മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റി

ഒരു പ്രത്യേക രോഗത്തെയോ അവയവങ്ങളെയോ ചികിത്സിക്കുന്ന വൈദ്യശാസ്ത്ര വിഭാഗം.
(സ്പെഷ്യാലിറ്റി എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

ഒരു മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റി എന്നത് ഒരു പ്രത്യേക വിഭാഗം രോഗികൾ, പ്രത്യേകം രോഗങ്ങൾ, കഴിവുകൾ അല്ലെങ്കിൽ തത്ത്വചിന്ത എന്നിവയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന മെഡിക്കൽ പ്രാക്ടീസാണ്. കുട്ടികൾ (പീഡിയാട്രിക്‌സ്), കാൻസർ (ഓങ്കോളജി), ലബോറട്ടറി മെഡിസിൻ (പാത്തോളജി), അല്ലെങ്കിൽ പ്രാഥമിക പരിചരണം (ഫാമിലി മെഡിസിൻ) എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. മെഡിക്കൽ വിദ്യാഭ്യാസം പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം, ഫിസിഷ്യൻമാരോ ശസ്ത്രക്രിയാ വിദഗ്ധരോ സാധാരണയായി ഏതെങ്കിലും വിഷയത്തിൽ ഒരു സ്പെഷ്യലിസ്റ്റ് ആകുന്നതിന്, അവരുടെ മെഡിക്കൽ വിദ്യാഭ്യാസം തുടർന്നു പ്രത്യേക സ്പെഷ്യാലിറ്റി മെഡിസിനിൽ ഒന്നിലധികം വർഷത്തെ റെസിഡൻസി പൂർത്തിയാക്കുന്നു.[1]

മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യലൈസേഷന്റെ ചരിത്രം

തിരുത്തുക

മെഡിക്കൽ പ്രാക്ടീഷണർമാർ ഏതെങ്കിലും രോഗത്തെ മാത്രമായി ചികിൽസിക്കുന്നത് വളരെ കാലമായുള്ള രീതിയാണ്. ഗാലന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, റോമൻ വൈദ്യന്മാർക്കിടയിൽ സ്പെഷ്യലൈസേഷൻ സാധാരണമായിരുന്നു.എന്നാൽ ആധുനിക മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റികളുടെ പ്രത്യേക സംവിധാനം 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ക്രമേണ വികസിച്ചുവന്നതാണ്. മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യലൈസേഷന്റെ അനൗപചാരിക സാമൂഹിക അംഗീകാരം ഔപചാരിക നിയമ വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് മുമ്പായി തന്നെ പരിണമിച്ചു. വിവിധ സ്പെഷ്യാലിറ്റി എന്നനിലയിലെ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന്റെ പ്രത്യേക ഉപവിഭാഗം ഓരോ രാജ്യത്തിനും വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. [2]

മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യലൈസേഷന്റെ വർഗ്ഗീകരണം

തിരുത്തുക

മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റികളെ പല വിഭാഗങ്ങളായി തരം തിരിക്കാം. പ്രധാനപ്പെട്ടവ ഇവയാണ്:

  • ശസ്ത്രക്രിയ അല്ലെങ്കിൽ ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ
  • രോഗികളുടെ പ്രായപരിധി അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളത്
  • ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് അല്ലെങ്കിൽ ചികിത്സാ സംബന്ധി
  • അവയവം അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതോ സാങ്കേതികത അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതോ

ചരിത്രത്തിലുടനീളം, മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റി എന്നതിൽ സർജിക്കൽ, ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ സ്പെഷ്യാലിറ്റി വിഭജനം ആണ് ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടത്. ശസ്ത്രക്രിയാ വിദ്യകളിലൂടെ രോഗനിർണയവും ചികിത്സയും നടത്തുന്നവയാണ് ശസ്ത്രക്രിയാ സ്പെഷ്യാലിറ്റികൾ. ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ സ്പെഷ്യാലിറ്റികളിൽ വലിയ ശസ്ത്രക്രിയ ഇല്ലാതെയുള്ള രോഗനിർണയവും ചികിത്സയും ആണ്. ചില രാജ്യങ്ങളിൽ, അനസ്‌തേഷ്യോളജിയെ ഒരു ശസ്ത്രക്രിയാ വിഭാഗമായി തരംതിരിക്കുന്നു, കാരണം ഇത് ശസ്ത്രക്രിയാ പ്രക്രിയയിൽ അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്, എന്നിരുന്നാലും അനസ്‌തേഷ്യോളജിസ്റ്റുകൾ ഒരിക്കലും സ്വയം വലിയ ശസ്ത്രക്രിയ ചെയ്യാറില്ല.

