Јужни Словени: Разлика помеѓу преработките

Јужни Словени
Južni Slaveni/Јужни Славени (бс.)
Южни славяни (бг.)
Јужни Словени (мк.)
Južni Sloveni (сл.)
Јужни Словени/Južni Sloveni (ср.) / (цг.)
Južni Slaveni (хр.)
	Јужните Словени (темнозелено) на картата на Европа.
Вкупен број
	29 милиони
Подрачја со значајно население
	Мнозинство: Босна и Херцеговина, Бугарија, Македонија, Словенија, Србија, Хрватска, Црна Гора. Малцинство: Австрија, Албанија, Грција, Италија, Косово, Романија, Турција, Унгарија.
Јазици
	Јужнословенски јазици:; босански, бугарски, македонски, словенечки, српски, хрватски, црногорски
Вероисповед
	православие, католицизам, ислам
Сродни народи
	други Словени

Интерактивен преглед на историјата

[непроверена преработка]

[проверена преработка]

← Постаро уредување

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Последна преработка од 01:50, 16 октомври 2023

Јужни Словени е заеднички назив за современите словенски народи кои живеат на Балканскиот Полуостров. Јужнословенски народи се: Македонците, Бошњаците, Бугарите, Србите, Словенците, Хрватите и Црногорците. Сите овие денешни народи се создадени преку еден етногенетски процес на мешање со други народи, но сепак локалните и светските експерти се едногласни дека словенскиот фактор е доминантен кај сите денешни Јужни Словени.

Историја

Рани извори

Малку е познато за Словените пред 5 век од нашата ера. Нешто што го знаеме за нивната историја пред 500-тите години е поврзана со изворите на византиските историчари.

Во неговите изворни дела Де Белис, Прокопиус ги опишува Словените како високи и цврсти, со светол тен и црвенкасто-руса коса, живеејќи во еден многу примитивен живот. Тие живееле во колиби, често оддалечени едни од други и често го менувале нивното место на живеење. Тие на власт немале само еден водач, туку подолго време живееле во „демократија“, однсно анархија. Тие најверојатно верувале во повеќе богови, но Прокопиус претпоставувал дека верувале во еден врховен бог. Тој често бил идентификуван како Перун, бог на молњата. Словените се бореле така што право го напаѓале нивниот непријател, вооружани со стрели и мали штитови, но тие не носеле панцири.

Овие информации биле истиснати од страна на историските извори на Стратегикон, кој ги опишал Словените како неорганизирани и луѓе бев водач, но сепак во голем број. Тој за нив напишал дека се луѓе кои не пуштале лесно да бидат освоени и друг да владее над нив. Тие ги правеле нивните живеалишта во близина на шуми, реки и мочуришта.^[2] Јордан вели дека Словените имале нивен дом на Дунав, не далеку од северните порти. Наредна информација за Словените доаѓа од страна на владетелот Константин Порфирогенит, компилацијата историски извори „Чуда на Свети Димитар“ и слично.

Јужнословенски држави

Денес има 7 држави каде Јужните Словени се мнозинство:^[3]

Босна и Херцеговина (50.1% Бошњаци, 30.7% Срби, 15.4% Хрвати)
Бугарија (84,8% Бугари)
Македонија (64.2% Македонци, 1.8% Срби, 0.9% Бошњаци)
Словенија (83.1% Словенци, 2% Срби, 1.8% Хрвати, 1.6% Бошњаци)
Србија (83.3% Срби, 2.3% Бошњаци, 0.8% Хрвати, 0.5% Црногорци)
Хрватска (90.4% Хрвати, 4.3% Срби, 0.9% Бошњаци)
Црна Гора (45% Црногорци, 28.7% Срби, 11.9% Бошњаци и Муслимани по националност, 0.9% Хрвати)

Покрај овие, јужнословенски народи има и во:

