Omugulugwombashe
Omugulugwombashe (juga: Ongulumbashe, rasmi: Omugulu gwOombashe; Otjiherero: "kaki zirafah" giraffe leg[1]) ialah sebuah penempatan di kawasan pilihan raya Tsandi di Wilayah Omusati di utara Namibia. Penempatan itu mempunyai sebuah klinik dan sebuah sekolah rendah.[2] Pada tahun 1966, pertempuran pertama Perang Sempadan Afrika Selatan telah berlaku di Omugulogwombashe. Kerajaan Namibia mendirikan sebuah monumen pada ulang tahun ke-30 pertempuran pada tahun 1996.[3]
Omugulogwombashe terletak 22km barat Tsandi, di jalan kerikil D3633.[4]
Pertempuran Omugulugwombashe
[sunting | sunting sumber]Pada tahun 1966, Perhimpunan Agung Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu membatalkan mandat Afrika Selatan untuk mentadbir Afrika Barat Selatan (kini Namibia) dan meletakkannya di bawah pentadbiran PBB secara langsung. Afrika Selatan enggan mengiktiraf resolusi ini.[5] Pertubuhan Rakyat Afrika Barat Daya (SWAPO) pada masa itu bersedia untuk penentangan bersenjata dan mengasaskan sayap bersenjatanya, Tentera Pembebasan Afrika Barat Daya (SWALA) pada tahun 1962. Ramai komandernya yang dahulu berada dalam buangan tetapi SWALA mula menyusup ke utara Namibia untuk menubuhkan kem latihan. Omugulogwombashe ialah salah satu kem latihan sedemikian, ditubuhkan pada Jun 1966 oleh komander SWALA John Ya Otto Nankudhu. Kumpulan di bawah Nankudhu baru sahaja mula membina struktur pertahanan[1] dan merancang untuk melatih kira-kira 90 pemberontak di sana.[6]
Kawasan di mana pertempuran berlaku adalah berhutan, di pinggir barat Lembangan Cuvelai.[7] Pada 26 Ogos 1966, lapan helikopter mendaratkan tentera Angkatan Pertahanan Afrika Selatan dan Polis Afrika Selatan untuk menyerang pejuang gerila di Omugulogwombashe. Pada masa serangan terdapat hanya 17 pemberontak di kem.[8] It ialah penglibatan bersenjata pertama Perang Sempadan Afrika Selatan, juga dikenali sebagai Perang Kemerdekaan Namibia.[9] Antara pejuang SWALA yang ditangkap dan dipenjarakan ialah:
- Julius Shaambeni Shilongo Mnyika, menjalani hukuman penjara seumur hidup selama 17 tahun sebelum dibebaskan pada 1985[10]
- John ya Otto Nankudhu, menjalani hukuman penjara seumur hidup selama 17 tahun di Pulau Robben sebelum dibebaskan pada 1985[11]
- Immanuel Shifidi, menjalani hukuman penjara seumur hidup selama 18 tahun di Pulau Robben[12]
- Gaus Shikomba, dijatuhi hukuman penjara seumur hidup di Pulau Robben pada Ogos 1969 dan dibebaskan pada 11 Mei 1984.[13][14]
Gerila lain melarikan diri tetapi telah ditahan pada tahun-tahun kemudian kerana penyertaan mereka dalam persediaan kem, contohnya Lameck 'Kagwaanduka' Ithete yang ditangkap hanya pada tahun 1969. Dia menjalani hukuman penjara tiga tahun di Pretoria kerana penglibatannya.[15]
Selepas pertempuran, PLAN menyalahkan pengintip di rantau itu kerana mengkhianati mereka. Sam Nujoma mengadakan satu majlis di mana dia dilaporkan menyatakan bahawa "Kami membuat kesilapan. Kami tidak akan melakukannya lagi".[16]
Peringatan
[sunting | sunting sumber]Sebagai memperingati hari ini, 26 Ogos adalah cuti umum di Namibia. Ia diiktiraf oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu sebagai Hari Namibia[17] tetapi orang Namibia menyebutnya sebagai Hari Pahlawan.
Omugulogwombashe hari ini menampilkan salah satu daripada dua tanah perkuburan negeri Namibia, di mana wira negara dikebumikan. Ia juga mengandungi kuil peringatan, yang dirasmikan oleh presiden pengasas Namibia Sam Nujoma, dan patung enam askar yang mengetuai kem apabila serangan bermula pada 26 Ogos, dirasmikan oleh presiden kedua Namibia Hifikepunye Pohamba:[18]
- John Nankudhu, Komander
- Simeon Linekela Kambo Shixungileni, Timbalan Komander
- Patrick Lunganda Iyambo
- Victor Mensah
- James Hamukwaya
- Nelson Kavela
Pingat Omugulugwombashe
[sunting | sunting sumber]Walaupun tindakan itu, dengan sendirinya, adalah sedikit kepentingan ketenteraan, ia mewakili penglibatan pertama dalam apa yang akan menjadi konflik yang panjang, sengit dan akhirnya berjaya. Oleh itu, ia mengekalkan nilai totemik yang terus bertahan dan diperingati dalam hiasan berprestij untuk veteran Perang Pembebasan, Pingat Omugulogwombashe.