പല ലക്ഷണങ്ങളും രോഗങ്ങളും ഒരു പ്രത്യേക അവയവത്തിൽ നിന്നാണ് വരുന്നത് എന്നതിനാൽ ചില സ്പെഷ്യാലിറ്റികൾ അവയവങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്. മറ്റുള്ളവ പ്രധാനമായും റേഡിയോളജി (ഇത് യഥാർത്ഥത്തിൽ എക്സ്-റേയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്) പോലുള്ള ഒരു കൂട്ടം സാങ്കേതിക വിദ്യകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.

ഏതൊരു സ്പെഷ്യലിസ്റ്റും ചികിത്സിക്കുന്ന രോഗികളുടെ പ്രായപരിധി തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായിരിക്കും. ശസ്‌ത്രക്രിയ ആവശ്യമില്ലാത്ത കുട്ടികളിലെ മിക്ക രോഗങ്ങളും ശിശുരോഗ വിദഗ്ധർ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു, മുതിർന്നവരിലെ അവയവാധിഷ്‌ഠിത സ്പെഷ്യാലിറ്റികളെ അനുകരിക്കുന്ന നിരവധി ഉപവിഭാഗങ്ങൾ (ഔപചാരികമായോ അനൗപചാരികമായോ) പീഡിയാട്രിക്‌സിൽ ഉണ്ട്. കുട്ടികളിലെ ചില തരത്തിലുള്ള ശസ്ത്രക്രിയകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രത്യേക സ്പെഷ്യാലിറ്റി ആണു പീഡിയാട്രിക് സർജറി.

മറ്റൊരു ഉപവിഭാഗം ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് അല്ലെങ്കിൽ ചികിത്സാ രീതി അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്. എല്ലാ സ്പെഷ്യാലിറ്റികളിലും ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് പ്രക്രിയയ്ക്ക് വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ടെങ്കിലും, ചില സ്പെഷ്യലിസ്റ്റുകൾ പ്രധാനമായും രോഗനിർണയ പരിശോധനകൾ നടത്തുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് പതോളജി, ക്ലിനിക്കൽ ന്യൂറോഫിസിയോളജി, റേഡിയോളജി.

ലോകമെമ്പാടും പൊതുവായുള്ള മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റികൾ

തിരുത്തുക
സ്പെഷ്യാലിറ് ഇതിന്റെ ഉപസ്പെഷ്യാലിറ്റി ആയിരിക്കാം രോഗികളുടെ പ്രായപരിധി ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് (ഡയ) അല്ലെങ്കിൽ തെറാപ്യൂട്ടിക് (തെറാ) സ്പെഷ്യാലിറ്റി ശസ്ത്രക്രിയ (ശസ്) അല്ലെങ്കിൽ ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ (ഇൻ) സ്പെഷ്യാലിറ്റി അവയവത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള (അവ) അല്ലെങ്കിൽ സാങ്കേതികത അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള (സാങ്)
അലർജിയും ഇമ്മ്യൂണോളജിയും ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ

പീഡിയാട്രിക്സ്

എല്ലാം രണ്ടും ഇൻ അവ
അഡോളസന്റ് മെഡിസിൻ പീഡിയാട്രിക്സ്

ഫാമിലി മെഡിസിൻ

പീഡിയാട്രിക് രണ്ടും ഇൻ സാങ്
അനസ്തേഷ്യോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ രണ്ടും രണ്ടും
എയറോസ്പേസ് മെഡിസിൻ ഫാമിലി മെഡിസിൻ എല്ലാം രണ്ടും ഒന്നുമില്ല രണ്ടും
ബാരിയാട്രിക്സ് നിരവധി എല്ലാം രണ്ടും രണ്ടും രണ്ടും
കാർഡിയോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ മുതിർന്നവർ തെറാ ഞാൻ അവ
കാർഡിയോതൊറാസിക് സർജറി പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ മുതിർന്നവർ തെറാ ശസ് അവ
കുട്ടികളുടെയും കൗമാരക്കാരുടെയും മനോരോഗചികിത്സ സൈക്യാട്രി പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ സാങ്
ക്ലിനിക്കൽ ന്യൂറോഫിസിയോളജി ന്യൂറോളജി എല്ലാം ഡയ ഇൻ രണ്ടും
വൻകുടൽ ശസ്ത്രക്രിയ ജനറൽ സർജറി എല്ലാം രണ്ടും ശസ് അവ
ഡെർമറ്റോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ഞാൻ അവ
ഡെവലപ്‌മെന്റൽ പീഡിയാട്രിക്‌സ് പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
എമർജൻസി മെഡിസിൻ ഫാമിലി മെഡിസിൻ എല്ലാം രണ്ടും രണ്ടും രണ്ടും
എൻഡോക്രൈനോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ മുതിർന്നവർ തെറാ ഇൻ അവ
ഫാമിലി മെഡിസിൻ ഒന്നുമില്ല എല്ലാം രണ്ടും രണ്ടും മൾട്ടി ഡിസിപ്ലിനറി
ഫോറൻസിക് പതോളജി പതോളജി എല്ലാം ഡയ ഒന്നുമില്ല സാങ്
ഫോറൻസിക് സൈക്യാട്രി സൈക്യാട്രി എല്ലാം ഡയ ഇൻ സാങ്
ഗ്യാസ്ട്രോഎൻട്രോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ മുതിർന്നവർ തെറാ ഇൻ അവ
പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ ഒന്നുമില്ല മുതിർന്നവർ തെറാ ശസ് സാങ്
ജനറൽ സർജിക്കൽ ഓങ്കോളജി പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ മുതിർന്നവർ തെറാ ശസ് സാങ്
ജെറിയാട്രിക്സ് ഫാമിലി മെഡിസിൻ

ആന്തരിക മരുന്ന്

ജറിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ മൾട്ടി ഡിസിപ്ലിനറി
ജെറിയാട്രിക് സൈക്യാട്രി ജെറിയാട്രിക്സ്

സൈക്യാട്രി

ജറിയാട്രിക് തെറാ ഞാൻ ഒന്നുമില്ല
ഗൈനക്കോളജിക് ഓങ്കോളജി ഒബ്സ്റ്റട്രിക്സ് ആൻഡ് ഗൈനക്കോളജി എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
ഹെമറ്റോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ

പാത്തോളജി

മുതിർന്നവർ ഡയ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
ഹെമറ്റോളജിക്കൽ പാത്തോളജി ഹെമറ്റോളജി

പാത്തോളജി

എല്ലാം ഡയ ഒന്നുമില്ല സാങ്
പകർച്ചവ്യാധി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ

പീഡിയാട്രിക്സ്

എല്ലാം രണ്ടും ഇൻ ഒന്നുമില്ല
ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ ഒന്നുമില്ല മുതിർന്നവർ തെറാ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
ഇന്റർവെൻഷണൽ റേഡിയോളജി റേഡിയോളജി എല്ലാം രണ്ടും - മൾട്ടി ഡിസിപ്ലിനറി
ഇന്റൻസീവ് കെയർ മെഡിസിൻ അനസ്‌തേഷ്യോളജി