Население

Јужните Словени се поделени на две етнолингвистички групи: источни и западни Јужни Словени.^[4]

Источни: (~9,000,000)

Бугари = 7,000,000 ^[5]
Македонци = 2,000,000 ^[6]

Западни: (~19,500,000)

Бошњаци = 3,000,000 ^[7]
Словенци = 2,000,000 ^[8]
Срби = 9,000,000 ^[9]
Хрвати = 5,300,000 ^[10]
Црногорци = 360,000 ^[11]

п р у Најголеми cities во јужнословенските држави проценка за 1 октомври 2015
	Бр.		Држава	Нас.	Бр.		Држава	Нас.
Белград Софија	1	Белград	Србија	1,233,796	11	Ниш	Србија	187,544	Загреб Скопје
	2	Софија	Бугарија	1,231,981	12	Подгорица	Црна Гора	185,937
	3	Загреб	Хрватска	790,017	13	Бања Лука	Босна и Херцеговина	185,042
	4	Скопје	Македонија	506,926	14	Сплит	Хрватска	178,102
	5	Сараево	Босна и Херцеговина	395,133	15	Крагуевац	Србија	150,835
	6	Пловдив	Бугарија	338,153	16	Русе	Бугарија	149,642
	7	Варна	Бугарија	334,870	17	Стара Загора	Бугарија	138,272
	8	Љубљана	Словенија	277,554	18	Риека	Хрватска	128,314
	9	Нови Сад	Србија	277,522	19	Тузла	Босна и Херцеговина	110,979
	10	Бургас	Бугарија	200,271	20	Зеница	Босна и Херцеговина	110,663

Религија

Пред доаѓањето на Јужните Словени на Балканот, тие имале политеистичка религија. Словените имале свои богови, митологија и преданија. Дури и денес се зачувани некои остатоци од оваа политеистичка религија. Сепак денес Јужните Словени се следбеници на христијанството и исламот. Најголемиот дел се православни (Бугари, Македонци, Срби и Црногорци), а потоа следуваат католиците (Словенци и Хрвати) и на крај муслиманите (Бошњаци).

Јужните Словени по религија:

Воглавно православни

Воглавно католици
- Словенци
- Хрвати

Воглавно муслимани
- Бошњаци

Галерија

Личности

Франце Прешерн - познат словенечки поет.
Крал Томислав, прв крал на Хрватска.
Дино Мерлин - истакнат босански пејач.
Никола Тесла - српски научник.
Петар Петровиќ - Његош - црногорски поет.
Кочо Рацин - најпознат македонски поет.
Васил Левски - национален херој на Бугарија.

Места

Кралскиот главен град на Црна Гора - Цетиње.
Бисерот на Јадранот - Дубровник
Охрид - македонски и европски Ерусалим.
Варна - приморски главен град на Бугарија.
Триглав - симбол на Словенија.
Мостар - еден од најпознатите босански градови.
Златибор - популарно туристичко одредиште во Србија.

Носии

Словенечки деца во носии.
Женска хрватска носија.
Бошњачки носии.
Кралски костим од Црна Гора.
Македонски носии.
Српски деца во носии.
Бугарски носии.

Наводи

↑ https://joshuaproject.net/clusters/284
↑ Fouracre, Paul. The Cambridge Medieval History, Volume I.
↑ „CIA - The World Factbook“. Архивирано од изворникот на 2018-11-16. Посетено на 2012-09-22.
↑ Mile Nedeljković. Leksikon naroda Sveta. Beograd, 2001.
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/10998
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/13186
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/10953
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/14964
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/14864
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/11437
↑ https://joshuaproject.net/people_groups/13798

Поврзано

[1] ttps://joshuaproject.net/clusters/284

[2] Fouracre, Paul. The Cambridge Medieval History, Volume I.

[3] „CIA - The World Factbook“. Архивирано од изворникот на 2018-11-16. Посетено на 2012-09-22.

