Wikipedia

A.F.Th. van der Heijden: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
 
(35 tussenliggende versies door 23 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
{{Infobox auteur
| naam = A.F.Th. van der Heijden
| afbeelding = A.F.Th. van der Heijden 1996.jpg
| onderschrift = A.F.Th. van der Heijden, Amsterdam 1996.
| citaat =
| volledige naam = Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden
| pseudoniem = [[Patrizio Canaponi]], [[A.F.Th.]]
| beter-bekend-als =
| bijnaam =
Regel 13:
| overleden =
| overlijdensplaats =
| land = {{NL}}Nederland
| beroep = [[schrijver]]
| jaren-actief = [[1978]] - heden
Regel 23:
| dbnl = heij001
| handtekening =
| website = httphttps://www.afthafthvanderheijden.nlinfo
}}
 
'''Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden''' ([[Geldrop]], [[15 oktober]] [[1951]]) is een [[Nederland]]se [[auteur|schrijver]]. Hij begon te publiceren onder de naam '''Patrizio Canaponi''' en publiceerde ook onder zijn initialen, als '''A.F.Th.'''.
 
== Algemeen ==
Regel 34:
Van der Heijden wordt weleens gezien als ''de'' vertegenwoordiger van een generatie die na de oorlog opgroeide; dit in tegenstelling tot schrijvers als [[Harry Mulisch]], [[Willem Frederik Hermans]] en [[Jan Wolkers]] die de [[Tweede Wereldoorlog]] tot een belangrijk [[motief (literatuur)|motief]] in hun werk maakten.
 
Kern van het oeuvre van Van der Heijden is de cyclus '[[De tandeloze tijd]]'. KenmerkendOorspronkelijk is dat dezewas oorspronkelijkdit bedoeld is als [[trilogie]], maar werd uiteindelijk veel omvangrijker werd. (HetDit looptis vaakkenmerkend andersvoor methet de bedoelingenwerk van Van der Heijden, dat zich tijdens het schrijfproces vaak gaandeweg anders ontwikkelt dan de oorspronkelijke bedoeling was. Zo zijn er al jaren vooraankondigingen van nieuwe romans die maar niet verschijnen, of groeien hoofdstukken soms uit tot complete romans.)
 
Naast De schrijvertandeloze istijd inmiddelskent alweerhet eenwerk nieuwevan ambitieuzeVan cyclusder gestartHeijden nog een andere romancyclus, [[Homo duplex]], over een naamloze God die naar de aarde is gekomen om een wereldrevolutie te beginnen. Hoewel er nog geen gerangschikt deel van de cyclus is gepubliceerd, is er wel een omvangrijke proloog uitgekomen, ''De Movo Tapes,'' en de sleutelboeken ''Drijfzand Koloniseren'' en ''Mim''. In maart 2007 verscheen het nader in de cyclus te plaatsen deel ''Het schervengericht''. Binnen deze cyclus zijn er meer werken gepland.
 
Daarnaast publiceert hij tussendoor ook 'los' autobiografisch werk, onder andere in de vorm van dagboekaantekeningen en requiems, bijvoorbeeld over zijn vader, ''Asbestemming'', en over zijn moeder, ''Uitdorsten''. De bekendste requiemroman van Van der Heijden is [[Tonio. Een requiemroman|''Tonio'']], naar aanleiding van het overlijden van zijn zoon.

Van der Heijden publiceerde aanvankelijk onder het [[pseudoniem]] Patrizio Canaponi (waaronder de verhalenbundel ''Een gondel in de Herengracht'' en de roman ''[[De draaideur]]''). De cyclus [[Homo Duplex]] publiceerde hij aanvankelijk onder het pseudoniem A.F.Th. Latere drukken van delen uit deze cyclus verschenen weer onder zijn volledige naam.
 
