergelijke snelweg degelijk is omheind en dat men niet gemakkelijk buiten de tol om de snelweg kan verlaten.
Regel 26 ⟶ 19:
===Gecombineerde tolpoorten===
In de praktijk is de zaak vaak ingewikkelder, doordat de tolpoorten voor beide richtingen gecombineerd zijn. Wie in de bovenste afbeelding bij afrit 2 de snelweg verlaat, moet dan kunnen aantonen dat hij van oprit 1 komt en niet van oprit 6. Dus moet er ook bij oprit 1 een kaartje worden uitgereikt.
▲
▲{{Legenda|blue|De weggebruiker ontvangt een kaartje.}}
▲{{Legenda|lightgreen|De weggebruiker toont het kaartje en betaalt. Heeft hij geen kaartje, dan betaalt hij vanaf het begin van de weg. Rechts komt het verkeer uit twee richtingen samen bij een enkele tolpoort, en moet de tolgaarder erop letten waar het vandaan komt.}}
▲]]
Door de tolpoorten voor beide richtingen te combineren, wordt er op mankracht bespaard. Tijdens de daluren kan een enkele tolgaarder al het verkeer verwerken en ook op drukkere tijden zijn er minder tolgaarders nodig. Nadeel is de extra infrastructuur: in de eerste plaats moeten er, zoals reeds gezegd, ook bij het begin van de weg kaartjes worden uitgereikt en in de tweede plaats zijn er meer viaducten nodig.
Er komt weleens een uitzondering voor. Het verkeer uit de twee richtingen wordt normaliter door verschillende tolpoorten geleid, zodat er geen kaartjes nodig zijn voor het verkeer dat van de allereerste oprit komt. De tolpoorten bevinden zich naast elkaar, gescheiden door een hekje. Deze situatie wordt getoond in de onderste afbeelding rechts. 's Nachts, als er maar weinig verkeer is, wordt het hekje weggehaald en is er maar
Gecombineerde tolpoorten en [[verzorgingsplaats]]en kunnen voordelig zijn voor een automobilist die een afrit voorbijrijdt. Hij kan bij de eerstvolgende afrit of verzorgingsplaats keren en betaalt dan alleen voor het deel van de weg dat hij bedoelde te reizen. Er is echter ook fraude mogelijk. Twee automobilisten die elkaar op een gecombineerde [[verzorgingsplaats]] tegenkomen en in tegengestelde richting reizen, kunnen hun kaartjes ruilen. Ze betalen dan elk minder voor de reis.
Regel 39 ⟶ 36:
== Tolsystemen in België en Nederland ==
=== België ===
* Als het voorstel door de [[Europese Unie|EU]] goedgekeurd zou zijn, zou in [[België]] een wegenvignet ingevoerd worden voor alle Belgische wegen, dus niet enkel autosnelwegen. Dit had moeten gebeuren in de vorm van een elektronisch vignet via de nummerplaat van de gebruiker. Op
{{Zie hoofdartikel|Wegenvignet (België)}}
*In België is in 2005 één toltunnel in gebruik: [[Liefkenshoektunnel]] bij [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]]. Tijdens de werken aan de [[Kennedytunnel]] werd de Liefkenshoektunnel enkele keren tolvrij gemaakt. Het is de gewoonte om de Liefkenshoektunnel tolvrij te maken bij incidenten op de ring rond Antwerpen.
* Op de toekomstige [[Oosterweeltunnel]] zal ook tol worden geheven.
* De [[Tunnel van Cointe]] in de [[A602 (België)|A602]] in [[Luik (stad)|Luik]] is een [[schaduwtol]]tunnel. Deze tunnel werd in 2000 voltooid en verbindt de [[Europese weg 25|E25]] (uit Luxemburg) met de [[Europese weg 40|E40]] (uit Brussel). SOFICO (''Société wallonne de financement complémentaire des infrastructures'') heeft de bouw betaald. Het [[Waals Gewest|Waalse Gewest]] betaalt de investering terug op basis van het aantal voertuigpassages.
*Op de [[A8 (België)|A8]] wordt schaduwtol geheven door SOFICO op het gedeelte [[Gellingen]] - Hacquegnies.▼
▲*Op de [[A8 (België)|A8]] wordt schaduwtol geheven door SOFICO op het gedeelte Gellingen - Hacquegnies.