[4] Mile Nedeljković. Leksikon naroda Sveta. Beograd, 2001.

[5] ttps://joshuaproject.net/people_groups/10998

[6] ttps://joshuaproject.net/people_groups/13186

[7] ttps://joshuaproject.net/people_groups/10953

[8] ttps://joshuaproject.net/people_groups/14964

[9] ttps://joshuaproject.net/people_groups/14864

[10] ttps://joshuaproject.net/people_groups/11437

[11] ttps://joshuaproject.net/people_groups/13798

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Ред 1: / Ред 1: @@
 {{Инфокутија народ
-|group      = Јужни Словени</br><small>Južni Slaveni/Јужни Словени ([[Босански јазик|бс.]])<br>Южни славяни ([[Бугарски јазик|бг.]])<br>Јужни Словени ([[Македонски јазик|мк.]])<br>Južni Sloveni ([[Словенечки јазик|сл.]])<br>Јужни Словени/Južni Sloveni ([[Српски јазик|ср.]])<br>Južni Slaveni ([[Хрватски јазик|хр.]])<br>Južni Sloveni/Јужни Словени ([[Црногорски јазик|цг.]])</small>
+|group      = Јужни Словени<br /><small>Južni Slaveni/Јужни Славени ([[Босански јазик|бс.]])<br>Южни славяни ([[Бугарски јазик|бг.]])<br>Јужни Словени ([[Македонски јазик|мк.]])<br>Južni Sloveni ([[Словенечки јазик|сл.]])<br>Јужни Словени/Južni Sloveni ([[Српски јазик|ср.]]) / ([[Црногорски јазик|цг.]])<br>Južni Slaveni ([[Хрватски јазик|хр.]])</small>
 |image      = [[File:Slavic europe.svg|200px|link=]]
 |caption    = Јужните Словени (темнозелено) на картата на Европа.
-|pop =>27 милиони
+|pop = 29 милиони <ref>https://joshuaproject.net/clusters/284</ref>
 |regions    =
 Мнозинство: [[Босна и Херцеговина]], [[Бугарија]], [[Македонија]], [[Словенија]], [[Србија]], [[Хрватска]], [[Црна Гора]].
 Малцинство: [[Австрија]], [[Албанија]], [[Грција]], [[Италија]], [[Косово]], [[Романија]], [[Турција]], [[Унгарија]].
 |langs=[[Јужнословенски јазици]]:<br><small>[[босански јазик|босански]], [[бугарски]], [[македонски]], [[словенечки]], [[српски]], [[хрватски]], [[црногорски]]</small>
-|rels= [[Ислам]], [[Католицизам]], [[Православие]]
+|rels= [[православие]], [[католицизам]], [[ислам]]
-|related    = [[Словени]]
+|related    = други [[Словени]]
 }}
-'''Јужни Словени''' е заеднички назив за современите [[Словени|словенски народи]] кои живеат на [[Балкан|Балканскиот полуостров]]. Јужнословенски народи се: [[Македонци]]те, [[Бошњаци]]те, [[Бугари]]те, [[Срби]]те, [[Словенци]]те, [[Хрвати]]те и [[Црногорци]]те. Сите овие денешни народи се создадени преку еден етногенетски процес на мешање со други народи, но сепак локалните и светските експерти се едногласни дека словенскиот фактор е доминантен кај сите денешни Јужни Словени.
+'''Јужни Словени''' е заеднички назив за современите [[Словени|словенски народи]] кои живеат на [[Балкан|Балканскиот Полуостров]]. Јужнословенски народи се: [[Македонци]]те, [[Бошњаци]]те, [[Бугари]]те, [[Срби]]те, [[Словенци]]те, [[Хрвати]]те и [[Црногорци]]те. Сите овие денешни народи се создадени преку еден етногенетски процес на мешање со други народи, но сепак локалните и светските експерти се едногласни дека словенскиот фактор е доминантен кај сите денешни Јужни Словени.
 == Историја ==
@@ Ред 18: / Ред 18: @@
 {{главна|Словени}}
 [[Податотека:Sloveni.jpg|thumb|250px|left|[[Словени]] во нивната татковина.]]
