Преглед на кодот на Естроген

{{Infobox drug class
| Image = Estradiol.svg
| Alt = 
| Caption = [[Естрадиол]], главниот естроген полов хормон кај луѓето и широко употребуван лек.
| Width = 225px
| Use = [[Хормонска контрацепција|Контрацепција]], [[менопауза]], [[хипогонадизам]], [[MTF]], [[рак на простата]], [[рак на дојка]], други
| MeshID = D004967
| Consumer_Reports = 
| ATC_prefix = G03C
| Drugs.com = 
| Biological_target = [[Естрогенски рецептор]]и
}}
'''Естрогените хормони''' (или '''естрогени''') претставуваат стероидни супстанци кои имаат важна улога во естрогениот циклус и затоа се сметаат за женски полови [[хормони]]. Се лачат од [[фоликул]]ите од [[овариуми]]те. Овие хормони се одговорни за појавата на женските [[полови одлики]]. Активноста на естрогените хормони е изразена за време на [[пубертет]]от, кога отпочнува првиот [[месечен циклус на овариумите]]. Со намалување на лачењето на естрогените, најчесто меѓу 45-тата и 50-сеттата година од [[живот]]от, настанува период на [[менопауза]].

Естрогените хормони може се присутни кај ’рбетниците.<ref name="sl"/><ref name="nih"/>

== Претставници и примери ==
{{Хемиски структури на главните ендогени естрогени|align=right|caption=Забележете ги [[хидроксил група|хидроксилните]] (–OH) [[функционални групи|групи]]: естронот (E1) има една, естрадиолот (E2) има две, естриолот (E3) има три, и естетролот (E4) има четири.}}

Четирите најзастапени естрогени кај жените се [[естрон]] (E1), [[естрадиол]] (E2), [[естриол]] (E3), и [[естетрол]] (E4). Естрадиолот (E2) е доминантен естроген за време на репродуктивната возраст, како во однос на серумското ниво, така и во поглед на естрогенската активност. За време на [[менопауза]]та, естронот е доминантен циркулирачки естроген, а за време на бременост доминантен циркулирачки естроген е естриолот. Даден како [[субкутана инјекција]] кај глувци, естрадиолот е околу 10 пати повеќе потентен од естронот и околу 100 пати повеќе потентен од естриолот.<ref name="Labhart2012">{{cite book|author=A. Labhart|title=Clinical Endocrinology: Theory and Practice|url=https://books.google.com/books?id=DAgJCAAAQBAJ&pg=PA548|date=6 December 2012|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-3-642-96158-8|pages=548–}}</ref> Така, естрадиолот е најзначајниот естроген кај не-бремени жени помеѓу [[менарха]]та и менопаузата. Меѓутоа, за време на [[бременост]]а оваа улога ја презема естриолот, а кај постменопаузални жени естронот станува примарна форма на естроген во телото. Друг тип на естроген наречен [[естетрол]] (E4) се произведува само за време на бременоста. Сите различни форми на естроген се синтетизираат од [[андроген]]ите, особено од [[тестостерон]] и [[андростендион]], под дејство на [[ензим]]от [[ароматаза]].

Други помалку застапени естрогени, чија биосинтеза не го вклучува ензимот [[ароматаза]], се [[27-хидроксихолестерол]], [[дехидроепиандростерон]] (DHEA), [[7-оксо-DHEA]], [[7α-хидрокси-DHEA]], [[16α-хидрокси-DHEA]], [[7β-хидроксиепиандростерон]], [[андростендион]] (A4), [[андростендиол]] (A5), [[3α-андростендиол]], и [[3β-андростендиол]].<ref name="pmid23313336">{{cite journal | vauthors = Baker ME | title = What are the physiological estrogens? | journal = Steroids | volume = 78 | issue = 3 | pages = 337–40 | date = March 2013 | pmid = 23313336 | doi = 10.1016/j.steroids.2012.12.011 | s2cid = 11803629 }}</ref><ref name="pmid23123738">{{cite journal | vauthors = Miller KK, Al-Rayyan N, Ivanova MM, Mattingly KA, Ripp SL, Klinge CM, Prough RA | title = DHEA metabolites activate estrogen receptors alpha and beta | journal = Steroids | volume = 78 | issue = 1 | pages = 15–25 | date = January 2013 | pmid = 23123738 | pmc = 3529809 | doi = 10.1016/j.steroids.2012.10.002 }}</ref> Некои естрогенски метаболити, како што се [[катехол естроген]]ите [[2-хидроксиестрадиол]], [[2-хидроксиестрон]], [[4-хидроксиестрадиол]], и [[4-хидроксиестрон]], како и [[16α-хидроксиестрон]], имаат одредена естрогенска активност.<ref name="pmid10865186">{{cite journal | vauthors = Bhavnani BR, Nisker JA, Martin J, Aletebi F, Watson L, Milne JK | title = Comparison of pharmacokinetics of a conjugated equine estrogen preparation (premarin) and a synthetic mixture of estrogens (C.E.S.) in postmenopausal women | journal = Journal of the Society for Gynecologic Investigation | volume = 7 | issue = 3 | pages = 175–83 | year = 2000 | pmid = 10865186 | doi = 10.1016/s1071-5576(00)00049-6 }}</ref> Биолошкото значење на овие помалку застапени естрогени не е во потполност разјаснето.

