Ria Stalman: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Ronhjones (overleg | bijdragen)
 
(14 tussenliggende versies door 11 gebruikers niet weergegeven)
Regel 15:
| 1etitel = Ned. kampioene discuswerpen 1973
| OS = 1984
| extra = Ned. recordhoudster discuswerpen 1974-2016, kogelstoten 1984-1993; indoorrecordhoudster kogelstoten 1983-1990
}}
'''Maria Geertruida (Ria) Stalman''' ([[Delft]], [[11 december]] [[1951]]) is een [[Nederland]]se oud-[[Atleet|atlete]]. Tijdens haar atletiekloopbaan was zij gespecialiseerd in het [[kogelstoten]] en [[discuswerpen]]. Ze werd [[Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (vrouwen)|olympisch kampioene]] discuswerpen en zeventienvoudig Nederlands kampioene in beide disciplines en verzamelde daarnaast nog enkele titels in het buitenland.
Regel 23:
== Biografie ==
=== Eerste titel ===
In tegenstelling tot haar zuster, [[Anneke de Lange|Anneke de Lange-Stalman]], in de [[1970-1979|jaren zeventig]] goed voor in totaal acht nationale titels op de middellange afstanden en in het [[veldlopen]], had Ria Stalman een hekel aan hardlopen. Ze [[Zwemmenzwemmen (mens)|zwom]] liever. Intensief zelfs bij de Delftse [[reddingsbrigade]]. Maar haar bijzondere aanleg voor discuswerpen bleek, toen zij in 1974 met 54,14 m het eerste van vijftien nationale records op dit nummer vestigde.<ref name="Stalman"/> Een jaar eerder, in 1973, had zij al haar eerste [[Nederlandse kampioenschappen atletiek 1973|Nederlandse titel]] bij het discuswerpen veroverd. Er zouden er nog negen volgen, naast zeven bij het kogelstoten.
 
=== Naar Amerika ===
In 1976 had Ria Stalman met de discus inmiddels 58,18 achter haar naam staan. Toch vond het [[NOC*NSF]] deze prestatie niet goed genoeg om haar af te vaardigen naar de [[Olympische Zomerspelen 1976|Spelen in Montreal]]. In 1977 vertrok zij onder de hoede van [[Raymond de Vries (atleet)|Raymond de Vries]] samen met [[Jennifer Smit (atlete)|Jennifer Smit]], [[Betty Bogers]], en [[Jan Willem Boogman]] naar de Verenigde Staten.

Stalman: {{Citaat|In Nederland trainde ik destijds tienmaal per week en ik werkte daarnaast nog eens fulltime; dat is nauwelijks op te brengen. Maar ik wilde graag, ging stug door. Tot het moment dat de [[Atletiekunie|KNAU]] mij niet steunde in mijn afvaardiging naar de Olympische Spelen van Montréal (1976). Toen knapte er iets in me; ik zette de trainingen op een wat lager pitje, rommelde even een tijdje wat aan en besloot tot een nieuwe stap. Ik koos voor studeren en trainen in [[Verenigde Staten|Amerika]]: in [[Tempe (Arizona)|Tempe]]. Dat was de juiste keuze: ik kon mij volledig richten op de sport, want ik had daarnaast slechts vijftien college-uren [[Frans]] per week.<ref>Uit ''"Het talent zat in mijn hoofd, niet in mijn lijf"'' door Léon Haan, bron: zie hierboven</ref>}}
 
=== Olympisch kampioene ===
Het duurde lang, voordat Stalman haar kans kon grijpen. Die kwam ten slotte op de [[Olympische Zomerspelen 1984|Olympische Spelen in 1984]] in [[Los Angeles]], nadat ze een jaar eerder op de [[Wereldkampioenschappen atletiek 1983|wereldkampioenschappen in Helsinki]] een zevende plaats had behaald. In Los Angeles bereikte zij het hoogtepunt van haar carrière met de [[Lijst van Nederlandse medaillewinnaars op de Olympische Spelen atletiek|gouden medaille]], die zij bij het discuswerpen won. Doordat veel van haar concurrentes uit het [[Oostblok]] vanwege de boycot afwezig waren, was Stalman vooraf favoriete voor de titel. Toch duurde het tot de laatste worp voordat zij, met 65,36, de overwinning pakte. Door deze prestatie werd zij dat jaar verkozen tot [[Sportvrouw van het jaar (Nederland)|Sportvrouw van het jaar]].
 
