Arthur Koestler: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Edoderoobot (overleg | bijdragen)
k #add_Authority_control
 
(34 tussenliggende versies door 19 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
[[BestandFile:Arthur Koestler (1969).jpg|thumb|upright|Arthur Koestler (1969)]]
'''Arthur Koestler''' (Hongaarse naam: Kösztler Artúr, [[Boedapest]], [[5 september]] [[1905]] – [[Londen]], [[1 maart]] [[1983]]) was een [[Hongarije|Hongaars]]-[[Verenigd Koninkrijk|Britse]] schrijver.
Zijn werk bestaat uit journalistiek, essays (vb.bijvoorbeeld ''The God that Failed (1950)''), romans en een autobiografie. Duits was zijn moedertaal.
 
==Opleiding==
'''Arthur Koestler''' ([[Boedapest]], [[5 september]] [[1905]] – [[Londen]], [[1 maart]] [[1983]]) was een [[Hongarije|Hongaars]]-[[Verenigd Koninkrijk|Britse]] schrijver.
Van 1922 tot 1926 studeerde Arthur Koestler voor ingenieur aan de polytechnische school (nu Technische Universiteit) van [[Wenen]]. TezelfdertijdTegelijkertijd studeerde hij [[filosofie]] en [[literatuur]] aan de universiteit[[Universiteit van Wenen]]. Intussen kreeg hij belangstelling voor het [[Zionismezionisme]]. Hij was lid van Unitas, een Joodse studentenvereniging. Hijen werd de jongste voorzitter van de vereniging van Zionistische studenten.
Zijn werk bestaat uit journalistiek, essays (vb. ''The God that Failed (1950)''), romans en een autobiografie. Duits was zijn moedertaal.
 
==StudieperiodeLoopbaan==
Op 1 april 1926 brak hij zijn studie af en vertrok naar [[Mandaatgebied Palestina|Palestina]] waar hij een tijd in een [[kibboets]] werkte. Vanuit [[Mandaatgebied Palestina|Palestina]] berichtte hij voor de Berlijnse Ullstein Verlag. In [[Haifa]] richtte hij het Hebreeuwse weekblad Zafon op evenals de liga voor burgerrechten Schutenu die juridische steun bood aan de Joden. Hij kreeg een positie als correspondent voor het Midden-Oosten bij de Berlijnse uitgeverij Ullstein Verlag. In 1931 werd hij naar Berlijn gehaald als wetenschappelijk redacteur en adviseur voor Ullstein. Datzelfde jaar koos de uitgeverij hem uit voor een poolvlucht met de ''[[LZ127 Graf Zeppelin|Graf Zeppelin]]'' als enige journalist aan boord. Zijn live verslaggeving en zijn daaropvolgende artikelen en lezingen door Europa bezorgden hem veel erkenning. Eveneens in 1931 werd hij lid van de [[Kommunistische Partei Deutschlands]]. Hij nam deel aan de [[Spaanse Burgeroorlog]] om de rechtse [[Falangisten]] te bestrijden, maar hij werd gevangengenomen door de troepen van [[Francisco Franco|Franco]]. Hij werd als spion ter dood veroordeeld en weer vrijgelaten in ruil voor de vrijlating van een Spaanse gevangene. Ontgoocheld door de [[Grote Zuivering|zuiveringsprocessen]] onder [[Stalin]] keerde hij zich in 1937-1938 af van het communisme en verliet hij de communistische partij. Aan het begin van de [[Koude Oorlog]] steunde hij de anticommunistische propaganda van de Britse inlichtingendiensten.
Hij kreeg zijn opleiding in [[Oostenrijk]]. Aanvankelijk was hij journalist.
Van 1922 tot 1926 studeerde Arthur Koestler voor ingenieur aan de polytechnische school van Wenen. Tezelfdertijd studeerde hij filosofie en literatuur aan de universiteit van Wenen. Intussen kreeg hij belangstelling voor het [[Zionisme]]. Hij was lid van Unitas, een Joodse studentenvereniging. Hij werd de jongste voorzitter van de vereniging van Zionistische studenten.
 