== Функција ==
[[Податотека:Steroidogenesis.svg|thumb|right|450px|Синтеза на стероидните хормони. Естрогените хормони се наоѓаат во долниот десен дела на сликата облежан со розова боја.]]
Естроген се присутни и кај мажите и кај жените. Обично се присутни во значително повисока концентрација кај жените во репродуктивната возраст. Тие го иницираат развојот на вторичните сексуални одлики кај жениите (како што се градите) а исто така имаат важна улога и во регулирањето на менструалниот циклус.

Кај мажите, естрогените хормони исто така регулираат некои функции на репродуктивниот систем важни за созревањето на сперматозоидите <ref name="pmid9393999"/><ref name="titleScience"/><ref name="Blog"/> и веројатно се одговорни за поседување на здраво либидо.<ref name="pmid15555924"/><ref name="PHI_Media_release"/> Постојат и неколку други структурни промени кои се индуцирани од страна на естрогените.

== Примена во медицината ==
=== Средство за орална контрацепција ===
Естрогените хормони се користат како орални контрацептивни средства со оглед на тоа што со нивната циркулација во крвта се намалува концентрацијата на [[Лутеинизирачки хормон|LH]] и на [[Фоликулостимулирачки хормон|Фоликулостимулирачкиот хормон]].

=== Рак на дојката ===
Во околу 80% од случаите на појава на рак на докјата, понатамошниот развој на ракот се темели на присутниот естроген. Ваквите канцери се познати како хормон-осетливи или хормон-рецептор-позитивен канцери. Сузбивањето на производството на естроген во телото  се користи третман на овој вид на рак на дојката.

=== Рак на простатата ===
Под одредени околности естрогенот исто така може да се користи и кај мажите за третман на рак на простатата.<ref name="pmid15046698"/>

=== Останато ===
Кај луѓето и кај глувците, естрогенот го помага заздравувањето на раните.<ref name="Oh_2006"/>

==Козметика==
Некои шампони за коса содржат естрогени супстанци, а други содржат фитоестрогени. Поради ова се имаат појавено случаи кога кај мали деца се развиваат гради како резултат на изложувањето на естрогенот присутен во овие шампони.<ref name="samponi"/> Исто така голем број на козметички производи како конзерванси користат [[ксеноестрогени]] супстанци кои може да го имитираат дејството на естрогените хормони.

== Ефектите врз животната средина ==
Во последниве години е откриено дека преку отпадната вода, естрогенот го наоѓа својот пат во животната средина. Естрогените се само мал дел од многуте соединенија кои може да делуваат како пореметувачи на ендокриниот систем, а тоа се должи на фактот дека тие имаат висока естрогена активност. Кога естрогените ќе навлезат во животната средина може да предизвикаат сериозни проблеми со репродуктивниот систем кај мажјаците (и кај луѓето и кај животните)<ref name="Wang_2008"/> Еестрогените екскретирани од жените, како и на естрогените кои претставуваат отпад од користењето на контрацептивните таблети стигнуваат и до водените системи. Во текот на периодот на репродукција на рибите нивните икри се изложени на ниски нивоа на естроген, а тоа што предизвикува репродуктивни дисфункции кај рибите мажјаци<ref name="pmid16203238"/> - некои риба поради ова се раѓаат и со машки и си женски полови органи. Други риби мажјаци може имаат ниска плодност.

== Поврзано ==
* [[Ксеноестрогени]]

== Литература ==
{{наводи|refs=

<ref name="sl">http://www.springerlink.com/content/m5t4612215x2755x/{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

<ref name="nih">http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17368538</ref>

<ref name="pmid9393999">{{наведено списание |  author = Hess RA, Bunick D, Lee KH, Bahr  J, Taylor JA, Korach KS, Lubahn DB | title = A role for oestrogens in the male  reproductive system | journal = Nature | volume = 390  | issue  = 6659 | pages = 447–8 | year = 1997 | pmid = 9393999 | doi =  10.1038/37352 }}</ref>