== Inhoud en thema's van zijn werk ==
In de cyclus [[De tandeloze tijd]] staat Albert Egberts (deels [[alter ego]] van de schrijver zelf) centraal, maar gaandeweg treden er ook andere personen op de voorgrond. We volgen Albert vanaf zijn kindertijd in Brabant (''Vallende ouders''), tot zijn studententijd in Nijmegen en Amsterdam (''De gevarendriehoek'' en ''Het hof van barmhartigheid'') tot en met zijn ondergang als junkie in Amsterdam (''Onder het plaveisel het moeras''), maar maken tussendoor ook kennis met onder anderen de advocaat Ernst Quispel (''Advocaat van de hanen'') in de jaren tachtig, Alberts tante Tiny (''De helleveeg)'' en de ontsporende reclameman Nico Dorlas (''Kwaadschiks'').
 
De tijdsbeleving is allesbehalve chronologisch en consistent in deze cyclus: die tijdsbeleving is juist het centrale thema ervan, zoals de naam al doet vermoeden. In deel I van De tandeloze tijd wordt het begrip 'leven in de breedte' geïntroduceerd: aangezien het leven 'in de lengte' niet te stoppen valt, moet het maar in de breedte worden gezocht. Door elk moment uit te spinnen, te verbreden, wordt gehoopt het leven waardevoller te maken. DeDit uitgebreidheidis van beide cycli boeken weerspiegelen diteen [[leidmotief]] in zowel ''De tandeloze tijd'' als ''Homo duplex''.▼
Regelmatig verwerkt Van der Heijden waargebeurde gebeurtenissen in zijn verhalen. In wat door sommige critici gezien wordt als zijn beste werk, ''Advocaat van de hanen'', gebruikt hij de dood van de kraker [[Hans Kok (kraker)|Hans Kok]] in een [[politiecel]] als achtergrond. In zijn recente werk ''Het schervengericht'' figureren de regisseur [[Roman Polanski]] en de moordenaar van diens vrouw, [[Charles Manson]]. Van der Heijden maakte bekend dat als er een nieuw deel van De tandeloze tijd zal verschijnen, dat waarschijnlijk over de moord op kraker en activist [[Louis Sévèke]] zal gaan. ▼
 
▲Regelmatig verwerkt Van der Heijden waargebeurde gebeurtenissen in zijn verhalen. In wat door sommige critici gezien wordt als zijn beste werk, ''Advocaat van de hanen'', gebruikt hij de dood van de kraker [[Hans Kok (kraker)|Hans Kok]] in een [[politiecel]] als achtergrond. In zijn recente werk ''Het schervengericht'' figureren de regisseur [[Roman Polanski]] en de (veronderstelde) moordenaar van diens vrouw, [[Charles Manson]]. Van der Heijden maakte bekend dat als er een nieuw deel van De tandeloze tijd zal verschijnen, dat waarschijnlijk over de moord op kraker en activist [[Louis Sévèke]] zal gaan.
▲De tijdsbeleving is allesbehalve chronologisch en consistent in deze cyclus: die tijdsbeleving is juist het centrale thema ervan, zoals de naam al doet vermoeden. In deel I wordt het begrip 'leven in de breedte' geïntroduceerd: aangezien het leven 'in de lengte' niet te stoppen valt, moet het maar in de breedte worden gezocht. Door elk moment uit te spinnen, te verbreden, wordt gehoopt het leven waardevoller te maken. De uitgebreidheid van beide cycli boeken weerspiegelen dit [[leidmotief]].
 