In 1940 publiceerde hij het Engelstalige ''Darkness at Noon'', zijn meest spraakmakende roman, met een anti-totalitaire[[totalitair]]e en vooral anti-communistischeanticommunistische strekking, waarmee hij internationale bekendheid verwierf. ''Darkness at Noon'' was ééneen van de meest invloedrijke anti-Sovjetboeken[[Sovjet]]boeken ooit. De invloed op communisten en hun aanhangers was aanzienlijk. Geoffrey Wheatcroft stelde dat Koestler zijnKoestlers belangrijkste boeken diede vijf waren die hij voltooide nog voor zijn 40eveertigste verjaardag voltooide: zijn eerste memoires en de anti-totalitaire trilogie waaronder ''Darkness at Noon''. Kort na het uitbreken van Wereldoorlogde IITweede Wereldoorlog werkte hij als verslaggever in [[Frankrijk]]. Hij werd door de Franse autoriteiten opgesloten in het [[concentratiekamp]] [[Le Vernet (concentratiekamp)|Le Vernet]]. In 1940 werd hij dankzij de druk van de Britse regering weer vrijgelaten. Hij engageerdemeldde zich inaan bij het [[Vreemdelingenlegioen]] dat hij kort daarna - zonder toelatingtoestemming - verliet en hij vluchtte naar Londen. Als journalist schreef hij voor de ''News Chronicle,'' vooren andere Engelse en voor Amerikaanse tijdschriften. In 1948 werd hij adviseur bij het Information Research Department van het Britse Foreign Office, dat als taak had het bestrijden van communistische propaganda in de Derde Wereld en het infiltreren van vakbonden in de westerse wereld.
==Werkperiode==
Op 1 april 1926 stopte hij met zijn studies en vertrok naar [[Mandaatgebied Palestina|Palestina]] waar hij een tijdje in een landbouwcollectief werkte. Vanuit Palestina berichtte hij voor de Berlijnse Ullstein Verlag. In Haïfa richtte hij het Hebreeuwse weekblad Zafon op evenals de liga voor burgerrechten Schutenu die juridische steun bood aan de Joden. In 1929 verhuisde Koestler van Palestina naar [[Parijs]], waar hij een job aangeboden kreeg bij de Parijse Ullstein Verlag. In 1931 werd hij naar Berlijn gezonden en er benoemd tot wetenschappelijke redacteur en adviseur. Datzelfde jaar koos de uitgeverij hem uit als vertegenwoordiger aan boord van de ''Graf Zeppelin'', het ruimteschip die een poolvlucht zou maken. Hij was de enige journalist aan boord. Zijn live verslaggeving en zijn daaropvolgende artikels en lezingen doorheen Europa bezorgden hem veel erkenning.
Eveneens in 1931 werd hij lid van de Kommunistische Partei Deutschlands. Hij nam deel aan de [[Spaanse Burgeroorlog]] om de rechtse [[Falangisten]] te bestrijden maar hij werd gevangengenomen door de troepen van Franco, als spion ter dood veroordeeld en weer vrijgelaten in ruil voor de vrijlating door de Britten van een Spaanse gevangene.
In 1937-1938, ontgoocheld door de zuiveringsprocessen onder [[Stalin]] wendde hij zich af van het communisme en verliet hij gedesillusioneerd de communistische partij. Aan het begin van de [[Koude oorlog]], steunde hij de anti-communistische propaganda van de Britse inlichtingendiensten.
 
Intussen had Koestler verschillende werken gepubliceerd en internationale bekendheid verworven. Vanaf de jaren 1950vijftig kreeg hij interesse voor [[parapsychologie]] en werd lid van de [[Society for Psychical Research]]. In de jaren 1960-1980 werd hij bekend om het het conceptbegrip 'holon' (in 1967 geìntroduceerdgeïntroduceerd in zijn boek ''The Ghost in the Machine''). Dit woord bedacht hij om aan te geven dat alles in de natuur, van [[zelfstandig naamwoord|atomair]] niveau tot levende wezens, inclusief de mens en diens sociale organisatie, opgebouwd is uit delen die op hun beurt weer deel uitmaken van een groter geheel, een 'holarchie'. Deze begrippen zijn later breder bekend geworden door de uitwerking die de filosoof [[Ken Wilber]] hieraan gaf. In 1968 kreeg hij de Deense [[Sonningprijs|Sonningprisen]] toegekend voor 'zijn uitmuntende bijdragen aan de Europese cultuur'.
In 1940 publiceerde hij het Engelstalige ''Darkness at Noon'', zijn meest spraakmakende roman, met een anti-totalitaire en vooral anti-communistische strekking, waarmee hij internationale bekendheid verwierf. ''Darkness at Noon'' was één van de meest invloedrijke anti-Sovjetboeken ooit. De invloed op communisten en hun aanhangers was aanzienlijk. Geoffrey Wheatcroft stelde dat Koestler zijn belangrijkste boeken die vijf waren die hij voltooide nog voor zijn 40e verjaardag: zijn eerste memoires en de anti-totalitaire trilogie waaronder ''Darkness at Noon''. Kort na het uitbreken van Wereldoorlog II werkte hij als verslaggever in [[Frankrijk]]. Hij werd door de Franse autoriteiten opgesloten in het concentratiekamp Le Vernet. In 1940 werd hij dankzij de druk van de Britse regering weer vrijgelaten. Hij engageerde zich in het Vreemdelingenlegioen dat hij kort daarna - zonder toelating - verliet en hij vluchtte naar Londen. Als journalist schreef hij voor de News Chronicle, voor andere Engelse en voor Amerikaanse tijdschriften.
In 1948 werd hij raadgever bij de Information Research Department .
 
