Lihat sumber bagi Zaman Kegemilangan Islam

[[File:Map of expansion of Caliphate.svg|thumb|400px|Pemerintahan [[Sejarah Islam]], 622–750.
{{legend|#a1584e|Pemerintahan di bawah [[Nabi_Muhammad_s.a.w.]], 622-632}}
{{legend|#ef9070|Pemerintahan di bawah [[Khulafa al-Rasyidin]], 632-661}}
{{legend|#fad07d|Pemerintahan di bawah [[Kerajaan_Bani_Ummaiyyah]], 661-750}}]]
[[Image:Silver Dirham.png|thumb|[[Dirham]] perak bertarikh 729 M.]]
[[Image:Alhambra-Granada-2003.jpg|thumb|[[Alhambra]] [[Granada]], [[Sepanyol]].]]
[[Fail:Ghotb2.jpg|thumb|right|235px|Gambar foto tentang manuskrip zaman pertengahan oleh [[Qutb al-Din al-Shirazi]] (1236–1311), seorang ahli falak Parsi. Imej ini menggambarkan model planet kisar.]]

:''Rencana ini merupakan rencana kecil [[Sejarah Islam]] dan [[Sains Islam]].

Semasa '''Zaman Kegemilangan Islam''' ([[750]] - [[1250]]<nowiki/>punda: zaman [[Kerajaan Abbasiyah]]; bahasa Arab:حضارة إسلامية), para ahli [[falsafah]] dan ahli [[sains]], serta jurutera-[[jurutera]] dari dunia Islam banyak menyumbang kepada [[teknologi]]. Mereka melakukan ini dengan dua cara, iaitu dengan mengekalkan tradisi-tradisi yang awal, serta dengan menambahkan rekaan-[[rekaan]] dan pembaharuan-[[pembaharuan]] mereka sendiri. Pencapaian-pencapaian saintifik dan intelektual mekar pada [[zaman keemasan]] itu.
 

== Asas ==
Kerajaan Islam mewarisi "pengetahuan dan kemahiran [[Sejarah Timur Tengah|Timur Tengah]] kuno, [[Sejarah Yunani|Yunani]], [[Empayar Parsi|Parsi]] dan [[Sejarah India|India]]. Mereka menambah pembaharuan penting dari luar, contohnya seperti penomboran kedudukan dari [[India]]," tulis [[Bernard Lewis]] dalam bukunya ''What Went Wrong?'' (Apakah Silapnya?). 

Satu lagi pembaharuan ialah kertas - asalnya rahsia yang dijaga ketat orang [[Cina Han|Cina]]. Seni [[pembuatan kertas]] diperolehi daripada dua tawanan di [[Pertempuran Talas]] ([[751]]), hingga [[kilang kertas]] dapat dibina di [[Samarkand]] dan [[Baghdad]]. Orang Arab memperbaiki teknik orang Cina dengan menggunakan kain [[linen]] berbanding kulit pokok [[mulberi]].

Kebanyakan pembelajaran dan kemajuan ini dapat dikaitkan dengan geografi. Sebelum kedatangan Islam lagi, bandar [[Makkah]] telah menjadi pusat perdagangan di [[Semenanjung Arab]] dan [[Nabi Muhammad]] juga merupakan saudagar. Tradisi mengerjakan [[haji]] ke Mekah menyebabkannya menjadi pusat pertukaran idea dan barangan. Pengaruh yang dimiliki saudagar Muslim ke atas jalan perdagangan Afrika-Arab dan Arab-Asia amat besar. Hasilnya, tamadun Islam tumbuh dan berkembang di atas ekonomi saudagarnya, berbeza dengan tamadun Kristian, China dan India yang masyarakatnya berasaskan kepemilikan tanah pertanian oleh bangsawan. Para saudagar membawa barangan dan kepercayaan mereka ke China (menyebabkan ramai Cina Muslim ~ 37 juta, sebahagian besarnya [[orang Uyghur]] Turki yang tanahnya dirampas China), India, Asia Tenggara, dan kerajaan di barat Afrika dan kembali dengan pembaharuan baru. Saudagar-saudagar ini menggunakan kekayaan mereka untuk melabur dalam industri tekstil dan perladangan.