-Малку е познато за [[Словени]]те пред [[5 век]] од нашата ера. Нешто што го знаеме за нивната [[историја]] пред [[500]]-тите години е поврзана со изворите на [[Византија|Византиските]] историчари.
+Малку е познато за [[Словени]]те пред [[5 век]] од нашата ера. Нешто што го знаеме за нивната [[историја]] пред [[500]]-тите години е поврзана со изворите на [[Византија|византиските]] историчари.
-Во неговите изворни дела ''Де Белис'', Прокопиус ги опишува словените како високи и цврсти, со светол тен и црвенкасто-руса коса, живеејќи во еден многу примитивен живот. Тие живееле во колиби, често оддалечени едни од други и често го менувале нивното место на живеење. Тие на власт немале само еден лидер, туку подолго време живееле во „[[демократија]]“, однсно [[анархија]]. Тие најверојатно верувале во повеќе богови, но Прокопиус претпоставувал дека верувале во еден врховен бог. Тој често бил идентификуван како [[Перун]], бог на молњата. Словените се бореле така што право го напаѓале нивниот непријател, вооружани со стрели и мали штитови, но тие не носеле панцири.
+Во неговите изворни дела ''Де Белис'', Прокопиус ги опишува Словените како високи и цврсти, со светол тен и црвенкасто-руса коса, живеејќи во еден многу примитивен живот. Тие живееле во колиби, често оддалечени едни од други и често го менувале нивното место на живеење. Тие на власт немале само еден водач, туку подолго време живееле во „[[демократија]]“, однсно [[анархија]]. Тие најверојатно верувале во повеќе богови, но Прокопиус претпоставувал дека верувале во еден врховен бог. Тој често бил идентификуван како [[Перун]], бог на молњата. Словените се бореле така што право го напаѓале нивниот непријател, вооружани со стрели и мали штитови, но тие не носеле панцири.
-Овие информации биле истиснати од страна на историските извори на Стратегикон, кој ги опишал Словените како неорганизирани и луѓе бев лидер, но сепак во голем број. Тој за нив напишал дека се луѓе кои не пуштале лесно да бидат освоени и друг да владее над нив. Тие ги правеле нивните живеалишта во близина на шуми, реки и мочуришта.<ref>Fouracre, Paul. ''The Cambridge Medieval History'', Volume I.</ref> Јордан вели дека Словените имале нивен дом на [[Дунав]], не далеку од северните порти. Наредна информација за Словените доаѓа од страна на владетелот [[Константин Порфирогенит]], компилацијата историски извори „Чуда на Свети Димитар“ и слично.
+Овие информации биле истиснати од страна на историските извори на Стратегикон, кој ги опишал Словените како неорганизирани и луѓе бев водач, но сепак во голем број. Тој за нив напишал дека се луѓе кои не пуштале лесно да бидат освоени и друг да владее над нив. Тие ги правеле нивните живеалишта во близина на шуми, реки и мочуришта.<ref>Fouracre, Paul. ''The Cambridge Medieval History'', Volume I.</ref> Јордан вели дека Словените имале нивен дом на [[Дунав]], не далеку од северните порти. Наредна информација за Словените доаѓа од страна на владетелот [[Константин Порфирогенит]], компилацијата историски извори „Чуда на Свети Димитар“ и слично.
 ==Јужнословенски држави==
 [[File:Balkans ethnic map (1992).jpg|thumb|right|200px|Етнографска карта на Балканот на англиски.]]
