တိ
တိဟီုဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်နူကဵုသဘာဝ ပွမသၠေက်သၠံၚ်သရိုဟ်ကောံကဠောံအာလၟေၚ်လၟေၚ်အခိၚ်ဂှ်ကီု၊ တုဲတှ်ေပၠန် လပါ်ဓါတ်မတၟအ်ကေုာံဒ္ကေါဝ် သီုကဵုဓါတ်သဘာဝက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်နူကဵုတၞံဆုချိုတ်အာတုဲသရိုဟ်သၠေက်အာဂှ်ကီု သီုကဵုဇုတ်သတ်တိရစ္ဆာန်တံတုဲ နွံဗွဝ်ဒၟံၚ်ဗွဲလပါ်လ္တူတိတေံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်တုဲ တိမွဲမွဲဂကူပ္ဍဲကဵုမွဲမွဲဒေသတံဂှ်လေဝ် တၞဟ်ခြာဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် ဟိုတ်နူဗွဳဗွူသဘာဝဋ္ဌာန်ဒေသမွဲမွဲဒၞာဲမွဲမွဲဍုၚ်တံဂှ်ရ၊ တမ်မူနူစသိုန်ပ္တိုန်အရာသတ်နွံကဵုလမျီုတံဂှ်လေဝ် တိုန်တဴကဵုအခိၚ်သိုၚ်ပ္တိုန်ဖျုန်တိဂှ်ရ။
ဂကူတိနာနာ
တိပလေတ်(ကော်စတိဟရာမ်)ဏံဂှ် ဖျုန်တိသၠေက်ကၠေတ်မွဲရ၊ ယဝ်ရအခိၚ်ကှ်အာဏောၚ်တှ်ေ ထ္ကးတိတ်အာကလောံကလောံတုဲမ္ၚိုဟ်တဴကွေံကွေံရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဍုက်ဍာ်တှ်ေ ဖျုန်တိဇာဍိုန်ၜတ်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်အရာနာနာလေဝ်ဂွံ ယဝ်ရကတာတ်ပလုဲကေတ်ဂၠိၚ်ဂၠိၚ်လေဝ်ဂွံရ၊ ယဝ်ရပ်မ္ဂးတုဲ ဗါန်စတဲပိုဲဏံလောဲကွေံရ၊ တိဏံဂှ် ပထောၚ်ဍာ်အာတိတ်စဝါတ်တုဲ ဆဂး ဂိုၚ်ဒေပ်စွံဍာ်ခိုဟ်တိမွဲဂကူဏံကီုရ၊ တၞံဆုတံရိုဟ်ကၞက်ကၟောန်ခိုၚ်ခိုဟ်ကွေံကီု တုဲတှ်ေ ပါ်ပရအ်သၠာဲဂတးစၞစဓါတ်ညးသ္ကံခိုဟ်ကွေံရ၊ ဒှ်တိခိုဟ်သွက်ဂွံကၠောန်ဝါဗ္ၚတဵုသြောံခိုဟ်တုဲ စွံဂိုၚ်ဍာ်ဂွံတဴဗွဲမလအ်လရ၊ ဣဏံတိပလေဝ်တိဟရာမ်။
တိပြာဲပြာဲဏံဂှ် ဖျုန်ဍေံသၠေက်ကွေံတုဲ အခိၚ်ကှ်တံဂှ်လေဝ် မ္ၚိဟ်နွံကဵုကလောံဍောတ်ဍောတ်ၜိုတ်ဓမ္မတာကီုရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်တိဍေက်တံဂှ်လေဝ် ဍိုန်ၜိုတ်ဓမ္မတာတုဲ ယဝ်ရပိုဲတံရပ်စုတ်လုက်ပ္ဍဲတဲပိုဲမ္ဂးတှ်ေ ညံၚ်ကဵုဟရက်မံၚ်ညိဂှ်ကီုရ၊ ယဝ်ပိုဲကေမ်ရပ်လဝ်တိကၟောန်ကၟောန်တုဲ ပၠးပ္တိတ်တဲပိုဲ ဂွံဆဵုကေတ်တိဏံကောံကဠောံမံၚ်အိုတ်တုဲဟွံထ္ကးအာညးသ္ကံရ၊ ဒှ်တိသွက်ကျာဍာ်တံဂွံအာကၠုၚ်ခိုဟ်ၜိုတ်လၟေၚ်လဒေါဝ်မွဲရ၊ ရုဲစှ်စွံလဝ်ပ္ဍဲဂကောံတိတဵုလွဳပရာစဂွံၜိုတ်ထေက်ကြိုက်မွဲဂကူကီုရ၊ ဣဏံတိပြာဲပြာဲ။
တိဗ္တဳဏံဂှ်ပၠန်လေဝ် ဖျုန်တိနွံပ္ဍဲအဝေါၚ်ဗ္တဳသၟးဂၠိုၚ်တုဲ တိ(၁၀၀)ဂှ်ဗ္တဳသၟးနွံၜိုတ်(85)တုဲ ဖျုန်တိထပ်မံၚ်မွဲမကဵုမွဲမဆဵုကၠးကေတ်သက်သက်တုဲ ယဝ်ပိုဲလုက်စုတ်ရပ်စမ်ရံၚ်တှ်ေ ဟရက်ဟရက်မံၚ်ပ္ဍဲတဲပိုဲတီကေတ်လောဲလောဲရ၊ ယဝ်ရပိုဲရပ်ကေမ်ကေတ်ပ္ဍဲဂတာတဲပိုဲကၟောန်ကၟောန်တုဲ ပၠးပ္တိတ်ဂတာတဲပိုဲတုဲ တိတံနွံမံၚ်ပ္ဍဲဂတာတဲပိုဲတံဂှ်လေဝ် လာဲပြာဲထ္ကးအာလောဲလောဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရပိုဲကေမ်ရပ်တိဏံပ္ဍဲအခိၚ်အဃောဍေက်ဍေက်ဏောၚ်တှ်ေလေဝ် ကဠောံကဠောံလေဝ်ဂွံဆဵုကေတ်ကီု ယဝ်ပိုဲလုက်စုက်ဒးမ္ဂးတှ်ေဟေၚ် တိတံကလေက်ပြာဲထ္ကးအာလောဲလောဲအိုတ်ရ၊ ဣဏံတိဗ္တဳ ။
တိသုၚ်စောဲလပါ်သိုၚ်ခၞံမာန်အရာမွဲမွဲ
ဂုဏ်ဖဵုတိ
- ดิน เป็นวัสดุทำเครื่องปั้นดินเผา ดินที่นำมาใช้ทำเครื่องปั้นดินเผาเป็นดินเหนียวที่มีเนื้อละเอียด
- สามารถทำเป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตได้
- ดินมีไว้สำหรับปลูกพืช
- เป็นแหล่งเก็บกักน้ำ
ပညာဆေၚ်စပ်ကဵုတိ
- ปฐพีวิทยา (soil science)
- ปฐพีกลศาสตร์ (soil mechanics)