== Kesenian Islam ==
[[Fail:Sughrat.jpg|right|thumb|Manuskrip [[Turki Seljuk|Seljuk]] dari abad ke-13 yang menggambarkan [[Socrates]] (''Soqrāt'') berbincang dengan murid-muridnya.]]
{{utama|Kesenian Islam}}

Zaman Keemasan [[kesenian Islam]] berlangsung dari tahun [[750]] hingga [[abad ke-16]], apabila seni [[tembikar]], [[kaca]], [[seni logam]], [[tekstil]], [[manuskrip berhias]] dan [[pertukangan kayu]] berkembang maju. [[Sepuh tembikar|Sepuh]] berkilat merupakan sumbangan Islam yang terunggul kepada seni tembikar. Manuskrip berhias menjadi suatu seni yang penting dan amat dihormati, dan lukisan [[potret kenit]] berkembang maju di [[Parsi]]. [[Seni khat]], salah satu aspek tulisan [[bahasa Arab|Arab]] yang penting, berkembang dalam manuskrip dan perhiasan seni bina.

== Falsafah ==
{{utama|Falsafah Islam}}

Hanya dalam bidang falsafah para cendekiawan dilarang mengemukakan idea-idea bukan ortodoks. Bagaimanapun, ahli sains Parsi, [[Ibnu Sina]] dan [[Ibnu Rushd]] memainkan peranan yang utama dalam penyimpanan karya-karya [[Aristotle]] yang idea-ideanya menguasai pemikiran bukan agama bagi dunia-dunia Kristian dan Muslim. Mereka juga menyerap idea-idea dari China dan India, dan menambahkannya pada pengetahuan mereka yang luas yang diperoleh daripada kajian-kajian sendiri. Tiga orang pemikir spekulatif, [[al-Kindi]], [[Abu Al-Nasr Al-Farabi|al-Farabi]], dan [[Ibnu Sina]], menggabungkan [[Aristotelianisme]] dan [[Neoplatonisme]] dengan idea-idea lain yang diperkenalkan melalui Islam.

Di [[Sepanyol Moor|Sepanyol]], kesusasteraan falsafah Arab diterjemahkan kepada [[bahasa Ibrani]], [[Bahasa Latin|Latin]], dan [[Bahasa Ladino|Ladino]]. Penterjemahan falsafah ini telah menyumbang kepada kemajuan falsafah Eropah moden. Tokoh-tokoh utama dalam Zaman Keemasan termasuk:

* [[Maimonides]], ahli falsafah Yahudi;
* [[Ibnu Khaldun]], ahli [[sosiologi]] serta sejarah;
* [[Constantine si Orang Afrika]], warganegara [[Carthage]] yang menterjemahkan teks-teks [[perubatan]] [[Yunani]];
* [[Abu Abdullah Mohammad Ibn Musa al-Khawarizmi|Al-Khawarizmi]] yang mengumpul semak teknik-teknik [[matematik]].

== Sains ==
{{utama|Sains Islam}}

Perbezaan antara sikap ahli-ahli sains [[Empayar Byzantine|Byzantine]] dengan sikap orang-orang Muslim zaman pertengahan yang setara adalah nyata. Byzantium tidak menambah atau hanya menambah sedikit pengetahuan baru kepada sains [[perubatan]] Yunani-Rom. Ini mungkin boleh dijelaskan melalui fakta bahawa perkembangan permulaan Islam ke luar Semenanjung Arab telah menawan tiga buah kota Byzantine yang paling produktif: [[Iskandariah]], [[Carthage]] dan [[Antioch]]. Akibat kehilangan kerajaan pusat yang amat mahir, serta serangan-serangan Arab yang berterusan terhadap [[Anatolia]], kebanyakan kota Byzantine tidak dapat menyokong seni dan sains. Banyak penduduk kembali beramai-ramai ke [[perladangan sara diri]]. Kebanyakan [[Senarai ahli sains dan cendekiawan Iran|ahli sains Islam yang paling terkenal]] hidup pada Zaman Keemasan Islam. Antara pencapaian-pencapaian cendekiawan Muslim semasa zaman ini ialah rekaan [[trigonometri sfera]], kemajuan dalam bidang [[optik]] (lihat [[Abu Ali Hasan Ibn Al-Haitham|Ibnu al-Haitham]]), serta kemajuan dalam bidang [[astronomi]] (termasuklah pembinaan balai cerap pertama serta penciptaan astrolab).

