ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ၏ ရင်းမြစ်ကို ကြည့်ရန်

{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = ဗင်နီဇွဲလား ဘိုလီဗေးရီးယန်း သမ္မတ နိုင်ငံ
| အမည်_ရင်း = Bolivarian Republic of Venezuela <br /> República Bolivariana de Venezuela 
| ပုံ_အလံ = Flag of Venezuela (state).svg
| ပုံ_တံဆိပ် = Coat of arms of Venezuela.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = ဘုရားသခင်နှင့် ဖက်ဒရေးရှင်း
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = Glory to the Brave People
|  ပုံ_နေရာ = VEN orthographic.svg
| မြို့တော် = [[ကရာကတ်စ်မြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = မြို့တော်
| ဧရိယာ =  ၃၅၃,၈၄၁စတုရန်းမိုင်(၉၁၆,၄၄၅km²)
| ဧရိယာအဆင့် = ၃၃
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၀.၃၂
| စံတော်ချိန်ဇုန် = -၄.၅
| ရုံးသုံးဘာသာများ = [[စပိန်ဘာသာစကား|စပိန်]]
| လူဦးရေ =၂၉,၁၀၅,၆၃၂(၂၀၀၉)
| လူဦးရေအဆင့် = ၄၀
| လူဦးရေအထူ = ၃၀.၂/km² (၇၇/sq mi)
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၁၇၃
| လူမျိုးများ = 
| ဘာသာတရားများ = 
| ပွဲများ = 
| အမျိုးအစား = ဖက်ဒရယ် ပါလီမန် ဖွဲ့စည်းပုံ သမ္မတအစိုးရ
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = Nicolás Maduro
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဒုသမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = 
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = လွတ်လပ်ရေး (စပိန်မှ)
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = ဇူလိုင် ၅၊ ၁၈၁၁
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၂) = လွတ်လပ်ရေး (ဂရန်းကိုလံဘီယာမှ)
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၂) = ဇန်နဝါရီ ၁၃၊ ၁၈၃၀
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၃) = ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၃) = ဒီဇင်ဘာ ၂၀၊ ၁၉၉၉
| GDP_PPP = ၄၈.၁၄၀ ဘီလီယံ
| GDP_PPP_အဆင့် = 
| GDP_PPP_per_capita = US $၁၄,၃၄၂
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = 
| HDI = ၀.၆၉၆
| HDI_change = decrease
| HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|format=PDF|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2010|year=2010|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2010|archivedate=21 November 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101121150504/http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf}}</ref>
| HDI_အဆင့် = ၇၅
| ဗဟိုဘဏ် = 
| ငွေ = ဗင်နီဇွဲလား ဘိုလီဗာ
| အထိမ်းအမှတ်များ = 
| ISO 3166-1 = 
| cctld = .ve
| calling_code = +၅၈
}}
'''ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ''' (Bolivarian Republic of Venezuela) သည် [[တောင်အမေရိကတိုက်]]၏ မြောက်ဘက်အကျဆုံးသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ယင်းကို ဗင်နီဇွဲလားပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံဟု ခေါ်သည်။ မြောက်ဘက်တွင် [[ကာရစ်ဘီယံ ပင်လယ်]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[ဂီယားနားနယ်များ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ဘရာဇီးနိုင်ငံ]]၊ အနောက်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ကိုလံဘီယာနိုင်ငံ]]တို့ရှိသည်။ အရှေ့မှ အနောက်သို့ ၉၂၈ မိုင်ကျယ်၍ တောင်မှမြောက် ၇၉၀ မိုင် ရှည်သည်။ ကမ်းရိုးတန်းသည် ၁၇၅၀ မိုင်ရှည်၍ တနိုင်ငံလုံး၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၃၅၂,၁၄၃ စတုရန်းမိုင်ဖြစ်လျက် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ၏ တဆခွဲနီးနီးရှိသည်။ တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ နိုင်ငံများအနက် ဆဋ္ဌမအကြီးဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။


