Franz Werfel: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: ro:Franz Werfel |
Verheissung -> Verheißung, cf. https://d-nb.info/1032777214; onderschrift |
||
| (27 tussenliggende versies door 20 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
[[Afbeelding:Werfel.jpg|right|thumb|Franz Werfel in 1940]]
'''Franz Werfel''' ([[Praag]], [[10 september]] [[1890]] - [[Beverly Hills]], [[26 augustus]] [[1945]]) was een
==Leven==
Werfel werd in 1890 als zoon van de welvarende [[jodendom|joodse]] handschoenfabrikant Rudolf Werfel en zijn vrouw Albine Kussi geboren in het Tsjechische Praag.
Hij studeerde in Praag, [[Leipzig]] en [[Hamburg]]. Uit de tijd in Praag stamt zijn vriendschap met [[Max Brod]] en [[Franz Kafka]], die beiden behoorden tot de ''Praagse Kring''. Na zijn militaire dienst werkte hij van 1911 tot 1914 als lector bij de uitgeverij Kurt Wolff in Leipzig. Hier startte hij, met [[Walter Hasenclever]] en [[Kurt Pinthus]], de [[expressionisme|expressionistische]] reeks ''Der jüngste Tag'' (1913–1921). Hij nam deel aan de [[Eerste Wereldoorlog]] (1915–1917) en vestigde zich daarna als schrijver in Wenen, waar hij in [[1929]] trouwde met [[Alma Mahler]], weduwe van [[Gustav Mahler]] en ex-echtgenote van [[Walter Gropius]].
Toen [[Oostenrijk]] zich bij [[Duitsland]] voegde in het jaar 1938, vluchtte Werfel via [[Frankrijk]], [[Spanje]] en [[Portugal]], naar de [[Verenigde Staten]]. Daar stierf hij op 26 augustus 1945 te [[Beverly Hills]] in [[Californië]].
De neerslag van zijn vlucht voor het Duitse regime is te vinden in zijn bekendste toneelstuk ''Jacobowsky und der Oberst'' (1941). Tijdens die vlucht kwam hij terecht in [[Heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes|Lourdes]] en deed er de gelofte een boek over [[Bernadette Soubirous]] te schrijven als zijn leven gespaard zou blijven. Het resultaat was de roman ''Das Lied von Bernadette'' (1941).
Zijn bekendste toneelstuk is ''Jacobowsky und der Oberst'' (1941).▼
==Oeuvre==
===Gedichten===
*''Der Weltfreund'' (1911)
*''Wir sind'' (1913)
*''Einander'' (1915)
*''Gesänge aus den drei Reichen'' (1917)
*''Der Gerichtstag'' (1919)
*''Beschwörungen'' (1923)
*''Schlaf und Erwachen'' (1935)
*''Zwischen Gestern und Morgen'' (1942)
===Toneel===
*''Das Opfer'' (1913)
*''Die Versuchung'' (1913)
*''Die Troerinnen'' (1919; bew. van Euripides)
*''Die Mittagsgöttin'' (1919)
*''Spiegelmensch'' (1920)
*''Der Besuch aus dem Elysium'' (1920)
*''Bockgesang'' (1921) (Nederlands: Bokkenzang, première 1957, vert. [[Michel van der Plas]])
*''Schweiger'' (1922)
*''Juarez und Maximilian'' (1924)
*''Paulus unter den Juden'' (1926) (Nederlands: Paulus onder de Joden, première 1946)
*''Das Reich Gottes in Böhmen'' (1930)
*''Der Weg der Verheißung'' (1935)
*''In einer Nacht'' (1936)
===Romans===
*''Verdi. Roman der Oper'' (1924) (Nederlands: Verdi. Roman van de opera, 1950, vert. [[Alfred Kossmann]])
*''Der Abituriententag. Die Geschichte einer Jugendschuld'' (1928) (Nederlands: De reünie. Het verhaal van een jeugdzonde, 1929 vert. P. van Schilfgaarde en 1980, vert. Marc Rummens)
*''Barbara oder Die Frömmigkeit'' (1929) (Nederlands: Barbara of de vroomheid, 1930, vert. P. van Schilfgaarde)
*''Die Geschwister von Neapel'' (1931)
*''Die vierzig Tage des Musa Dagh'' (1933) (Nederlands: De veertig dagen van de Musa Dagh, 1981, vert. R.H.G. Nahuys)
*''Die Kämpfe der Schwachen'' (1933)
*''Höret die Stimme'' (1937) (Nederlands: Hoort naar mijne stem, 1940, vert. H.J. Smeding), in 1956 verschenen onder de titel ''Jeremias. Höret die Stimme'')
*''Der veruntreute Himmel'' (1939) (Nederlands: De verduisterde hemel, 1949, vert. [[Alice van Nahuys]])
*''Das Lied von Bernadette'' (1941) (Nederlands: Het lied van Bernadette, 1947, vert. Elisabeth Bredemeyer)
*''Stern der Ungeborenen'' (1946)
*''Cella oder Die Überwinder'' (1952, postuum fragment) (Nederlands: Cella, 1955, vert. Vic Stalling)
===Novellen en verhalen===
*''Spielhof'' (1920)
*''Nicht der Mörder, der Ermordete ist schuldig'' (1920)
*''Der Tod des Kleinbürgers'' (1927)
*''Geheimnis eines Menschen'' (1927)
*''Das Trauerhaus'' (1927) (Nederlands: Het sterfhuis, 1960, vert [[Gerrit Kouwenaar]])
*''Kleine Verhältnisse'' (1931)
*''Eine blassblaue Frauenschrift'' (1941) (Nederlands: Het bleekblauwe handschrift van een vrouw, 1989, vert. Marc Rummens)
===Essays en redevoeringen===
*''Realismus und Innerlichkeit'' (1931)
*''Von der reinsten Glückseligkeit des Menschen'' (1938)
*''Zwischen oben und unten'' (1946)
==Trivia==
Franz Werfel wordt vereerd met een plaquette op het ''[[Tsitsernakaberd|Nationaal Monument ter herinnering aan de Armeense Genocide]]''.
{{Bibliografische informatie}}
[[categorie:Oostenrijks schrijver|Werfel, Franz]]▼
[[Categorie:Oostenrijks toneelschrijver|Werfel, Franz]]▼
[[Categorie:Exil|Werfel, Franz]]▼
{{DEFAULTSORT:Werfel, Franz}}
▲[[cs:Franz Werfel]]
| |||