== Perubatan ==
{{utama|Perubatan pada zaman pertengahan Islam}}

[[Perubatan]] merupakan sebahagian utama kebudayaan Islam zaman pertengahan. Bergerak balas kepada keadaan masa dan tempat, pakar perubatan dan cendekiawan Islam mengembangkan sebuah kesusasteraan perubatan yang besar dan rumit yang memeriksa dan mensintesiskan teori dan amalan perubatan (''dari arkib digital [[Perpustakaan Perubatan Negara Amerika Syarikat]]'').

Perubatan Islam dikembangkan berdasarkan tradisi, terutamanya pengetahuan teori dan amalan yang dikembangkan di [[Parsi]], [[Yunani]], dan [[Rom]]. Bagi cendekiawan-cendekiawan Islam, [[Galen]] dan [[Hippocrates]] merupakan tokoh-tokoh cemerlang yang berwibawa, diikuti oleh cendekiawan-cendekiawan Yunani di [[Iskandariah]]. Para cendekiawan Islam menterjemahkan karya-karya Yunani kepada [[bahasa Arab]] dan kemudian menghasilkan pengetahuan perubatan yang baru berdasarkan teks-teks tersebut. Untuk membolehkan tradisi Yunani lebih senang difahami dan diajar, cendekiawan-cendekiawan Islam menyusun pengetahuan perubatan Yunani-Rom yang luas dan kekadang tidak tekal dengan lebih sistematik melalui penulisan [[ensiklopedia]] dan ringkasan (''dari arkib digital Perpustakaan Perubatan Negara AS'').

Melalui terjemahan-terjemahan Arab inilah dunia Barat mendapat tahu tentang perubatan Yunani, termasuk karya-karya Galen dan Hippocrates. Karya-karya menyeluruh seperti ''[[Daftar Karya Perubatan]]'' yang ditulis oleh [[Ibnu Sina]] dan yang diterjemahkan kepada [[bahasa Latin]] dan disebar dalam bentuk manuskrip dan bercetak ke seluruh Eropah mendapat pengaruh yang sama, jika bukan lebih besar, di Eropah Barat. Pada [[abad ke-15]] dan [[Abad ke-16|ke-16]] sahaja, ''Daftar Karya Perubatan'' telah diterbitkan melebihi 35 kali (''dari arkib digital Perpustakaan Perubatan Negara AS'').

Di dalam dunia Islam zaman pertengahan, hospital-[[hospital]] telah dibina di semua kota yang utama; umpamanya di [[Kaherah]], [[Hospital Qalawun]] mempunyai kakitangan-kakitangan yang termasuk pakar perubatan, ahli [[farmasi]], dan jururawat, yang boleh merawat 8,000 orang pesakit. Terdapat juga [[dispensari]] dan kemudahan penyelidikan yang menyebabkan kemajuan-kemajuan dalam pemahaman penyakit berjangkit, serta penyelidikan optik dan mekanisme mata. Malah doktor-doktor Islam telah membuang [[katarak]] dengan jarum-jarum geronggang lebih 1,000 tahun sebelum orang-orang Barat berani mencuba tugas ini.