Bintang Omugulugwombashe
[sunting | sunting sumber]Satu lagi peringatan pertempuran adalah nama yang diberikan kepada perkhidmatan kereta api utama negara. Kereta api penumpang mewah pertama Namibia, dari Windhoek ke Ondangwa, dinamakan sebagai Bintang Omugulogwombashe pada perasmiannya, pada 15 Julai 2006.[19] Kereta api ini, yang dikeluarkan di China, bagaimanapun telah dihentikan selepas beberapa pusingan perkhidmatan, kerana lokomotif itu dikemas sejurus selepas dimulakan dan didapati tidak sesuai untuk rangkaian kereta api Namibia. Selepas itu, perkhidmatan tren mingguan ke Ondangwa dihentikan.[20]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ a b Dierks, Klaus. "Chronology of Namibian History, 1966". klausdierks.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 September 2012. Dicapai pada 24 June 2011.
- ^ "Presidential and National Assembly Elections 2009". Supplement to several Namibian newspapers. Electoral Commission of Namibia. November 2009.
- ^ "Government Gazette No. 3679". Government of Namibia. 15 August 2006. Diarkibkan daripada yang asal pada 27 September 2011. Dicapai pada 30 November 2009.
- ^ Livia Pack; Peter Pack (2013). Namibia. DuMont Reiseverlag. m/s. 400. ISBN 978-3-7701-6715-9.
- ^ "Namibian War of Independence 1966-1988". Armed Conflict Events Database. Diarkibkan daripada yang asal pada 13 January 2013. Dicapai pada 30 November 2009.
- ^ "John Ya Otto Nankudhu passes on". New Era. NAMPA. 22 June 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 31 March 2012. Dicapai pada 24 June 2011.
- ^ Jacques Bezuidenhout; Hennie Smit (2018). African Military Geoscience: Military History and the Physical Environment. African Sun Media. m/s. 211. ISBN 978-1-928480-08-2. Diarkibkan daripada yang asal pada 2022-08-26. Dicapai pada 2022-08-26.
- ^ Sasman, Catherine (27 August 2010). "Julius Shaambeni Shilongo Mnyika: the guerilla [sic] fighter (1938 to 2003)". New Era. allafrica.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 31 August 2010. Dicapai pada 26 August 2022.
- ^ Petronella Sibeene (17 April 2009). "Swapo Party Turns 49". New Era. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 February 2012. Dicapai pada 30 November 2009.
- ^ Julius Shaambeni Shilongo Mnyika: the guerilla fighter (1938 to 2003) New Era, 27 August 2010
- ^ Sasman, Catherine (22 June 2011). "Decorated hero dies". The Namibian. Diarkibkan daripada yang asal pada 31 May 2012.
- ^ "Namibia: Immanuel Shifidi - a Martyr of the Namibian Revolution Diarkibkan 2011-10-07 di Wayback Machine", The Namibian New Era, July 15, 2011, Shimpapi Shiremo
- ^ "Gaus Shikomba Imprisoned for Life". Sabracelets.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 September 2019. Dicapai pada 7 November 2019.
- ^ "Gaus Shikomba". Sahistory.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 September 2019. Dicapai pada 7 November 2019.
- ^ Shivute, Oswald (20 August 2014). "Swapo councillor, war vet die". The Namibian. m/s. 3. Diarkibkan daripada yang asal pada 21 August 2014. Dicapai pada 21 August 2014.
- ^ Narmore, James (17 October 2017). Charles Burnett: A Cinema of Symbolic Knowledge. University of California Press. m/s. 194. ISBN 978-0-520-96095-4. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 August 2022. Dicapai pada 7 November 2019.
- ^ "United Nations Conferences and Observances". Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-05-14. Dicapai pada 2017-06-29.
- ^ Shivute, Oswald (23 May 2014). "Pohamba unveils statues at Omugulugwombashe". The Namibian. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 May 2014. Dicapai pada 23 May 2014.
- ^ "Omugulugwombashe Star proving popular". The Namibian. 12 September 2006. Diarkibkan daripada yang asal pada 7 June 2011. Dicapai pada 30 November 2009.
- ^ "Chinese rails for Oshikango railway". The Namibian. 13 November 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 16 May 2012. Dicapai pada 20 December 2010.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber]- Omusati Regional Council - with a picture of Omugulugwombashe National Monument