Haar beste prestatie van 71,22, die zij in het jaar voorafgaand aan de Spelen in [[Walnut (Californië)|Walnut]] had geworpen,<ref name="Ria Stalman"/> iswas nogtot steeds2016 het Nederlands record. Na haar olympisch goud nam zij nog twee keer deel aan een wedstrijd. Daarna maakte een rugblessure een eind aan haar sportieve loopbaan. Zelf was ze er trouwens van overtuigd, dat zij dat seizoen haar beste prestatie ooit had geleverd: {{Citaat|Die 71,22 was al zo buitensporig, gelet op mijn niveau op dat moment. Ik ben nooit meer over de zeventig meter gekomen. Tien dagen nà die recordworp, op 25 juli, wierp ik wél 69,50. Dat was weer in Walnut. Die baan ligt namelijk in een vallei, tussen twee heuvelruggen. Als je een goede dag treft staat de wind daar perfect. Toen ik mijn record gooide had ik superomstandigheden. Die discus blééf vliegen ...<ref>Uit ''"Ik heb nooit gedacht dat ik nòg verder kon"'' door Ton de Kort, bron: zie hierboven</ref>}}
 
=== Met de kogel voorbij de achttien meter ===
Regel 39 ⟶ 41:
 
=== Dopinggebruik ===
De beschuldiging dat zij haar enorme progressie ook aan andere dan natuurlijke middelen te danken heeft gehad, heeft Stalman lang genegeerd.<ref name="Stalman">[http://nos.nl/artikel/2079379-olympisch-kampioen-stalman-geeft-dopinggebruik-toe.html Olympisch kampioen Stalman geeft dopinggebruik toe], nos.nl, 8 januari 2016</ref> Atletiekcoach Sjef Swinkels was een van degenen die haar beschuldigden van dopinggebruik. Haar voormalige manager [[Raymond de Vries (atleet)|Raymond de Vries]] deed dat ook en schreef erover in zijn autobiografie uit 1992. Kort voor de Olympische Spelen in Los Angeles zou ze volgens de [[België|Belgische]] [[journalist]] Paul Keysers bij de grens tussen Amerika en [[Mexico (land)|Mexico]] aangehouden zijn met een grote voorraad Winstrol, maar ze zou de [[douane]] hebben weten te overtuigen dat de pillen voor haarzelf bedoeld waren. In een in de [[''Krant op Zondag]]'' gepubliceerd interview in 1992 vertelde drievoudig Nederlands kampioene [[Jennifer Smit (atlete)|Jennifer Smit]] dat Stalman in Nederland Winstrolpillen slikte, waarin zich de steroïd [[stanozolol]] bevond. Smit zei dat te weten omdat ze met Stalman in Den Haag een flatje deelde en de dopingpot op tafel stond.
 
Volgens De Vries vluchtte Stalman in 1982 of 1983 bij de [[Fanny Blankers-Koen Games]] voor een dopingcontrole. Stalman zou volgens hem op voorspraak van de Nederlandse [[Atletiekunie]] niet gecontroleerd worden, maar tijdens de wedstrijden was er iemand van de [[International Association of Athletics Federations|Internationale Atletiek Unie]] aanwezig en kon de Nederlandse bond zijn belofte niet standhouden. Stalman vluchtte daarop volgens De Vries uit een douchehok zonder zich af te spoelen en af te drogen. Stalman heeft hier nooit commentaar op willen geven.
 