== Perdagangan dan kehidupan bandar ==


Sejak awal-awal lagi, asas tamadun Islam adalah berdasarkan kehidupan bandar dan perdagangan, dan pertambahan penduduknya dan kemajuan pertaniannya dicerminkan melalui rangkaian perdagangan sedunianya. Bandar-bandar Islam yang berkembang secara tidak terkawal menghasilkan jalan-jalan yang sempit serta berliku-liku di bandar dan kawasan-kawasan perumahan dipisahkan oleh perbezaan latar belakang etnik dan hubungan keagamaan. Kualiti-kualiti ini ternyata cekap untuk menghantar barangan ulang-alik dari pusat komersil besar sambil mengekalkan kebersendirian yang dititikberatkan oleh kehidupan keluarga Islam. Subbandar-subbandar yang berada di sebelah luar dinding kota terdiri dari kawasan perumahan komuniti orang-orang kaya hingga ke kawasan separa sesak kelas pekerja. Kawasan pembuangan sampah bandar terletak jauh dari bandar, begitu juga dengan tapak perkuburan yang sering dijadikan kediaman untuk penjenayah dan pelacur. Satu tempat menunaikan solat dapat dijumpai berhampiran salah satu pintu-pintu utama untuk perayaan keagamaan dan pelaksanaan hukuman bunuh awam. Serupa dengannya, tempat latihan tentera juga dapat dijumpai berdekatan satu pintu utama.

Walaupun berbeza dari segi rupa muka bumi akibat iklim dan tradisi setempat sebelumnya, bandar-bandar Islam hampir selalu dikuasai kelas pertengahan saudagar. Kesetiaan sesetengah orang terhadap kawasan kejiranan mereka amat kuat, membayangkan etnik dan agama, manakala rasa kewarganegaraan kadang kala bukan sesuatu yang biasa. Keluarga luas menyediakan asas untuk program sosial, urusan perniagaan dan perundingan dengan pihak berkuasa. Sebahagian unit ekonomi dan sosial ini sering kali merupakan penyewa kepada bangsawan kaya.

Kuasa negeri biasanya tertumpu di [[Dar al Imara]] iaitu pejabat gabenor di dalam istana. Istana-istana ini mencuar tinggi melampaui kota yang dibina hasil daripada ribuan tahun penempatan manusia. Fungsi utama gabenor kota adalah untuk memberi perlindungan dan mengekalkan keteraturan undang-undang. Sistem ini adalah bertanggungjawab atas berlakunya percampuran pemerintahan autokrasi dengan pemerintahan autonomi di dalam kota. Setiap kawasan perumahan dan kebanyakan blok rumah pangsa besar telah melantik seorang wakil untuk berurusan dengan pihak berkuasa bandaraya. Kawasan-kawasan perumahan ini juga dijangka untuk membentuk pemuda-pemudi mereka menjadi militia untuk melindungi kawasan perumahan mereka sendiri, dan juga sebagai bantuan kepada tentera profesional untuk mempertahankan kota secara menyeluruh. 

Ketua sesebuah keluarga diberi kuasa dalam pengurusan rumah tangganya tetapi [[kadi]] atau hakim boleh membincangkan dan menyelesaikan masalah dalam isu permasalahan sesama keluarga dan dengan keluarga lain. Dua wakil kanan kuasa perbandaran ialah kadi dan [[muhtasib]]. Mereka bertanggungjawab atas kebanyakan isu termasuklah kualiti bekalan air, penyelengaraan jalan raya, mengawal peletusan wabak penyakit, mengawasi pasar-pasar, dan pelaksanaan upacara pengebumian.

Lagi satu aspek kehidupan bandar Islam ialah [[wakaf]], sesuatu amal kebajikan keagamaan yang terus berurusan dengan kadi dan imam. Melalui derma, kebanyakan tempat mandi awam dan kilang dibina dan hasilnya digunakan untuk membiayai pendidikan serta membekalkan pengairan untuk dusun luar bandar. Mengikuti pengembangan, sistem ini diperkenalkan kepada masyarakat [[Eropah Timur]] oleh [[Empayar Turki Uthmaniyyah|Kerajaan Turki Uthmaniyyah]]. 

Kecuali semua yayasan agama atau kepercayaan yang tidak membayar perlu [[cukai]] dalam dunia Islam, orang awam perlu membayar cukai kepada majlis perbandaran, askar kepada pemerintah tertinggi dan tuan tanah kepada bendahari negeri. Cukai juga dikenakan keatas lelaki bujang sehingga dia berkahwin. Ini berbeza dengan [[zakat]], zakat merupakan derma kebaikan yang wajib terhadap seseorang Muslim kepada golongan-golongan tertentu, manakala orang bukan Islam perlu membayar [[jizyah]], seperti cukai kepala.