-Денес има 7 држави каде Јужните Словени се мнозинство:<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html CIA - The World Factbook]</ref>
+Денес има 7 држави каде Јужните Словени се мнозинство:<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html |title=CIA - The World Factbook |accessdate=2012-09-22 |archive-date=2018-11-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181116044500/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html |url-status=dead }}</ref>
-*{{BIH}} (50.11% [[Бошњаци]], 30.78% [[Срби]], 15.43% [[Хрвати]])
-*{{BUL}} (84.8% [[Бугари]])
+*{{BIH}} (50.1% [[Бошњаци]], 30.7% [[Срби]], 15.4% [[Хрвати]])
+*{{BUL}} (84,8% [[Бугари]])
 *{{MKD}} (64.2% [[Македонци]], 1.8% Срби, 0.9% Бошњаци)
 *{{SLO}} (83.1% [[Словенци]], 2% Срби, 1.8% Хрвати, 1.6% Бошњаци)
+*{{SRB}} (83.3% [[Срби]], 2.3% Бошњаци, 0.8% Хрвати, 0.5% Црногорци)
-*{{SRB}} (83.3% [[Срби]], 2.3% Бошњаци, 0.8% Хрвати)
+*{{CRO}} (90.4% [[Хрвати]], 4.3% Срби, 0.9% Бошњаци)
-*{{CRO}} (90.42% [[Хрвати]], 4.36% Срби)
 *{{MNE}} (45% [[Црногорци]], 28.7% Срби, 11.9% Бошњаци и Муслимани по националност, 0.9% Хрвати)
@@ Ред 55: / Ред 49: @@
 Јужните Словени се поделени на две етнолингвистички групи: источни и западни Јужни Словени.<ref>Mile Nedeljković. ''Leksikon naroda Sveta''. Beograd, 2001.</ref>
-Источни: (~9,000,000 жители)
+Источни: (~9,000,000)
-*[[Бугари]] = 7,000,000
+*[[Бугари]] = 7,000,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/10998</ref>
-*[[Македонци]] = 2,000,000
+*[[Македонци]] = 2,000,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/13186</ref>
-Западни: (~18,000,000)
+Западни: (~19,500,000)
-*[[Бошњаци]] = 2,800,000
+*[[Бошњаци]] = 3,000,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/10953</ref>
-*[[Словенци]] = 1,930,000
+*[[Словенци]] = 2,000,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/14964</ref>
-*[[Срби]] = 7,630,000
+*[[Срби]] = 9,000,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/14864</ref>
-*[[Хрвати]] = 5,240,000
+*[[Хрвати]] = 5,300,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/11437</ref>
-*[[Црногорци]] = 356,000
+*[[Црногорци]] = 360,000 <ref>https://joshuaproject.net/people_groups/13798</ref>
+{{Largest cities
+| name = Најголеми градови во јужнословенските држави
+| country = јужнословенските држави
+| kind = cities <!-- replace "cities and towns" in the title w/ anything, e.g. "conurbations" -->
+| list_by_pop =  <!-- link to the list of cities in the given country, if possible sorted by population -->
+| div_name = Држава<!-- the name of the main administrative subdivision, e.g. Province, State, Region... -->
+| stat_ref =проценка за 1 октомври 2015
+| div_link = Држава<!-- the template will automatically create a link for "div_name of country" (e.g. Provinces of Chile), if this doesn't work you can use this field -->
+| city_1 = Белград <!-- a link to the article about the largest city -->
+| div_1 = Србија <!-- link to the administrative subdivision where said city is located -->
+| pop_1 =1,233,796<!-- population, do include the commas to separate the thousands -->
+| img_1 = KnezMihailova ped.jpg <!-- a picture showing an overview of the city -->
