Lihat sumber bagi Caucasus

{{More citations needed|date=September 2022}}
{{Coord|42|15|40|N|44|07|16|E|source:kolossus-nlwiki|display=title}}
[[Fail:Caucasus countries.png|thumb|200px|Negara-negara Kaukasus]]
[[Fail:Caucasus region 1994.jpg|thumb|200px|Peta 1994 kawasan Kaukasus, menunjukkan lokasi sumber berharga]]

'''Kaukasus''' atau '''Kaukasia''' ({{Lang-la|Caucasia}})<ref>Shamil Shetekauri et al.,  ''Mountain Flowers and Trees of Caucasia''; Pelagic Publishing Limited, 2018, {{ISBN|178427173X}}.</ref><ref>John L. Esposito, Abdulaziz Sachedina (2004). "Caucasus". ''The Islamic World: Past and Present''. Volume 1. Oxford University Press USA. {{ISBN|0195165209}}. [[iarchive:islamicworldpast0000unse_r4t5/page/86/mode/2up|p. 86]] {{registration}}.  Accessed 30 June 2021.</ref> ialah sebuah wilayah merangkumi [[Eropah Timur|timur]] benua [[Eropah]] dan [[Asia Barat|barat]] benua [[Asia]] terletak di antara [[Laut Hitam]] dan [[Laut Kaspia]] yang termasuk [[pergunungan Caucasus|pergunungan Kaukasus]] dan daerah-daerah rendah lainnya. Kaukasus adalah salah satu daerah yang mempunyai kepelbagaian [[linguistik]] dan [[budaya]] yang paling luas di dunia.

Puncak tertinggi di Kaukasus adalah [[Gunung Elbrus]] (5.642m) yang dianggap sebagai gunung tertinggi di [[Eropah]] terletak di bahagian barat banjaran ini.<ref name="cia-russia-geography">{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/russia/|title=Russia, Geography|website=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=22 Februari 2016}}</ref> Secara umumnya Kaukasus boleh dibahagikan kepada dua bahagian iaitu Kaukasus Utara dan Kaukasus Selatan.

== Penamaan ==
Kata Kaukasus berasal dari perkataan "Caucas", nenek moyang Caucasia Utara.<ref>G.Qoranashvili (1995), ''Questions of Ethnic Identity According to Leonti Mroveli's Historical Chronicles'', Studies, Vol. 1, Tbilisi.</ref> Beliau adalah putera [[Togarmah]], cucu anak lelaki ketiga dari Nabi Nuh a.s. iaitu Yafet. Menurut Leonti Mroveli selepas runtuhnya [[Menara Babel]] dan pembahagian umat manusia ke dalam pelbagai bahasa, Togarmah tinggal dengan anak-anaknya: [[Kartlos]], [[Haik]] ([[bahasa Georgia|Georgia]]:''ჰაოს'', ''Haos''), [[Movakos]], [[Lekos]] ([[orang Lak]]), [[Heros]] ([[Hereti|Kerajaan Hereti]], [[Kavkas]], dan [[Egros]] ([[Egrisi|Kerajaan Egrisi]]) di antara dua gunung yang tidak dapat dilalui, kemungkinan [[Gunung Ararat]] dan [[Gunung Elbrus]].

Nama-nama setempat untuk kawasan rantau ini diberikan seperti berikut:
{{Div col|small=yes}}
*{{lang-ab|Кавказ}} ''Kavkaz''
*{{lang-ady|Къаукъаз/с}} ''Kʺaukʺaz/s''
*{{lang-ar|القوقاز}} ''al-Qawqāz''
*{{lang-hy|Կովկաս}} ''Kovkas''
*{{lang-av|Кавказ}} ''Kawkaz''
*{{lang-az|Qafqaz}}
*{{lang-ce|Кавказ}} ''Kawkaz''
*{{lang-ka|კავკასია}} ''K'avk'asia''
*{{lang-de|Kaukasien}}
*{{lang-inh|Кавказ}} ''Kawkaz''
*{{lang-krc|Кавказ}} ''Kavkaz''
*{{lang-kum|Къавкъаз}} ''Qawqaz''
*{{lang-ku|Qefqasya/Qefqas}}
*{{lang-lbe|Ккавкказ}} ''Kkawkkaz''
*{{lang-lez|Къавкъаз}} ''K'awk'az''
*{{lang-xmf|კავკაცია}} ''K'avk'acia''
*{{lang-os|Кавказ}} ''Kavkaz''
*{{lang-fa|قفقاز}} ''Qafqāz''
*{{lang-ru|Кавказ}} ''Kavkaz''
*{{lang-rut|Qawqaz}} ''Kavkaz''
*{{lang-tr|Kafkas/Kafkasya}}
*{{lang-uk|Кавказ}} ''Kavkaz''
*{{lang-gr|Καύκασος}} ''Káfkasos''
{{div col end}}

[[Bahasa Melayu]] lama menggunakan nama '''Bukit Kaf''' atau '''Bukit Qaf''' ({{Jawi|بوكيت قف}}) yang ada disebutkan dalam sastera tradisi serta [[Jampi|penjampian]] tertentu dilakukan para [[pawang]]:

<blockquote>
''Maka kedengaran suara dari puncak Bukit Kaf. [[Nabi Adam a.s.|Adam]] serta isterinya [[Hawa]] serta anak-beranak mereka melihat ke arah bukit itu''... ("Asal Usul Kejadian Isi Dunia")<ref>{{Cite book|title=Mutiara sastera Melayu tradisional|publisher=Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia|year=2003|isbn=9789836275431|location=Kuala Lumpur|pages=3-}}</ref>