Binatang ternakan yang dibawa ke bandar untuk penyembelihan dihadkan pada kawasan di luar bandar sahaja, begitu juga dengan industri lain yang dianggap kurang bersih. Manakala barang berharga diletakkan berdekatan dengan pusat bandar. Hal ini menyebabkan penjual buku dan tukang emas tertumpu di sekeliling [[masjid]] utama di pusat bandar.

[[Persatuan]]-persatuan (seperti kesatuan pekerja yang melindungi hak pedagang) tidak diiktiraf secara rasmi oleh kota Islam zaman pertengahan, tetapi urusan perdagangan dikawal-selia oleh penyelia yang diiktiraf oleh majlis perbandaran. Setiap urusan perdagangan dijalankan dengan identiti tersendiri, ahli-ahlinya akan mengunjungi masjid yang sama, dan berkhidmat bersama dalam ketenteraan. Hamba pula kadang-kala diupah dalam perladangan tebu gula dan perlombongan garam, walau bagaimanapun terdapat juga hamba yang diupah lebih kepada menjadi pembantu di rumah atau askar upahan.

Teknologi dan perindustrian tamadun Islam amat maju sekali. Teknik [[penyulingan]] telah membantu meningkatkan mutu industri minyak wangi, terdapat juga bahan [[kimia]] sepuh [[seramik]] yang dibuat dengan giat untuk bersaing dengan seramik-seramik yang diimport daripada China. Pendekatan saintifik dalam bidang kaji logam memudahkan kerja menyerap dan meningkatkan mutu teknologi besi daripada [[India]] dan [[China]]. Eksport utama terdiri daripada perusahan dan perkilangan barangan mewah, seperti ukiran kayu, logam dan kaca, [[tekstil]], dan seramik.

Sistem kontrak telah digunakan oleh pedagang-pedagang amat berkesan. Pedagang akan membeli dan menjual untuk [[komisen]], dengan wang yang dilaburkan kepada mereka oleh pelabur-pelabur yang kaya, atau perkongsian perlaburan bersama beberapa pedagang, yang terdiri daripada [[Muslim]], [[Nasrani]], dan [[Yahudi]]. Baru-baru ini, dokumen-dokumen yang ditemui dalam tinggalan [[sinagog]] di Mesir menyatakan dengan terperinci tentang pedagang-pedagang dan kehidupan manusia yang gemilang pada zaman pertengahan di Timur Tengah. Perkongsian perniagaan dipupuk untuk tujuan usaha perniagaan [[komersil]], dan ikatan yang erat antara pedagang-pedagang telah membolehkan rangkaian urusan perniagaan yang luas di tempat-tempat yang jauh. Rangkaian ini dibangunkan semasa wang boleh didebitkan di [[Baghdad]] dan dikreditkan di [[Sepanyol]], mewujudkan sistem cek yang ada pada hari ini. Setiap kali barangan melalui bandar, barangan akan dikenakan cukai, hal ini meningkatkan harga barang dengan tinggi sebelum tiba ke destinasi akhir. Walau bagaimanapun, dalam dunia Islam ketika itu, umat Islam mempunyai sumber yang mencukupi tanpa bergantung kepada pasaran luar pada zaman ini.

Pengangkutan adalah mudah tetapi sangat berkesan. Setiap bandar mempunyai tempat di luar gerbang masuk untuk haiwan dihimpunkan, iaitu tempat pusat membeli-belah atau pasaraya di bandar dengan kemudahan gudang-gudang yang selamat, terdapat juga kemudahan-kemudahan yang disediakan untuk pedagang-pedagang di bandar, di samping tempat-tempat untuk berurus niaga di sepanjang jalan perdagangan seperti rumah penginapan zaman pertengahan.