=== Nederland ===
Regel 54 ⟶ 48:
[[Bestand:Westersch.jpg|thumb|Westerscheldetunnel]]
[[Bestand:Toltarief.JPG|thumb|[[Huis Almelo]] [[1837]]: een halve cent per rund of schaap, twee en een halve cent per paard of ezel]]
Tot in de twintigste eeuw waren tolwegen in Nederland zeer gebruikelijk. Waar de aanleg of het onderhoud van wegen niet (volledig) uit algemene middelen werd gefinancierd, werd dit bekostigd door tol te heffen voor het gebruik van de weg. Tot in het begin van de 20e eeuw hadden gemeenten tolheffingen op alle vervoermiddelen. De heffing gold zelfs voor voetgangers en vee. De tolhuizen stonden vaak bij het begin van de gemeentelijke hoofdweg. Op 1 april 1953 heeft de Nederlandse regering alle gemeentelijke tollen afgeschaft.
In [[Nederland]] zijn in 2021 vijf tolwegen in gebruik:<ref>{{Citeer web|url=https://autorai.nl/tol-nederland-2021-feit/|titel=Tol in Nederland? In 2021 een feit|datum=13 juli 2016|bezochtdatum=25 april 2021}}</ref>
* De [[Westerscheldetunnel]] onder de [[Westerschelde]] in [[Zeeland (provincie)|Zeeland]], voor dertig jaar, tot 2033▼
* De [[Kiltunnel]] (sinds 1977) onder de [[Dordtsche Kil]] bij [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]]▼
▲'''Toltunnels'''
▲* [[Westerscheldetunnel]] in [[Zeeland (provincie)|Zeeland]], voor dertig jaar, tot 2033
▲* [[Kiltunnel]] (sinds 1977) bij [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]]
====Toekomstige toltunnel====
▲*De [[Wijkertunnel]] is voor dertig jaar (tot 2026) een zogenaamde [[schaduwtol]]tunnel. Bij deze tunnel wordt het tolgeld niet door de automobilisten, maar door [[Rijkswaterstaat]] betaald per voertuigpassage aan de private financiers van de Wijkertunnel (onder andere [[ING Bank]] en [[Pensioenfonds Zorg en Welzijn|PGGM]])
* De [[Maasdeltatunnel]] onder het [[Scheur (rivier)|Scheur]] ten westen van [[Rotterdam]], opening gepland in 2024.
* De [[Beneluxtunnel]] is sinds 1980 tolvrij.
* De [[Nieuwerbrug|tolbrug bij Nieuwerbrug]] (sinds 1788) over de [[Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)|Oude Rijn]] is de enige tolbrug in Nederland.
* De [[Haastrecht|tolbrug bij Haastrecht]] is sinds 1965 tolvrij.
* De [[Haringvlietbrug]] is sinds 1974 tolvrij.
* De [[Zeelandbrug]] is sinds 1993 tolvrij.
* De [[Prins Willem-Alexanderbrug]] bij [[Tiel]] is sinds 1996 tolvrij.
== Enkele nationale tolsystemen ==
=== Frankrijk ===
In [[Frankrijk]] wordt op de meeste [[wegen in Frankrijk|autosnelwegen]] ''péage'' geheven. In ruil voor de betaalde [[tolheffing|tol]] hoeven de particuliere autobezitters in Frankrijk geen [[wegenbelasting]] te betalen. [[Autoroutes du Sud de la France]] (ASF) is de grootste tolmaatschappij van Frankrijk.
Ook bij sommige bruggen en tunnels moet tol worden betaald, zoals bij het [[Viaduct van Millau]], de [[Pont de Normandie]] en de [[Tunnels A86|A86 Duplextunnel]].
Regel 90 ⟶ 87:
==== Tolwegexploitanten ====
[[Bestand:Peage 08 2006 025.jpg|thumb
{| class="wikitable"
! Naam
Regel 142 ⟶ 139:
=== Ierland ===
Ierland heft
====Tolbruggen
* [[M1 (Ierland)|M1]] - Tolbrug over de [[Boyne]] bij [[Drogheda]]
* [[M50 (Ierland)|M50]] - Tolbrug over de [[Liffey]] in de rondweg van [[Dublin]]
Regel 150 ⟶ 147:
* [[N25 (Ierland)|N25]] - Tolbrug over de [[Suir]] nabij [[Waterford (stad)|Waterford]]
====Toltunnel
* [[M50 (Ierland)|M50]] - Toltunnel tussen de aansluiting met de [[M1 (Ierland)|M1]] en de [[haven van Dublin]]
* [[N18 (Ierland)|N18]] - Toltunnel onder de [[Shannon (rivier)|Shannon]] nabij [[Limerick (stad)|Limerick]]
====Tolwegen
Voor enkele (snel)wegen in Ierland moet ook tol worden betaald.