എമർജൻസി മെഡിസിൻ ഇൻ്റേണൽ മെഡിസിൻ

എല്ലാം തെറാ രണ്ടും രണ്ടും
മെറ്റേണൽ ഫീറ്റൽ മെഡിസിൻ ഒബ്സ്റ്റട്രിക്സ് ആൻഡ് ഗൈനക്കോളജി മുതിർന്നവർ തെറാ ശസ് രണ്ടും
മെഡിക്കൽ ബയോകെമിസ്ട്രി ഇൻ്റേണൽ മെഡിസിൻ എല്ലാം ഡയ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
മെഡിക്കൽ ജനിതകശാസ്ത്രം ഒന്നുമില്ല എല്ലാം ഡയ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
മെഡിക്കൽ ഓങ്കോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ മുതിർന്നവർ ഡയ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
നിയോനറ്റോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് നവജാത ശിശു തെറാ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
നെഫ്രോളജി ആന്തരിക മരുന്ന് എല്ലാം തെറാ ഇൻ അവ
ന്യൂറോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ എല്ലാം രണ്ടും ഇൻ അവ
ന്യൂറോപത്തോളജി പതോളജി എല്ലാം ഡയ ഒന്നുമില്ല സാങ്
ന്യൂറോ സർജറി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
ന്യൂക്ലിയർ മെഡിസിൻ ഒന്നുമില്ല എല്ലാം രണ്ടും ഞാൻ സാങ്
ഒബ്സ്റ്റട്രിക്സ് ആൻഡ് ഗൈനക്കോളജി ഫാമിലി മെഡിസിൻ എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
ഒക്കുപ്പേഷനൽ മെഡിസിൻ ഫാമിലി മെഡിസിൻ

ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ

മുതിർന്നവർ തെറാ ഇൻ മൾട്ടി ഡിസിപ്ലിനറി
ഒഫ്താൽമോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
ഓർത്തോപീഡിക് സർജറി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
ഓറൽ ആന്റ് മാക്സിലോഫേഷ്യൽ സർജറി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
ഓട്ടോറിനോലറിംഗോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
പാലിയേറ്റീവ് കെയർ ഫാമിലി മെഡിസിൻ

ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ പീഡിയാട്രിക്സ്

എല്ലാം രണ്ടും ഒന്നുമില്ല ഒന്നുമില്ല
പത്തോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം ഡയ ഒന്നുമല്ല സാങ്
പീഡിയാട്രിക്സ് ഒന്നുമില്ല പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഞാൻ ഒന്നുമില്ല
പീഡിയാട്രിക് അലർജിയും ഇമ്മ്യൂണോളജിയും പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് കാർഡിയോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് എമർജൻസി മെഡിസിൻ പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് രണ്ടും രണ്ടും രണ്ടും
പീഡിയാട്രിക് എൻഡോക്രൈനോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് ഗ്യാസ്ട്രോഎൻട്രോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് ഹെമറ്റോളജി ആൻഡ് ഓങ്കോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
ശിശുരോഗ സാംക്രമിക രോഗം പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് നെഫ്രോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് റെസ്പിറേറ്ററി മെഡിസിൻ പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് റുമാറ്റോളജി പീഡിയാട്രിക്സ് പീഡിയാട്രിക് തെറാ ഇൻ അവ
പീഡിയാട്രിക് സർജറി പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ പീഡിയാട്രിക് തെറാ ശസ് അവ
ഫിസിക്കൽ മെഡിസിനും പുനരധിവാസവും ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ഇൻ മൾട്ടി ഡിസിപ്ലിനറി
പ്ലാസ്റ്റിക്, പുനർനിർമ്മാണ, സൗന്ദര്യ ശസ്ത്രക്രിയ പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
സൈക്യാട്രി ഫാമിലി മെഡിസിൻ എല്ലാം രണ്ടും ഞാൻ സാങ്
പൊതുജനാരോഗ്യം ഫാമിലി മെഡിസിൻ എല്ലാം ഒന്നുമില്ല ഒന്നുമില്ല സാങ്
റേഡിയേഷൻ ഓങ്കോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ഒന്നുമില്ല സാങ്
റേഡിയോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം രണ്ടും ഇൻ സാങ്
പ്രത്യുൽപാദന എൻഡോക്രൈനോളജിയും വന്ധ്യതയും ഒബ്സ്റ്റട്രിക്സ് ആൻഡ് ഗൈനക്കോളജി മുതിർന്നവർ തെറാ ശസ് സാ
പൾമ്ണോളജി അല്ലെങ്കിൽ റെസ്പിറേറ്ററി മെഡിസിൻ ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ മുതിർന്നവർ തെറാ ഇൻ അവ
റുമറ്റോളജി ഇന്റേണൽ മെഡിസിൻ മുതിർന്നവർ തെറാ ഇൻ ഒന്നുമില്ല
സ്പോർട്സ് മെഡിസിൻ ഫാമിലി മെഡിസിൻ എല്ലാം രണ്ടും ഒന്നുമില്ല മൾട്ടി ഡിസിപ്ലിനറി
തൊറാസിക് സർജറി പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ മുതിർന്നവർ തെറാ എസ് സാങ്
ടോക്സിക്കോളജി എമർജൻസി മെഡിസിൻ എല്ലാം രണ്ടും ഒന്നുമല്ല അവ
ട്രാൻസ്ഫ്യൂഷൻ മെഡിസിൻ ഒന്നുമില്ല എല്ലാം രണ്ടും ഒന്നുമില്ല രണ്ടും
ന്യൂറോറേഡിയോളജി റേഡിയോളജി എല്ലാം രണ്ടും ഇൻ രണ്ടും
യൂറോളജി ഒന്നുമില്ല എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ
വാസ്കുലർ സർജറി പൊതു ശസ്ത്രക്രിയ എല്ലാം തെറാ ശസ് അവ