ဗင်နီဇွဲလားဟူသောအမည်မှာ စပိန်ဘာသာဖြင့် ဗင်းနစ်မြို့ကလေးဖြစ်သည်။ ၁၄၉၉ ခုတွင် စပိန်လူမျိုး အလွန်းဆိုသေအိုဇေဒါခေါင်းဆောင်သော စွန့်စားရှာဖွေသူ တစုသည် ယခု မာရာကိုင်းဗိုအိုင်အတွင်း ရေတိမ်ရာ၌ တိုင်များစိုက်၍ တဲအိမ်ခြေတံရှည်များဆောက်လုပ်ထားသော အင်ဒီးယန်းရွာကို တွေ့မြင်ရသောအခါ ဗင်းနစ်မြို့၏ ရှုခင်းနှင့်ဆင်ဆင်တူသဖြင့် ဗင်နီဇွဲလားဟု မှည့်ခေါ်ခဲ့သည်။ ယင်းမှ တနိုင်ငံလုံးကို ဗင်နီဇွဲလားဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြလေသည်။


တောင်အမေရိကတိုက် အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတလျှောက်တန်းလျက် ရှိသော [[အန်းဒီးတောင်တန်း]]ကြီးမှ တောင်တန်းခွဲကလေးများသည် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ အနောက်တောင်ဘက်၊ အလယ်ဖက်နှင့် မြောက်ဘက်တို့သို့ ဖြာထွက်လာလေသည်။ တောင်အမေရိကတိုက်၏ တတိယအကြီးဆုံးမြစ်ဖြစ်သော အောင်ရင်နိုးကိုးမြစ်နှင့် ယင်း၏ မြစ်လက်တက်ပေါင်း ၄၃၆ ခုတို့သည် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ အကျယ်အဝန်း၏ ၅ ပုံ ၄ ပုံ တွင် ပိုက်ကွန်ကြီးသဖွယ် ဖြန့်၍ စီးဆင်းလျက်ရှိသည်။ အော်ရင်နိုးကိုးမြစ်သည် မိုင် ၁,၇၀၀ ခန့် ရှည်၍ ပွားတိုအယာကူချိမြို့တည်ရာ မြစ်ဝမှ မိုင် ၁,၀၀၀ ခန့်အထိ လှေသင်္ဘောများသွားလာနိုင်သည်။ အော်ရင်းနိုးကိုးမြစ်ဝှမ်းဒေသ၏ ထူးခြားချက်တရပ်မှာ အမေဇုန်မြစ်၊ နီးဂရိုးမြစ်တို့နှင့် အော်ရင်နိုးကိုးမြစ်ကို သဘာ၀တူးမြောင်းကြီးသဖွယ် ဆက်လျက်ရှိသော ကာဆီကွီးယားရေးမြစ်ပင် ဖြစ်သည်။ [[အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ]]မှ အော်ရင်နိုးကိုးမြစ်ကို ဆန်တက်လာသည့် သင်္ဘောများသည် ကာဆီကွီယားရေမှတဆင့် နီးဂရိုးမြစ်၊ ယင်းမှ အမေဇုန်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ပြန်ထွက်နိုင်လေသည်။


ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံကို သဘာဝအားဖြင့် ၄ ပိုင်းခွဲခြားနိုင်သည်။ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းဒေသ၊ တောင်တန်းဒေသ၊ ကုန်းပြင်မြင့်ဒေသနှင့် အီလာနော့ခေါ် လွင်ပြင်ဒေသတို့ဖြစ်သည်။ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် ကမ်းရိုးလွန်ရှိ ကျွန်းကလေးများပါဝင်သည်။ စတုရန်းမိုင် ၂၀,၀၀၀ ကျော် ကျယ်ဝန်းသည်။ ပုလဲဖမ်းလုပ်ငန်း အများအပြား လုပ်ကိုင်သည်။ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံထွက် ရေနံအများဆုံးထွက်ရာ ဒေသဖြစ်သည်။ ရာသီဥတုမှာ  ပူ၍ စိုစွတ်သည်။ တောင်တန်းဒေသသည် ဗင်နီဇွဲလားမြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ အန်းဒီးတောင်တန်းမှ ဖြာထွက်သော တောင်တန်းများနှင့် မိုင်ပေါင်း ၅၀၀ ခန့် ကမ်းရိုးတန်းနှင့်ပြိုင်၍ တန်းဆင်းသွားသော တောင်တန်းများရှိရာ ဒေသ ဖြစ်သည်။ ယင်းဒေသသည် စတုရန်းမိုင်ပေါင်း ၄၀,၀၀၀ ခန့် ကျယ်ဝန်း၍ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးလောက၏ အာရုံစူးစိုက်ရာ ဒေသဖြစ်သည်။ အော်ရင်နိုးကိုးမြစ်၏ လက်ျာဘက်ကမ်းမှ ဗင်နီဇွဲလား - ဘရာဇီးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိ ဂီယားနား ကုန်းပြင်မြင့်ဒေသသည် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ၏ တဝက်ခန့်ရှိသည်။ သစ်တောများအလွန်ထူထပ်၍ အချို့နေရာများသို့ ယခုတိုင် လူသူရောက်ပေါက်ခြင်း မရှိသေးချေ။ တွင်းထွက်သတ္တုများနှင့် အဖိုးတန်သစ်တောများရှိရာဒေသ ဖြစ်သည်။ လူနေအလွန်နည်း၍ အင်ဒီယန်း လူမျိုးများသာ ရှိသည်။ အီလာနော့လွင်ပြင်ဒေသသည် ကိုလံဘီယာနှင့် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံများ၏ နယ်စပ်မှ ကာရစ်ဘီယန်ပင်လယ်အထိ တောင်တန်းဒေသနှင့် ဂီယားနားကုန်းပြင်မြင့်ဒေသအကြားတွင် တည်ရှိသည်။ ယင်းဒေသ၏ များစွာသောအပိုင်းသည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေ ၆၅၀ သာမြင့်သော မြေနိမ့်ပိုင်းဖြစ်သည်။ မိုးရာသီတွင် ရေလွှမ်းမိုးသည်။ မြက်ခင်းပေါ၍ ကျွဲ၊ နွားမွေးမြူရာဒေသ ဖြစ်သည်။ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံသည် အပူပိုင်းဇုန်တွင် လုံးလုံးကျရောက်နေသဖြင့် အပူပိုင်းရာသီဥတုရှိသည်။ သို့ရာတွင် မြေမျက်နှာပြင် အနိမ့်အမြင့်နှင့် တိုက်ခတ်သောလေကို လိုက်၍ ရာသီဥတုအပိုင်းကြီး ၃ ပိုင်းခွဲနိုင်သည်။ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အထက်ပေ ၁၈၀၀ ခန့် မြင့်သော ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းဒေသနှင့် အီလာနော့လွင်ပြင်ဒေသသည် အပူချိန်ဖာရင်ဟိုက် ၇၅ ဒီဂရီ မှ ၉၇ ဒီဂရီ အတွင်းရှိ၍ ပူအိုက်သည်။