In 1976 werd bij Koestler de [[ziekte van Parkinson]] vastgesteld. Het beven van zijn handhanden bemoeilijkte het schrijven. Hij maakte minder overzeese excursies en spendeerdebracht de zomermaanden door in zijn huis in [[Denston]]. In 1978 publiceerde hij ''Janus: A Summing Up''. Twee jaar later werd bij Koestler [[leukemie]] vastgesteld. StappenLopen en schrijven vergde een grote inspanning en zijn fysieke toestand verslechtteverslechterde zienderogen, maar toch bleef hij schrijven. In datzelfde jaar publiceerde hij zijn boek ''Bricks to Babel''. Zijn laatste boeken ''Kaleidoscope: Essays from Drinkers of Infinity'' en ''The Heel of Achilles: Essays 1968-1973'' verschenen een jaar later, in 1981.
Intussen had Koestler verschillende werken gepubliceerd en internationale bekendheid verworven.
Vanaf de jaren 1950 kreeg hij interesse voor parapsychologie en werd lid van de Society for Psychical Research. In de jaren 1960-1980 werd hij bekend om het het concept 'holon' (in 1967 geìntroduceerd in zijn boek ''The Ghost in the Machine''). Dit woord bedacht hij om aan te geven dat alles in de natuur, van atomair niveau tot levende wezens, inclusief de mens en diens sociale organisatie, opgebouwd is uit delen die op hun beurt weer deel uitmaken van een groter geheel, een 'holarchie'. Deze begrippen zijn later breder bekend geworden door de uitwerking die de filosoof Ken Wilber hieraan gaf.
 
== DoodZelfmoord en zijn controverses ==
In 1976 werd bij Koestler de [[ziekte van Parkinson]] vastgesteld. Het beven van zijn hand bemoeilijkte het schrijven. Hij maakte minder overzeese excursies en spendeerde de zomermaanden in zijn huis in Denston. In 1978 publiceerde hij ''Janus: A Summing Up''. Twee jaar later werd bij Koestler leukemie vastgesteld. Stappen en schrijven vergde een grote inspanning en zijn fysieke toestand verslechtte zienderogen, maar toch bleef hij schrijven. In datzelfde jaar publiceerde hij zijn boek ''Bricks to Babel''. Zijn laatste boeken ''Kaleidoscope: Essays from Drinkers of Infinity'' en ''The Heel of Achilles: Essays 1968-1973'' verschenen een jaar later, in 1981.
Koestler had meer dan eens verklaard dat hij niet bang was voor zijn dood, maar dat hij bang was voor het proces van sterven. Hij wilde niet lijden onder het verlies van controle over zijn lichaam of geest. Zijn [[zelfmoord]] kwam voor zijn vrienden niet onverwacht. Kort voor zijn zelfmoord had zijn arts een zwelling in de lies vastgesteld (een uitzaaiing van een kankergezwel).
 
Hij en zijn vrouw pleegden op 1 maart 1983 zelfmoord met een overdosis [[Barbituraat|barbituraten]] (Tuinal), ingenomen met alcohol. Hun lichamen werden ontdekt op de ochtend van 3 maart, zesendertig uur na hun overlijden.
In 1979 was hij ere-lid van de Nieuwe School gelinkt aan de nieuwe rechtse beweging.
 