ജനസംഖ്യാശാസ്ത്രം

തിരുത്തുക

ഒരു ജനസംഖ്യയുടെ വരുമാന നിലവാരം ഒരു പ്രദേശത്ത് മതിയായ ഫിസിഷ്യൻമാർക്ക് പ്രാക്ടീസ് ചെയ്യാൻ കഴിയുമോ എന്നും ജനസംഖ്യയുടെ ആരോഗ്യം നിലനിർത്താൻ പൊതു സബ്‌സിഡി ആവശ്യമുണ്ടോ എന്നും നിർണ്ണയിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ദരിദ്ര പ്രദേശങ്ങളിലും സാധാരണയായി ഫിസിഷ്യൻമാരുടെയും സ്പെഷ്യാലിറ്റികളുടെയും കുറവുണ്ട്, പ്രായോഗികമായി സ്പെഷ്യാലിറ്റി പ്രാക്ടീസ് ഉള്ളവർ സാധാരണയായി വലിയ നഗരങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്. ഫിസിഷ്യൻ ലൊക്കേഷൻ സംബന്ധിച്ച ചില അടിസ്ഥാന സിദ്ധാന്തങ്ങൾക്ക്, കേന്ദ്ര സ്ഥല സിദ്ധാന്തം കാണുക.[3]

വിവിധ മെഡിക്കൽ സ്പെഷ്യാലിറ്റികളിലെ പുരുഷന്മാരുടെയും സ്ത്രീകളുടെയും അനുപാതം വളരെ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[4] ഇത്തരം വേർതിരിവ് പ്രധാനമായും ഡിഫറൻഷ്യൽ ആപ്ലിക്കേഷൻ മൂലമാണ്.[5]

  1. "Different Types of Doctors: Find the Specialist You Need". webmd.com. Retrieved 17 March 2018.
  2. Weisz G (Fall 2003). "The Emergence of Medical Specialization in the Nineteenth Century". Bull Hist Med. 77 (3): 536–574. doi:10.1353/bhm.2003.0150. PMID 14523260.
  3. Smith, Margot Wiesinger (1979). "A guide to the delineation of medical care regions, medical trade areas, and hospital service areas". Public Health Reports. 94 (3): 248–254. JSTOR 4596085. PMC 1431844. PMID 582210.
  4. "These medical specialties have the biggest gender imbalances". American Medical Association. Retrieved 17 July 2020.
  5. Woolf, Katherine; Jayaweera, Hirosha; Unwin, Emily; Keshwani, Karim; Valerio, Christopher; Potts, Henry (2019). "Effect of sex on specialty training application outcomes: A longitudinal administrative data study of UK medical graduates". BMJ Open. 9 (3): e025004. doi:10.1136/bmjopen-2018-025004. PMC 6429837. PMID 30837254.