''Yang ta’ hijau di-per-hijau;''<br/>
''Yang ta’ tinggi di-per-tinggi;''<br/>
''Hijau seperti ayer laut;''<br/>
''Tinggi seperti Bukit Kaf.'' (Puji Padi, dipetik dalam ''[[Malay Magic]]'')<ref name="MalayMagic">{{Cite book|title=[[Malay Magic]]|last=Skeat|first=Walter William|authorlink=Walter William Skeat|publisher=Macmillan and Co., Limited|year=1900|location=London|pages=1–15, 582|chapter=Chapter 1: Nature|chapter-url=https://www.gutenberg.org/files/47873/47873-h/47873-h.htm#s1.2}}</ref>{{Rp|2, 591, 600}}
</blockquote>

== Geografi ==
* '''Kaukasus Utara''' (juga digelar ''Ciscaucasia'') terdiri dari:
** [[Russia]] ([[Chechnya]], [[Ingushetia]], [[Dagestan]], [[Adyghea]], [[Kabardino-Balkaria]], [[Karachai-Cherkessia]], [[Ossetia Utara]], [[Krasnodar Krai]], [[Stavropol Krai]])

* '''Kaukasus Selatan''' (juga digelar ''Transcaucasia'') terdiri dari:
** [[Georgia (negara)|Georgia]] (termasuk [[Abkhazia]] dan [[Ossetia Selatan]] yang dipertikai)
** [[Armenia]]
** [[Azerbaijan]] (termasuk [[Republik Nagorno-Karabakh]])
** [[Iran]] (Wilayah [[Azerbaijan Barat]] dan Wilayah [[Azerbaijan Timur]])

== Demografi ==
{{utama|Masyarakat Caucasus}}
{{see|Bahasa di Caucasus}}

Setiap wilayah Kaukasus mempunyai perbezaan dalam pertuturan dan bahasanya serta ia juga mempunyai pelbagai keluarga bahasa. Terdapat juga lebih daripada 50 kumpulan etnik yang hidup di setiap wilayah di Kaukasus.<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9021862/Caucasian-peoples Caucasian peoples], ''[[Encyclopædia Britannica]]''</ref> Tidak kurang dari tiga keluarga bahasa adalah unik bagi kawasan ini, tetapi juga bahasa-bahasa India-Eropah seperti [[bahasa Armenia|Armenia]] dan [[bahasa Ossetic|Ossetic]], dan bahasa Altaic [[bahasa Azerbaijan|Azerbeijan]] merupakan bahasa setempat di sini.

== Sumber-sumber asli ==
Kaukasus mempunyai kepentingan ekonomi terhadap [[mineral]] dan sumber [[tenaga]], seperti: [[alunit]], [[emas]], [[kromium]], [[tembaga]], [[timah]], [[besi]], [[raksa]], [[mangan]], [[molibdenum]], [[plumbum]], [[tungsten]], [[uranium]], [[zink]], [[petroleum]], [[gas asli]], and [[arang batu]] (kedua-dua [[arang batu keras|keras]] dan [[arang batu perang|perang]]).

== Lihat juga ==
* [[Masyarakat Caucasus|Masyarakat Kaukasus]]
* [[Sejarah Caucasus|Sejarah Kaukasus]]
* [[Negara rentas benua]]
* [[Caucasus Selatan|Kaukasus Selatan]]/[[Caucasus Utara|Utara]]
* [[Bahasa di Caucasus|Bahasa di Kaukasus]]
* [[Islam di Rusia]]
* [[Kebudayaan Georgia]]
* [[Kebudayaan Armenia]]
* [[Kebudayaan Azerbaijan]]
* [[Perang Rusia–Circasia]]
* [[Prometheism]]
* [[Pergunungan Ural]]

== Rujukan ==
{{reflist|2}}

;Sumber utama
* Kaukasus: A Journey to the Land Between Christianity and Islam By Nicholas Griffin
* Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Kaukasus By Svante E. Cornell
* The Kaukasus By Ivan Golovin


== Pautan luar ==
* [http://www.hunmagyar.org/turan/caucasus/index.html Ethnographic map of Kaukasus]
* [http://www.cria-online.org (Caucasian Review of International Affairs - an academic journal on the South Kaukasus)]
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3632274.stm BBC News: North Kaukasus at a glance], [[8 September]] [[2005]]
* [https://web.archive.org/web/20050924024959/http://www.grid.unep.ch/product/map/images/caucasus_envsec2_landcoverb.gif United Nations Environment Programme map: Landcover of the Kaukasus]
* [https://web.archive.org/web/20050924025007/http://www.grid.unep.ch/product/map/images/caucasus_envsec2_popdensityb.gif United Nations Environment Programme map: Population density of the Kaukasus]
* [http://www.iranica.com/newsite/articles/v5f1/v5f1a032.html Kaukasus and Iran] entry in [[Encyclopaedia Iranica]]
* [http://www.oc.unito.it/en/index.html University of Turin-Observatory on Kaukasus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080813013133/http://www.oc.unito.it/en/index.html |date=2008-08-13 }}
{{tunas-geo}}
{{Countries and regions of the Caucasus}}
{{Regions of the world}}

[[Kategori:Eropah Timur]]
[[Kategori:Asia Barat Daya]]
[[Kategori:Caucasus| ]]
[[Kategori:Kawasan khas biodiversiti]]