Selain daripada [[sungai Nil]], [[sungai Tigris|Tigris]] dan [[sungai Furat|Furat]], sungai lain yang dilayari amat kurang, maka pengangkutan adalah tertumpu kepada pengangkutan laut. Sains-sains pengemudian telah dimajukan menggunakan sekstan asas yang dikenali sebagai kamal untuk mengukur ketinggian bintang, dan kompas magnet. Dengan penggunaan semua kelengkapan ini dengan bantuan [[peta]], pelayar dapat melayari lautan berbanding daripada pelayaran sebelum ini yang hanya tertumpu pada persisiran pantai. Pelayar Muslim juga telah memperkenalkan kapal layar bertiang tiga kepada penduduk [[Mediterranean]]. Malah kapal layar (''caravel'') [[Christopher Columbus]] sebenarnya direka bentuk mengikut rekaan kapal layar orang Islam Andalusia. Terusan buatan untuk menghubungkan sungai Nil dengan Teluk Suez telah dibina, dan sebaliknya terusan ini juga menghubungkan laut merah dengan Mediterranean walaupun ia dinaiki lumpur beberapa kali.

Mengikut tradisi, Nabi Muhammad s.a.w. telah bernasihat kepada umatnya supaya "menuntut ilmu biarlah sampai ke negeri China". Tidak lama selepas kewafatan Muhammad s.a.w., iaitu ketika Zaman Keemasan Islam, telah wujud pengembaraan dan penghijrahan ke tempat yang jauh.
Sebagai contoh, [[Ala'eddin]], telah diberi penghargaan dalam sejarah rasmi [[dinasti Yuan]] [[China]], kerana telah membina [[manjanik]] berpengimbang (''counterweight trebuchet'') untuk [[Kublai Khan]]. [http://www.columbia.edu/cu/cup/catalog/data/074860/0748604553.HTM (lihat m.s. 119)]

Umat Islam telah mempelajari teknik pembuatan [[kertas]] daripada China hasil daripada hubungan yang sedia terjalin ini, tetapi umat Islam telah membuat keputusan untuk menggunakan linen sebagai bahan mentah untuk membuat kertas berbanding daripada penggunaan kulit kayu mulberi, atau bahan organik yang lain. Pemindahan teknologi cina dan inovasi dalam penggunaan linen dalam kertas dapat membuat bahan tulis yang lebih murah dari segi ekonomi daripada penggunaan kayu pokok lontar (''papyrus'') yang mudah rosak. Daripada Islam juga, dunia mempelajari pembuatan kertas daripada bahan mentah linen (sumber diambil daripada arkib Perpustakaan Perubatan Negara AS).

== Seni bina dan kejuruteraan ==
{{utama|Seni bina Islam}}

[[Fail:Kharaghan.jpg|thumb|320px|Menara kembar Kharaghan yang dibina pada tahun [[1067]] mengandungi kubur putera-putera Seljuk.]]

Pembinaan [[Masjid Agung Samarra]] di [[Iraq]] yang disiapkan pada tahun [[847]] menggabungkan [[seni bina]] [[hipostail]] yang terdiri daripada baris-baris tiang yang menyangga sebuah tapak datar yang mempunyai menara pilin yang besar di atasnya. 

[[Orang Moor]] memulakan pembinaan [[Masjid Agung Cordoba]] pada tahun [[785]] dan menandakan permulaan seni bina Islam di [[Sepanyol]] dan [[Afrika Utara]]. Masjid ini terkenal dengan gerbang-gerbang dalaman yang ketara. Seni bina Moor mencapai puncaknya dengan pembinaan [[Alhambra]] yang merupakan istana/kubu [[Granada]] yang indah dan mengagumkan, dengan ruang-ruang dalaman yang terbuka dan berangin dan yang dihias dengan warna merah, biru, dan emas. Dinding-dindingnya dihias dengan motif-motif dedaun, inskripsi-[[inskripsi]] [[Bahasa Arab|Arab]], dan reka-[[reka bentuk]] [[awan larat]], dengan dinding-dindingnya dilitupi oleh jubin-[[jubin]] berkaca. [[Masjid Qolsharif]] di Rusia disiapkan sekitar tahun 1000. Ia masih lagi merupakan masjid yang terbesar di timur Eropah kini.

