Directoire: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Incorrecte commonscat |
|||
| (45 tussenliggende versies door 25 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
{{Zie ook|Zie ook [[Directoire (Helvetische Republiek)]] voor het gelijknamige overheidsorgaan in de Helvetische Republiek}}
[[Bestand:Paul Barras directeur.jpg|thumb|230px|[[Paul Barras]] was het machtigste en langstzittende lid van het Directoire ]]▼
{{Zie ook|Zie ook [[Directoire-stijl]] voor de gelijknamige kunst- en modestroming}}
▲[[Bestand:
Het '''Directoire''' was het vijfkoppige bestuur van [[Eerste Franse Republiek|Frankrijk]] dat het land tijdens een deel de [[Franse Revolutie]] regeerde, van 1795 tot 1799. De term wordt ook gebruikt voor de periode in de Franse geschiedenis waarin het Directoire het land bestuurde.▼
▲Het '''Directoire''' (Nederlands ook wel ''Directorium'' genoemd)<ref name="EncDirectoire">Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Directoire [geschiedenis]". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> was het vijfkoppige bestuur van [[Eerste Franse Republiek|Frankrijk]] dat het land tijdens een deel van de [[Franse Revolutie]] regeerde, van 1795 tot 1799. De term wordt ook gebruikt voor de periode in de Franse geschiedenis
== Geschiedenis ==
De periode van het Directoire duurde van 2 november 1795 tot [[9 november]] [[1799]]. Zij volgde op het [[Jakobijnen|jacobijnse]] [[schrikbewind]] van [[Maximilien de Robespierre|Robespierre]], met het Directorium als ''Voorlopig Bewind''. De uitvoerende macht bestond tijdens deze periode uit vijf directeuren. Elk jaar werd één van hen vervangen.▼
Nadat op [[22 augustus]] 1795 een nieuwe [[Franse grondwet van 1795|Franse Grondwet]] was ingevoerd, werd op 26 oktober 1795 de [[Nationale Conventie (Frankrijk)|Nationale Conventie]] opgeheven. Voor het opheffen van de Conventie werd op 26 oktober nog een algemene [[amnestie]] afgekondigd voor strafbare handelingen die uitsluitend met de revolutie te maken hadden.
▲De periode van het Directoire duurde van [[2 november]] [[1795]] tot [[9 november]] [[1799]]. Zij volgde op het [[Jakobijnen|
Het nieuwe regime maakte korte metten met het algemeen stemrecht van de [[Terreur (Franse Revolutie)|Terreur]]. Het [[Censuskiesrecht|cijnskiesstelsel]] werd heringevoerd. Er bleven nog maar 30.000 kiezers over, tweemaal minder dan onder de constitutionele monarchie van 1791.<ref>Jean-Paul Bertaud, La Révolution française, Paris, Perrin, 2004, p=284.</ref>
[[Bestand:Jean Auguste Dominique Ingres 016.jpg|miniatuur|230px|[[Napoleon Bonaparte]] als eerste consul. Schilderij van [[Jean-Auguste-Dominique Ingres|Ingres]].]]
Voor de eerste keer in de Franse geschiedenis bestond de wetgevende macht uit een [[parlement]], bestaande uit twee kamers:
* de [[Raad van Vijfhonderd]] (
* de [[Raad
De [[directeur
Het Directoire werd geplaagd door een economische depressie, en Frankrijk kende in 1795 nog een [[hongersnood]], ten gevolge van een misoogst. De koers van het papiergeld was nog 1% van zijn nominale waarde. In de [[Vendée (departement)|Vendée]] gingen de [[Opstand in de Vendée|burgeroorlog]] en de repressie voort. Deze opstand werd uiteindelijk onderdrukt door het leger. De historicus Palmer noemt het Directoire een "ineffectieve dictatuur"<ref>R.R. Palmer and Joel Colton, ''A History of the Modern World'' (4de uitgave 1971), p. 412.</ref>. Brown beschrijft "chronisch geweld, dubbelzinnige justitie, en herhaalde toevlucht tot zware repressie".<ref>{{cite book|author=Howard G. Brown|title=Ending the French Revolution: Violence, Justice, and Repression from the Terror to Napoleon|url=http://books.google.com/books?id=QccRae4wRZoC&pg=PA1|year=2007|publisher=U. of Virginia Press|page=1|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201209154531/https://books.google.com/books?id=QccRae4wRZoC&pg=PA1|archiefdatum=2020-12-09|dodeurl=nee}}</ref>
▲De [[directeur|directeuren]] werden benoemd door de Raad der Ouden op basis van een lijst, opgesteld door de Raad van Vijfhonderd.
Het Directoire, dat geen steun onder de bevolking kreeg, bleef aan de macht door illegale kunstgrepen en vervalste verkiezingen.<ref>Jerome Blum, Rondo Cameron en Thomas G. Barnes, ''The European World - A History'' (2e uitgave 1970) p. 488.</ref> Toen de parlementaire meerderheid een aantal maatregelen uit het begin van de Franse Revolutie wilde terugdraaien, zoals de [[Ontkerstening (Franse Revolutie)|priestervervolging]], pleegden drie directeurs een staatsgreep op 18 fructidor V (4 september 1797), waarbij [[Paul Barras]] door Napoleon naar voren werd geschoven als nieuwe machthebber. Een nieuwe golf van Terreur (de ''directoriale Terreur''<ref>Georges Lefebvre, La France sous le Directoire, 1795‑1799, tweede uitgave, Parijs, 1984.</ref>) brak los, waarbij ''militaire commissies'' royalisten, priesters en politieke opponenten veroordeelden. Vaak bestond de veroordeling uit verbanning naar [[Frans-Guyana]], hetgeen ''de droge guillotine'' genoemd werd. De nieuwe Directeurs brachten de staatsschuld eenzijdig terug tot één derde (tiers consolidé).
== Zie ook ==
▲Op 18 [[Brumaire]] van het jaar VIII (9 november 1799) nam [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] de macht over met een [[Staatsgreep van 18 Brumaire|staatsgreep]]. Hiermee kwam er een eind aan het Directoire en aan de Franse Revolutie. De periode hierna is het [[Franse Consulaat|Consulaat]], eerst met drie consuls, vervolgens met Napoleon als levenslang consul. Deze periode eindigde door Napoleons kroning tot keizer, de tweede december 1804, waarop het Keizerrijk ontstond.
* [[Directoire (Helvetische Republiek)]]
* [[Directoire-stijl]]
{{Appendix}}
{{navigatie wetgevende macht Franse Revolutie}}
{{Commonscat|Directoire period}}
[[Categorie:Franse Revolutie]]
| |||