* [[M3 (Ierland)|M3]] nabij [[Dunboyne]]
Regel 167 ⟶ 164:
=== Italië ===
[[Bestand:Telepass
Ook in [[Italië]] wordt op de meeste [[autosnelweg|snelwegen]] tol (''pedaggio'') geheven. De wegen zijn eigendom van de regio's waar zij doorheen lopen en worden [[openbare aanbesteding|openbaar aanbesteed]] door Ente Nazionale per le Strade (ANAS), de overheidsinstelling die verantwoordelijk is voor het nationale wegennet. Het exploitatiebedrijf dat de gunstigste voorwaarden biedt (bijvoorbeeld het meeste betaalt) mag de weg exploiteren. In ruil hiervoor mag een exploitatiebedrijf de wettelijk vastgestelde tolprijs heffen. Vrijwel alle [[autosnelweg]]en zijn tolwegen. In het uiterste zuiden van Italië is besloten geen tol te heffen om de [[economie als systeem|economie]] te stimuleren. Het grootste exploitatiebedrijf is ''Autostrade per l'Italia'' van de [[Autostrade SpA|Autostradegroep]].
Regel 183 ⟶ 180:
=== Engeland ===
* Autoverkeer in de binnenstad van [[Londen]] moet sinds [[17 februari]] [[2003]] 5 pond tol (''toll'') betalen. Sinds 4 juni 2005 is dit verhoogd naar 10 pond. De heffing van deze ''[[London congestion charge|congestion charge]]'' lijkt een positieve invloed te hebben op de gemiddelde snelheid in de congestiegevoelige binnenstad van Londen (30% minder verkeer). In 2007 werd het gebied, waar dit geldig is, uitgebreid naar het westen en omvatte toen ook Chelsea en Westminster. Deze uitbreiding werd in 2011 ongedaan gemaakt.
* [[Mersey]]tunnel in [[Liverpool]], Tynetunnel
* Vrachtwagens van meer dan 3,5 ton dienen tol te betalen vanaf 2007/2008. Er wordt gerekend per kilometer, op basis van het type voertuig (grootte + emissieklasse) en type weg (snelweg of niet). Er wordt ongeveer 15 pence gerekend per kilometer.
* De Britse regering is, vanwege het succes van Londen nu ook een studie gestart om het [[rekeningrijden]] (tol afhankelijk van tijd) in te voeren op alle Britse snelwegen, om de files rond de grote steden te bestrijden. Vooralsnog is afgezien van een grootscheepse invoering van tolheffing op bestaande snelwegen.
* Op de ring van [[Londen]], de [[M25 (Groot-Brittannië)|M25]] (London Orbital), moet tussen 6.00 en 22.00 uur tol betaald worden voor de oversteek van de [[Theems]] ter hoogte van [[Dartford (plaats)|Dartford]], ook [[Dartford Crossing]] genoemd. Het tarief voor personenwagens is GBP 2,50.