Pas in het op 8 januari 2016 op de Nederlandse televisie uitgezonden NOS-programma Andere Tijden Sport gaf Stalman voor het eerst in het openbaar toe doping te hebben gebruikt: {{Citaat|Ik heb in zware trainingsperiodes, uh, heb ik 's morgens bij de [[Brinta]] weleens een pilletje genomen. In de laatste 2,5 jaar van mijn carrière heb ik dagelijks een lichte dosis anabole steroïden gebruikt en met een lichte dosis bedoel ik iets tussen de 5 en 10 milligram per dag.<ref name="npo">{{Citeer web|titel = Andere Tijden Sport: Ria Stalman: De andere kant van de medaille kijk je op npo.nl|url = http://www.npo.nl/andere-tijden-sport/08-01-2016/VPWON_1247934|werk = www.npo.nl|bezochtdatum = 2016-01-09|archiefdatum = 11-1-2016|archiefurl = https://web.archive.org/web/20160111192143/http://www.npo.nl/andere-tijden-sport/08-01-2016/VPWON_1247934|dodeurl = ja}}</ref>}} Doping gebruiken was toen volgens haar eenvoudig, omdat er tijdens trainingen buiten competities niet gecontroleerd werd. Stalman wilde olympisch kampioen worden en voelde zich genoodzaakt hetzelfde te doen als atleten uit de [[Duitse Democratische Republiek|DDR]] en andere [[Oostblok]]<nowiki/>landen. Volgens haar gebruikten ook atleten van de westkust van Amerika doping. Ze zei echter niet te weten of haar vriendin en trainingsmaatje [[Leslie Deniz]], die op de Olympische Spelen van 1984 zilver behaalde bij het discuswerpen, ook doping heeft gebruikt. Bij controles tijdens de Olympische Spelen in Los Angeles werd bij haar geen doping aangetroffen. Stalman ontkent dat er sprake was van doping (ze was er zelfs twee keer op gecontroleerd) toen ze later bij de Olympische Spelen een gouden medaille won.<ref>"Wie met de top mee wilde doen had geen keus", interview door Henk Stouwdam in NRC, 3 december 2016, pagina E30,31.</ref> Haar medaille hoefde ze door verjaring niet in te leveren. Stalman woonde indertijd in Amerika vlak bij de Mexicaanse grens, waar spierversterkende middelen zonder recept vrijuit bij plaatselijke [[apotheker]]s te koop waren, alhoewel ze in het tv-programma zegt de doping op recept van een niet nader genoemde arts te hebben gekregen.
 
{{Cquote|If you can't beat them, join them. En dat heb ik gedaan.|Ria Stalman, doelend op haar dopinggebruik.<ref name="npo" />}}
Regel 56 ⟶ 58:
!Jaar
|-
|rowspan="4"|discuswerpen
|Olympisch kampioene
|1984
|-
|
|Amerikaans kampioene
|1982, 1984
|-
|
|Frans kampioene
|1976
|-
|
|[[National Collegiate Athletic Association (Verenigde Staten)|NCAA]]-kampioene
|1978
|-
|rowspan="2"|kogelstoten
|Amerikaans kampioene
|1984
|-
|
|Amerikaans indoorkampioene
|1983
Regel 113 ⟶ 111:
|-
|discuswerpen
|71,22 m (ex-NR)
|16 juli 1984
|[[Walnut (Californië)|Walnut]]
Regel 283 ⟶ 281:
* [[Sportvrouw van het jaar (Nederland)|Nederlands sportvrouw van het jaar]] - 1984
* KNAU-lid van verdienste - 1984 (In 2016 ingetrokken wegens dopinggebruik)<ref name="KNAU201601" />
* [[Ridder in de [[Orde van Oranje-Nassau]] - 1985
 
{{Appendix|2=
Regel 316 ⟶ 314:
[[Categorie:Nederlands sportjournalist]]
[[Categorie:Nederlands olympisch kampioen]]
[[Categorie:KogelstoterNederlands kogelstoter]]
[[Categorie:DiscuswerperNederlands discuswerper]]