ပေ ၁၈၀၀ မှ ၆၀၀၀ အထိမြင့်သော အန်းဒီးနှင့် ကမ်းရိုးတောင်တန်းဒေသသည် အပူချိန်ဖာရင်ဟိုက် ၅၀ ဒီဂရီ မှ ၇၅ ဒီဂရီအတွင်း ရှိသည်။ ကုန်သည်လေမှန်တိုက်ခတ်ရာဒေသဖြစ်သဖြင့် ရာသီဥတု သမမျှတသည်။ ထင်ရှားသော မြို့ကြီးများနှင့် လူနေအိမ်ခြေပေါများရာ အရောင်းအဝယ်ဖွံ့ဖြိုးရာဒေသဖြစ်သည်။ ပေ ၆၀၀၀ အထက်မြင့်သော ဒေသသည် အေးသောအပိုင်းဖြစ်၍ လူနေနည်းသည်။ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံတွင် စိုစွတ်သော ရာသီဥတုနှင့် ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုဟူ၍ တနှစ်လျှင် ၂ မျိုးသာရှိသည်။ မေမှ နိုဝင်ဘာအတွင်း မိုးများစွာရွာသွန်းသည်။ ယင်းသည် ပူအိုက်စိုစွတ်သော ရာသီဖြစ်သည်။ ဒီဇင်ဘာမှ ဧပြီလအတွင်း ခြောက်သွေ့သော ရာသီဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်မှ တိုက်ခတ်သော ကုန်သည်လေမှန်ကြောင့် ရာသီဥတုမှ ပိုမိုမျှတသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့်မူ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုသည် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်ကောင်းမွန်သော ရာသီဥတုဖြစ်သည်။

ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လူဖြူများဖြစ်၍ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် လူဖြူနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတို့မှ ပေါက်ဖွားသော ကပြားများဖြစ်သည်။ ကျန် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် တိုင်းရင်းသား အင်ဒီးယန်းလူမျိုးများနှင့် နီဂရိုးလူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ မြောက်နှင့် အနောက်မြောက်တောင်တန်းဒေသတွင် လူအများဆုံးနေထိုင်၍ ဂီယားနားကုန်းပြင်မြင့် ဒေသသည် လူနေအနည်းဆုံးဖြစ်သည်။ အများအားဖြင့် စပိန်ဘာသာစကားကို ပြောဆိုကြ၍ ဘရင်ဂျီဂိုဏ်းဝင်များ ဖြစ်ကြသည်။

လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ကျွဲနွားတိရစ္ဆာန် မွေးမြူခြင်းသည် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ၏ အဓိကလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။ တနိုင်ငံလုံးရှိ လူဦးရေ၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးမြူကြသည်။ အထူးသဖြင့် မြောက်ပိုင်းတွင် စိုက်ပျိုးရေးကို ပိုမိုလုပ်ကိုင်ကြသည်။ ကာဖီပင်ကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်၍ ကကေးအိုးသည် ဒုတိယအကြီးအကျယ်ဆုံး စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်ဖြစ်သည်။ သကြား၊ ပြောင်း၊ ပဲ၊ အုန်းနှင့် အပူပိုင်းဇုန် အသီးအနှံများကိုလည်း စိုက်ပျိုးကြသည်။ လွင်ပြင်ဒေသရှိ မြက်ခင်းများတွင် ကျွဲနွားတိရစ္ဆာန်များ မွေးမြူ၍ သားရေများကို တင်ပို့ရောင်းချကြသည်။ သစ်တောဒေသမှလည်း ကြက်ပေါင်စေးနှင့် ဘယဆေးပင်များစွာ ထွက်သည်။ ယခုအခါ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံတွင် စက်မှုလုပ်ငန်းများကို အစိုးရက ငွေကြေးအကူအညီဖြင့် အားပေးသောကြောင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးလာသော်လည်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ မကြာခဏပေါ်ပေါက်သောကြောင့် တိုးတက်သင့်သလောက် မတိုးတက်သေးချေ။ ချော့ကလက်၊ ဘိလပ်မြေ၊ ဘီယာ၊ စီးကရက်၊ ဖိနပ်၊ ဘယဆေး၊ ဖယောင်းတိုင်၊ မီးခြစ်၊ ဆပ်ပြာ၊ အထည်အလိပ်နှင့် အသားဘူးလုပ်ငန်း စသည့် လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ကြသည်။ 


<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ ၈ - (က) စာ ၁၁၉/၂၅၂</ref>

== ကိုးကား ==
{{reflist}}

[[Category:ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံ]]
[[Category:ကာရစ်ဘီယံဒေသရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]