*In december 2018 werd na 52 jaar de tolheffing op de Severnbrug (deel van de M4 tussen Bristol en Cardiff) stopgezet.<ref>{{Citeer nieuws|achternaam=Shuttleworth|voornaam=Peter|datum=17 december 2018|titel=Severn bridges: M4 Severn crossing reopens toll free|bezochtdatum=24 november 2020|taal=en|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-46539184}}</ref>
=== Scandinavië ===
Regel 196 ⟶ 194:
=== Spanje ===
[[Bestand:Toll ticket.JPG|thumb
In [[Spanje]] wordt op
=== Oostenrijk en Zwitserland ===
[[Bestand:Videomaut-A13-Schoenberg.ogv|thumb
In [[Oostenrijk]] en [[Zwitserland]] wordt tol (''Maut'') geheven op het gebruik van de [[autosnelweg]]en door middel van een [[tolvignet]]. De handhaving vindt plaats door onder meer camera's. Apart van het tolvignet worden soms extra tolgelden geheven voor tunnels en bruggen zoals bij de [[Tauerntunnel]] en
=== Turkije ===
Op sommige autosnelwegen in [[Turkije]] (''Otoyolları'' of ''Karayolları'') wordt tol geheven. Een voorbeeld is de brug over de Bosporus van het Europese naar het Aziatische deel van [[Istanboel]] (Boğaziçi Köprüsü). Tol wordt op
=== Verenigde Staten ===
[[Bestand:SR 417 University Toll Plaza.jpg|thumb
In de [[Verenigde Staten]] hebben veel [[Staten van de Verenigde Staten|staten]] vóór de invoering van het [[Interstate highway|Interstate Highway System]] en de grote [[Federale overheid van de Verenigde Staten|federale]] subsidies die aan staten werden verstrekt om dit netwerk aan te leggen, hun eerste snelwegen met gecontroleerde toegang aangelegd met behulp van vlottende obligaties die worden ondersteund door tolinkomsten. Beginnend met de [[Pennsylvania Turnpike]] in 1940, en gevolgd door soortgelijke wegen in New Jersey (de [[New Jersey Turnpike]], 1952 en de Garden State Parkway, 1954), New York (de [[New York State Thruway]], 1954), Massachusetts (Massachusetts Turnpike, 1957), Illinois (Illinois Tollway, 1958), en andere, hebben vele staten gedurende de jaren vijftig belangrijke tolwegen aangelegd. Met de invoering van het Interstate Highway System aan het einde van de jaren vijftig van de twintigste eeuw werd de aanleg van tolwegen in de VS aanzienlijk vertraagd, omdat de federale regering nu het grootste deel van de financiering voor de aanleg van nieuwe snelwegen voor haar rekening nam en de regelgeving vereiste dat dergelijke Interstate Highways vrij van tol moesten zijn. Veel oudere tolwegen werden aan het Interstate System toegevoegd onder een grandfather-clausule die het mogelijk maakte om tol te blijven heffen op tolwegen die van voor het systeem dateren. Sommige van deze wegen, zoals de Connecticut Turnpike en de Richmond-Petersburg Turnpike, hebben later hun tol afgeschaft toen de eerste obligaties waren afbetaald. Veel staten hebben de tolheffing op deze wegen echter gehandhaafd als een blijvende recurrente bron van inkomsten.
Toen het Interstate Highway System in de jaren tachtig van de twintigste eeuw zijn voltooiing naderde, begonnen staten opnieuw met de aanleg van tolwegen om nieuwe toegangswegen met tolheffing aan te leggen die geen deel uitmaakten van de oorspronkelijke financiering van het interstatelijke systeem. Houston's buitenste ringweg van onderling verbonden tolwegen begon in 1983, en veel staten volgden in de laatste twee decennia van de 20e eeuw met het toevoegen van nieuwe tolwegen, met inbegrip van het tolsysteem rond Orlando, Florida, Colorado's E-470, en Georgia State Route 400.
Sommige tolwegen (''tollways, toll roads, turnpikes'') in de [[Verenigde Staten]] zijn het eigendom van particuliere bedrijven, andere zijn het eigendom van staten of steden. Sommige tolwegen die eigendom zijn van de overheid worden beheerd door particuliere bedrijven.
Sommige Amerikaanse staten passen het ''Build-Operate-Transfer''- of BOT-systeem toe. Particuliere bedrijven leggen de weg aan en krijgen de gelegenheid om de weg voor een bepaalde tijd als tolweg te exploiteren. Daarna wordt de weg overgedragen aan de overheid. Dit principe wordt toegepast in [[Arkansas (staat)|Arkansas]], [[Californië]], [[Delaware]], [[Florida (staat)|Florida]], [[Illinois (staat)|Illinois]], [[Indiana]], [[Mississippi (staat)|Mississippi]], [[Texas (staat)|Texas]] en [[Virginia (staat)|Virginia]].
Regel 214 ⟶ 217:
== Trivia ==
*In het boek ''[[Alleen op de wereld]]'' ([[1880]]) staat dat er langs de [[Engeland|Engelse]] wegen tol moet worden betaald en dat dat in [[Frankrijk]] niet voorkomt.
== Zie ook ==
Regel 223 ⟶ 226:
==Referenties==
{{References
{{Zusterproject
| commons =
| commonscat = Toll roads
| wikiatlas =
| wikispecies =
| wiktionary = tolweg
| wikibooks =
| wikisource =
| wikiquote =
| wikinews =
| wikinewscat =
| wikivoyage =
[[Categorie:Tolheffing]]
| |||