+| city_2 = Софија | div_2 = Бугарија | pop_2 =1,231,981| img_2 = Sofia skyline 2.jpg
+| city_3 = Загреб | div_3 = Хрватска | pop_3 = 790,017| img_3 = Zagreb (29255640143).jpg
+| city_4 = Скопје | div_4 = Македонија | pop_4 =506,926| img_4 = Skopje X48.JPG
+| city_5 = Сараево | div_5 = Босна и Херцеговина | pop_5 =395,133
+| city_6 = Пловдив | div_6 = Бугарија | pop_6 = 338,153
+| city_7 = Варна | div_7 = Бугарија | pop_7 =334,870
+| city_8 = Љубљана | div_8 = Словенија | pop_8 =277,554
+| city_9 = Нови Сад | div_9 = Србија | pop_9 =277,522
+| city_10 = Бургас | div_10 = Бугарија | pop_10 =200,271
+| city_11 = Ниш | div_11 = Србија | pop_11 =187,544
+| city_12 = Подгорица | div_12 = Црна Гора | pop_12 =185,937
+| city_13 = Бања Лука | div_13 = Босна и Херцеговина | pop_13 =185,042
+| city_14 = Сплит | div_14 = Хрватска | pop_14 =178,102
+| city_15 = Крагуевац | div_15 = Србија | pop_15 =150,835
+| city_16 = Русе | div_16 = Бугарија | pop_16 =149,642
+| city_17 = Стара Загора | div_17 = Бугарија | pop_17 =138,272
+| city_18 = Риека | div_18 = Хрватска | pop_18 =128,314
+| city_19 = Тузла | div_19 = Босна и Херцеговина | pop_19 =110,979
+| city_20 = Зеница (град){{!}}Зеница | div_20 = Босна и Херцеговина | pop_20 =110,663}}
 == Религија==
-Пред доаѓањето на Јужните Словени на Балканот, тие имале политеистичка религија. Словените имале свои богови, митологија и преданија. Дури и денес се зачувани некои остатоци од оваа политеистичка религија. Сепак денес Јужните Словени се следбеници на Христијанството и Исламот. Најголемиот дел се православни (Македонски, Бугари, Срби и Црногорци), а потоа следуваат католиците (Хрвати и Словенци) и на крај муслиманите (Бошњаци, Македонци-муслимани, Помаци).
+Пред доаѓањето на Јужните Словени на [[Балкански Полуостров|Балканот]], тие имале политеистичка религија. Словените имале свои богови, митологија и преданија. Дури и денес се зачувани некои остатоци од оваа политеистичка религија. Сепак денес Јужните Словени се следбеници на [[христијанство]]то и [[ислам]]от. Најголемиот дел се православни (Бугари, Македонци, Срби и Црногорци), а потоа следуваат католиците (Словенци и Хрвати) и на крај муслиманите (Бошњаци).
 Јужните Словени по религија:
@@ Ред 91: / Ред 117: @@
 File:Dino Merlin (2011).jpg|[[Дино Мерлин]] - истакнат босански пејач.
 File:Tesla3.jpg|[[Никола Тесла]] - српски научник.
-File:Петар II Петровић Његош , песник и владика.jpg|[[Петар Петровиќ - Његош]] - црногорски поет.
+File:Петар II Петровић Његош, песник и владика.jpg|[[Петар Петровиќ - Његош]] - црногорски поет.
 File:Kočo Racin Samobor.jpg|[[Кочо Рацин]] - најпознат македонски поет.
 File:Vasil Levski portrait.jpg|[[Васил Левски]] - национален херој на Бугарија.
@@ Ред 106: / Ред 132: @@
 File:Triglav.jpg|[[Триглав]] - симбол на Словенија.
 File:Mostar Old Town Panorama.jpg|[[Мостар]] - еден од најпознатите босански градови.
-File:Pejzaz9.jpg|[[Златибор]] - популарна туристичка дестинација во Србија.
+File:Pejzaz9.jpg|[[Златибор]] - популарно туристичко одредиште во Србија.
 </gallery>
 </Center>
@@ Ред 134: / Ред 160: @@
 {{Нормативна контрола}}
 [[Категорија:Јужни Словени]]