Satu lagi subgaya yang tersendiri ialah seni bina [[Empayar Mughal]] di India pada [[abad ke-16]]. Menyepadukan unsur-unsur Islam dan [[Hindu]], maharaja [[Akbar]] membina sebuah kota diraja di [http://ignca.nic.in/agra058.htm Fatehpur Sikri] yang terletak 42 km (26 batu) di barat [[Agra]] pada akhir dekad [[1500-an]]. Makam [[Taj Mahal]] pula dibina pada 1650-an.

== Serangan Mongol ==
Pada tahun [[1206]], [[Genghis Khan]] mengasaskan sebuah [[dinasti]] yang kuat di kalangan orang-orang [[Mongol]] di [[Asia Tengah]]. Semasa [[abad ke-13]], [[Empayar Mongol]] ini [[Garis masa pencerobohan Mongol|menakluk]] kebanyakan tanah Eurasia, termasuk kedua-dua negara [[China]] di timur dan kebanyakan kekhalifahan Islam lama (termasuk juga [[Rusia]]) di barat selepas [[Perang Baghdad (1258)|serangan Baghdad]] oleh [[Hulagu Khan]] pada tahun [[1258]]. Kemudian, pemimpin-pemimpin Mongol seperti [[Timur (orang Mongol)|Timur]] memusnahkan banyak kota, membunuh beratus-ratus ribu orang, dan melakukan kemusnahan yang tidak dapat dipulihkan terhadap sistem-sistem [[pengairan]] kuno di [[Mesopotamia]]. Tanah-tanah Muslim yang ditakluk oleh orang-orang Mongol kini menghadap timur laut ke laluan daratan ke China, dan tidak lagi menghadapi [[Mekah]]. 

Akhirnya, kebanyakan orang Mongol yang menetap di Asia Barat dan Tengah memeluk Islam dan dalam banyak kes berasimilasi dengan berbagai-bagai orang Muslim [[Iran]] atau [[Turki]]. (Umpamanya, [[Ulugh Beg]], salah seorang ahli [[astronomi]] awal yang terunggul, ialah cucu lelaki kepada Timur.) [[Empayar Turki Uthmaniyyah|Kerajaan Turki Uthmaniyyah]] bangkit dari abu-abu tetapi secara teori, Zaman Keemasan sudah tamat.

== {{Anchor|kemerosotan}} Kemerosotan dan kejumudan ==
Tamadun Islam yang pada mulanya kreatif dan dinamik dalam menangani pelbagai isu, terkapai-kapai dalam menghadapi cabaran dan arus deras perubahan pada abad ke-12 dan 13 sehingga akhir zaman pemerintahan Abbasiyyah. Walaupun terdapat usaha pemulihan semasa zaman pemerintahan Uthmaniyah, kemerosotan berterusan sehingga membawa kepada kejatuhan dan kejumudan pada abad ke-20.

Sebab utama kemerosotan adalah: salah urus politik semasa zaman awal kekhalifahan (abad ke-10 dan seterusnya), penutupan pintu [[ijtihad]] (abad ke-12), penekanan kepada [[taqlid]] (abad ke-13), pencerobohan asing ([[Perang Salib|tentera salib]] - abad ke-11, mongol - abad ke-13, [[Reconquista]] - abad ke-15, dan kuasa eropah - abad ke-19), dan juga kerana faktor ekonomi dan politik<ref name=Hassan-Decline>[[Ahmad Y Hassan]], [http://www.history-science-technology.com/Articles/articles%208.htm Faktor disebalik kejatuhan sains Islam selepas abad ke-16]</ref>.

Toleransi kepada idea-idea yang berbeza juga berkurangan dengan beberapa pusat pendidikan agama secara sistematik melarang perbincangan falsafah dalam Islam dan perdebatan [[ilmu kalam]] juga ditinggalkan selepas abad ke-13. 