Waar Van der Heijden in de cyclus ''De Tandeloze Tijd'' veelal putte uit zijn eigen leven, borduurt hij in de ''Homo duplex'' reeks verder op de Griekse mythen; ''Drijfzand koloniseren'' is een vrije bewerking van [[Sofokles]]' Thebaanse trilogie, de [[Labdaciden]] en ''Mim'' is een eigentijdse variatie op het verhaal van [[Oedipus]]. Eerder speelde Van der Heijden al met de Oedipus-mythe, in ''Advocaat van de hanen'', waarin de advocaat uit de titel op zoek gaat naar een getuige van een moord.
Regel 51 ⟶ 53:
== Persoonlijk ==
[[Bestand:VdHeijdenBaantjer1992.jpg|thumb|Van der Heijden met [[Appie Baantjer|Baantjer]] (1992)]]
A.F.Th. van der Heijden is gehuwd met journaliste/schrijfster [[Mirjam Rotenstreich]]. Op 23 mei 2010 werd Van der Heijdens enige zoon Tonio (geb. [[15 juni]] [[1988]]) op de fiets aangereden door een auto. Kort na dit verkeersongeval overleed Tonio op 21-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Amsterdam, in het bijzijn van zijn ouders. Op [[26 mei]] [[2011]] verscheen van Van der Heijden het boek ''[[Tonio (boek)|Tonio. Een requiemroman]]'' over dit verlies. Er werden in een jaar zo'n 100.000 exemplaren van verkocht. Het werk werd op [[7 mei]] [[2012]] bekroond met de [[Libris Literatuurprijs]] en op 15 oktober 2012 met de [[Publieksprijs voor het Nederlandse Boek|NS Publieksprijs]], waarbij het een kleine 40% van de ruim 70.000 uitgebrachte stemmen verwierf. In 2016 werd het verfilmd onder de titel [[Tonio (film)|Tonio]], met [[Pierre Bokma]] in de hoofdrol.
 
== Prijzen ==
Regel 90 ⟶ 92:
* 2001 – ''Gevouwen woorden'' (brieven)
* 2003 – ''De Movo tapes (Homo duplex 0)''
* 2003 – ''Uitdorsten'' (novelle, opgenomen als nulde druk in ''De requiems'' tezamen met de romans ''De sandwich'' en ''Asbestemming'')
* 2003 – ''Engelenplaque'' (dagboekaantekeningen)
* 2004 – ''Hier viel Van Gogh flauw'' (dagboekaantekeningen)
Regel 98 ⟶ 101:
* 2008 – ''Kruis en kraai (de romankunst na [[James Joyce]])'' (brief aan Anthony Mertens)
* 2008 – ''Gentse lente'' (verhalen)
* 2008 – ''De liefdesbaby'' (novelle, onderdeel van ''Homo duplex'')
* 2008 – ''De censuurpaus (paroxismen, een opmaat)'' (artikelen uit [[Propria Cures]])
* 2009 – ''Doodverf'' (roman)
Regel 112 ⟶ 115:
* 2016 – ''Kwaadschiks'' – De tandeloze tijd, deel 6 (roman)<ref name="vk1">[[de Volkskrant]], Sir Edmund pp. 18-21, 5 november 2016</ref>
* 2016 – ''Kastanje a/d Zee'' – De tandeloze tijd, deel 7 (roman). Vooralsnog alleen [[bibliofilie|bibliofiele]] editie<ref name="vk1" />
* 2018 -– ''Mooi doodliggen'' (roman)
* 2019 – ''Schwantje's Fijne Vleeschwaren'' (novelle). 1000 ex. voor [[Bookstore Day]]. In 1992 fragment als bibliofiele uitgave
* 2020 – ''Ik zou van de hoge, ik zou in het diepe'' (novelle)
* 2021 – ''De stemvorkligging.'' Een collage van fragmenten uit Stemvorken.
* 2021 – ''Stemvorken'' - De tandeloze tijd, deel 8. Ook onderdeel van Homo duplex (roman)<ref>{{Citeer web|url=https://www.tzum.info/2021/03/nieuws-a-f-th-van-der-heijden-knoopt-zijn-beide-romancycli-in-elkaar/|titel=Nieuws: A.F.Th. van der Heijden knoopt zijn beide romancycli in elkaar|bezochtdatum=2021-05-23|werk=www.tzum.info|taal=nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210523094200/https://www.tzum.info/2021/03/nieuws-a-f-th-van-der-heijden-knoopt-zijn-beide-romancycli-in-elkaar/|archiefdatum=2021-05-23|dodeurl=nee}}</ref>
* 2021 – ''Stultifera Navis'' - De tandeloze tijd, deel 10. Bibliofiele editie
* 2023 – ''Zogkoorts'' - De tandeloze tijd, deel 13. Stichting De tandeloze tijd
 