== Dood en zijn controverses ==
Koestler had meer dan eens verklaard dat hij niet bang was voor zijn dood, maar dat hij bang was voor het proces van sterven. Hij wilde niet lijden onder het verlies van controle over zijn lichaam of geest. Zijn zelfmoord kwam voor zijn vrienden niet onverwacht. Kort voor zijn zelfmoord had zijn arts een zwelling in de lies vastgesteld (een uitzaaiing van een kankergezwel).
Hij en zijn vrouw pleegden op 1 maart 1983 zelfmoord met een overdosis barbituraten (Tuinal), ingenomen met alcohol. Hun lichamen werden ontdekt op de ochtend van 3 maart, zesendertig uur na hun overlijden.
 
De eerste controverse ontstond over de reden waarom hij toestemming had gegeven aan zijn vrouw voor een gelijktijdige zelfmoord. Ze was pas vijfenvijftig jaar oud en in goede gezondheid. In een getypte afscheidsbrief aan haar man schreef zij dat ze niet zonder hem kon leven. Naar verluidt waren enkele van hun vrienden verrast door deze bekentenis; blijkbaar leefde ze voor haar man en kon ze zelf geen "eigen leven" leiden. Haar absolute toewijding aan Koestler is ook duidelijk te lezen in haar [[memoires]].
 
De tweede controverse werd veroorzaakt door de voorwaarden van zijn testament. Met uitzonderingAfgezien van enkele kleine legaten, wilde Koestler met de rest van zijn landgoednalatenschap (ongeveer £ 1.000.000) het onderzoek naar het paranormale bevorderen. Enkel de [[universiteitUniversiteit van Edinburgh]] stemde ermee in om het onderzoek inzakenaar parapsychologie verder uit te bouwendoen. Hiermee was aan Koestlers wens voldaan.
 
=== Controversieel persoonlijk leven ===
Regel 35 ⟶ 27:
 
==Bibliografie==
Koestler publiceerde naast romans vele boeken over journalistieke, politieke, historische en wetenschappelijke onderwerpen.
===Romans===
*1934. ''Die Erlebnisse des Genossen Piepvogel in der Emigration''
*1939. ''The Gladiators'', over de revolutie van [[Spartacus (slavenleider)|Spartacus]]
*1940. ''[[Darkness at Noon]]''
*1943. ''Arrival and Departure''
*1946. ''Thieves in the Night''
*1951. ''The age of Longing''
*1972. ''The Call-Girls'', een tragi-komedie met een proloog en epiloog
 
===Non-fictie===
*1945 ''The Yogi and the Commissar and other essays''
*1964 ''The Act of Creation'', {{ISBN|0-14-019191-7}}
*1967 ''The Ghost In The Machine'', {{ISBN|0-14-019192-5}}
*1971 ''The Case of the Midwife Toad'', {{ISBN|0-394-71823-2}}
*1976 ''The Thirteenth Tribe'', {{ISBN|0-394-40284-7}}
 
====Nederlandse vertalingen====
*Koestler, Arthur, ''De jaren van verlangen'', Amsterdam, Strengholt, s.d.
*Koestler, Arthur, ''De lotus en de robot'', Amsterdam, De Arbeiderspers 1974
*Koestler, Arthur, ''De menselijke tweespalt'', Antwerpen, De Nederlandse Boekhandel, 1981
*Koestler, Arthur, ''De wortels van het toeval: is toeval werkelijk toeval?'', Rotterdam, Lemniscaat, 1973
*Koestler, Arthur, ''De yogi en de volkscommissaris'', Amsterdam, De Bezige Bij, 1947
*Koestler, Arthur, ''Dialoog met de dood, Amsterdam'', De Bezige Bij 1948
*Koestler, Arthur, ''Dieven in de nacht: de kroniek van een experiment'', Amsterdam, De Bezige Bij, 1947
*Koestler, Arthur, ''Een pijl in de ruimte'', Amsterdam, De Bezige Bij, 1953
*Koestler, Arthur, ''Johannes Kepler: zijn leven en werken, een nieuwe visie op het heelal'', Amsterdam, Elsevier, 1962
*Koestler, Arthur, ''Nacht in de middag'', BrusselDe Bilt, ReinaertSchokland, 19732012 (vertaling van ''Darkness at noon'').
*Koestler, Arthur, ''Reisjes van plezier: een tragikomedie met proloog en epiloog'', Amsterdam, De Arbeiderspers, cop., 1973
 
{{commonscat|Arthur Koestler}}
 
{{Bibliografische informatie}}
{{DEFAULTSORT:Koestler, Arthur}}
[[Categorie:Hongaars schrijver]]