Institusi ilmu seperti madrasah, perpustakaan (termasuk [[Baitul Hikmah]]), balai cerap dan hospital juga dimusnahkan oleh kuasa asing seperti tentera salib dan mongol menyebabkan tradisi ilmu tidak lagi digalakkan di kawasan yang dimusnahkan<ref>Erica Fraser. [http://www.acs.ucalgary.ca/applied_history/tutor/islam/learning/conclusion.html The Islamic World to 1600], [[University of Calgary]].</ref> Bukan sahaja tiada alat baru penerbitan diterima, tetapi juga terdapat buta huruf yang tinggi di kawasan yang musnah terutamanya di [[Mesopotamia]].

== Sudut pandangan bertentangan ==
Sesetengah pengulas telah mengurangkan kepentingan Zaman Keemasan sehingga memanggilnya sebagai mitos yang bertujuan untuk mengalih perhatian daripada Islam moden. Buku [[Srdja Trifkovic]], ''[[Pedang Nabi]]'', amat kritis terhadap Zaman Keemasan Islam. Namun tidak dapat dipertikaikan bahawa rejim-rejim Islam, seperti [[Kerajaan Bani Abbasiyyah]] [[Baghdad]] di bawah [[Harun ar-Rashid]] atau [[al-Andalus]], adalah amat kaya berbanding dengan jiran-jiran mereka, serta mengekalkan banyak falsafah Yunani dan menyampaikan idea-idea Timur seperti konsep [[sifar]] ('0') yang dipercayai berasal dari [[India]]. (''Lihat juga'': [[Angka Arab]]). Bagaimanapun, sesetengah pengkritik memperdebatkan bahawa kesemua ini berkembang maju walaupun terdapat agama Islam, dan bukan disebabkannya.

Mereka mendakwa bahawa kekhalifahan dan kerajaan-kerajaan Islam yang lain menekankan tafsiran tegar terhadap kepercayaan ortodoks [[al-Quran]] dan menggunakan falsafah dan sains Yunani semata-mata untuk menyokong kuasa mereka. Salah satu contoh ialah pengolahan [[Ibnu Rushd]] (Averroës) yang mencuba menyelaraskan penulisan-penulisan [[Aristotle]] dengan Islam (walaupun Ibnu Rushd masih dianggap sebagai seorang tokoh yang berwibawa dalam salah satu daripada empat aliran fikiran klasik hukum Islam) dan yang diusir buat suatu tempoh yang singkat.

== Rujukan ==
{{reflist}}
* Donald R. Hill, ''Islamic Science And Engineering'', Percetakan Universiti Edinburgh (1993), ISBN 0-7486-0455-3

== Lihat juga ==
{{Pengajian Islam}}
* [[Garis masa sains dan teknologi Islam]]
* [[Pengajian Islam]]
* [[Tokoh-Tokoh Islam|Cendekiawan Islam]]
* [[Perubatan Islam]]
* [[Sains Islam]]
* [[Oftalmologi dalam Zaman Islam Pertengahan]]
* [[Astronomi Islam]]
* [[Senarai ahli sains Iran]]

== Pautan luar ==
{{Commonscat|Islamic Golden Age}}
* [http://trboard.org/modules/makale/makale.php?id=57 Zaman keemasan Arab dan Budaya Islam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071222025752/http://trboard.org/modules/makale/makale.php?id=57 |date=2007-12-22 }}
* [http://www.islamicweb.com/history/hist_golden.htm Laman web Islam]
* [http://www.muslimheritage.com/ MuslimHeritage.com]
* [http://web.utk.edu/~persian/paper.htm Cerita tentang hadiah kertas Islam kepada Dunia Barat]
* [http://www.khamush.com/sufism/golden.htm Wiet, Gaston. ''"Baghdad: Metropolis Kekhalifahan Abbasid."''] – Bab 5

[[Kategori:Zaman Kegemilangan Islam]]
[[Kategori:Sejarah sains]]
[[Kategori:Sains Islam]]
[[Kategori:Islam abad ke-8]]
[[Kategori:Islam abad ke-9]]
[[Kategori:Dunia Islam zaman pertengahan]]
[[Kategori:Islam abad ke-10]]
[[Kategori:Islam abad ke-12]]
[[Kategori:Islam abad ke-13]]