== Vrijheid van de romanschrijver ==
Zanger en muzikant [[Peter Koelewijn]] spande in 2013 een rechtszaak aan naar aanleiding van de roman ''De Helleveeg''. Hierin werd een viswinkel genoemd waarin de zaak van Koelewijns ouders te herkennen was. In het verhaal is boven de zaak een fictieve, niet met de winkel gelieerde illegale abortuspraktijk gevestigd. De rechter oordeelde over de vrijheid van een auteur om feiten en fictie te mengen. De schrijver werd in het gelijk gesteld.<ref>[https://web.archive.org/web/20171107004322/http://www.mediareport.nl/persrecht/18112013/a-f-th-van-der-heijden-wint-rechtszaak-tegen-peter-koelewijn/ A.F.Th. van der Heijden wint rechtszaak tegen Peter Koelewijn]</ref>
 
In een rechtszaak van [[Peter Koelewijn]] jegens een beschrijving in een roman van de schrijver inzake een viswinkel, oordeelde de rechter over de vrijheid van een auteur om feiten en fictie te mengen. De schrijver werd in het gelijk gesteld.<ref> Motivatie: De rechter stelt vast dat de gemiddelde lezer niet weet dat de Koelewijns boven de viswinkel woonden en dus ook niet wordt gesuggereerd dat Peter Koelewijns moeder de abortuspraktijk runde (voor zover dat karakter door de lezer überhaupt al als ‘echt’ kan worden ervaren). Dat er toch lezers kunnen zijn die in verwarring raken op dit punt maakt het niet anders: de passages waar Koelewijn over klaagt zijn niet onrechtmatig.</ref>
<ref>[http://www.mediareport.nl/persrecht/18112013/a-f-th-van-der-heijden-wint-rechtszaak-tegen-peter-koelewijn/ A.F.Th. van der Heijden wint rechtszaak tegen Peter Koelewijn ]</ref>
 
== Lijstduwer ==
Voor de [[Europese Parlementsverkiezingen 2014 in Nederland|Europese Parlementsverkiezingen van mei 2014]] stond Van der Heijden op de [[Europese Parlementsverkiezingen 2014/Kandidatenlijst/Partij voor de Dieren|kandidatenlijst]] van de [[Partij voor de Dieren]]. Ook in 2017 staatstond Van der Heijden voor die partij op de kandidatenlijst.
Op 14 november 2018 maakte Van der Heijden bij [[Pauw (televisieprogramma)|Pauw]] echter bekend dat hij [[D66]] stemt.
 
Regel 126 ⟶ 133:
* ''A.F.Th van der Heijden''. Themanummer BZZLLETIN 179, oktober 1990. Den Haag: Stichting BZZTôH.
* Jan Brands, 'A. F.Th. van der Heijden. Gemankeerd leven omgesmeed tot heldendicht', SUN. Nijmegen, 1997. ISBN 9789063037895
* Jan Brands, 'Mijlpalen en millimeterwerk. Biografie van een oeuvre', Uitgeverij Querido, Amsterdam, 2021,
 
== Externe links ==
* {{Link dbnl auteur|id=heij001}}
* [https://web.archive.org/web/20160914111500/http://www.literatuurplein.nl/persdetail.jsp?persId=316 Literatuurplein.nl]: Informatie over A.F.Th. van der Heijden] op Literatuurplein (Gearchiveerd op 14 september 2016)
* [https://web.archive.org/web/20090805184503/http://www.geencommentaar.nl/index.php/2009/08/02/a-f-th-van-der-heijden-doodverf Doodverf] Uitgebreide analyse van dit boek (Gearchiveerd op 5 augustus 2009)
* [httphttps://wwwweb.archive.org/web/20160816190342/http://akademievankunsten.nl/nl/leden/afth-van-der-heijden/ Profiel van A.F.Th. van der Heijden] bij de [[Akademie van Kunsten]] (Gearchiveerd op 16 augustus 2016)
 
{{Appendix|1=bron}}
 
{{Bibliografische informatie}}
 
{{DEFAULTSORT:Heijden, A.F.Th. van der}}
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/A.F.Th._van_der_Heijden"