<ref name="titleScience">{{Наведена мрежна страница |  url = http://www.sciencenews.org/pages/sn_arc97/12_6_97/fob1.htm  | title = Science News Online (12/6/97): Estrogen's Emerging Manly  Alter Ego | accessdate = 2008-03-04 | author = J. Raloff | authorlink = |  coauthors = | date = 1997-12-06  | work = | publisher = Science News | pages = | language = | archiveurl  = | archivedate = | quote = }}</ref>

<ref name="Blog">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.scienceblog.com/community/older/1997/B/199701564.html | title = Science Blog --  Estrogen Linked To Sperm Count, Male Fertility | accessdate = 2008-03-04 | author =  | authorlink =  | coauthors =  | date =  | work =  | publisher = Science Blog | pages =  | language =  | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070507120938/http://www.scienceblog.com/community/older/1997/B/199701564.html | archivedate = 2007-05-07 | quote =  | url-status = dead }}</ref>

<ref name="pmid15555924">{{наведено списание |  author = Hill RA, Pompolo S, Jones ME,  Simpson ER, Boon WC | title = Estrogen deficiency leads to apoptosis  in dopaminergic neurons in the medial preoptic area and arcuate nucleus  of male mice | journal = Mol. Cell. Neurosci. | volume = 27  | issue  = 4 | pages = 466–76 | year = 2004 | pmid = 15555924 | doi =  10.1016/j.mcn.2004.04.012 }}</ref>

<ref name="PHI_Media_release">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.phimr.monash.edu.au/news/media_releases/estrogen_vital_for_male_sex_drive.htm  | title = Prince Henry's Institute - Media Release - Male sex drive  linked to estrogen | accessdate = 2008-03-04 | author = Ian Muchamore | authorlink  = | coauthors = | date = 2004-07-19 | work = | publisher = Prince Henry's  Institute | pages = | language = | archiveurl = | archivedate = | quote  = }}</ref>

<ref name="Wang_2008">{{наведено списание |  author = Wang S, Huang W, Fang G, Zhang Y,  Qiao H | title=Analysis of steroidal estrogen residues in  food and environmental samples | journal = International Journal of  Environmental Analytical Chemistry | volume = 88 | issue = 1 | pages = 1–25 | doi =10.1080/03067310701597293 | year = 2008  }}</ref>

<ref name="pmid16203238">{{наведено списание |  author = Liney KE, Jobling S, Shears JA,  Simpson P, Tyler CR | title = Assessing the sensitivity of different  life stages for sexual disruption in roach (Rutilus rutilus) exposed to  effluents from wastewater treatment works | journal =  Environ. Health Perspect. | volume = 113 | issue = 10 | pages = 1299–307 | year = 2005  | pmid =  16203238 | pmc = 1281270 | doi = | url = | issn = }}</ref>

<ref name="pmid15046698">{{наведено списание | author = [[William K. Oh|Oh WK]] | title = The evolving role of estrogen therapy in prostate cancer | journal = Clin Genitourinary Cancer | volume = 1 | issue = 2 | pages = 81–9 | year = 2002 | pmid = 15046698 | doi =  | issn =  | url = http://www.cigjournals.com/CIG/c.abs/clinical-genitourinary-cancer/volume1/issue2/article792 | format = {{Dead link|date=September 2008}}  &ndash; <sup>[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3AThe+evolving+role+of+estrogen+therapy+in+prostate+cancer&as_publication=Clin+Prostate+Cancer&as_ylo=2002&as_yhi=2002&btnG=SearchScholar  search]</sup> | access-date = 2010-07-08 | archive-date = 2012-03-02 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120302104009/http://www.cigjournals.com/CIG/c.abs/clinical-genitourinary-cancer/volume1/issue2/article792 | url-status = dead }}</ref>

<ref name="Oh_2006">{{наведено списание | author = Oh DM, Phillips,  TJ | title = Sex Hormones and Wound Healing | journal = Wounds | volume =  18 | issue = 1 | pages = 8–18  | year = 2006| doi = | issn = | url = http://www.woundsresearch.com/article/5190  }}</ref>

<ref name="samponi">{{наведени вести  |  last=Sanghavi  | first=DM  | title=Preschool Puberty, and a Search for  the Causes  | newspaper=[[The New York Times]]  | volume=  | issue=  | pages=  |  date=17 октомври 2006  | url=http://www.nytimes.com/2006/10/17/science/17puberty.html  |accessdate=2008-06-04  |  postscript=<!--None-->}}</ref>

}}

== Надворешни врски ==
* [http://www.ringeraja.mk/forum/ulogata-na-polovite-hormoni/m_4544/tm.htm Улогата на половите хормони] {{мк}}

{{Хормони}}

[[Категорија:Хормони]]
[[Категорија:Естрогени| ]]
[[Категорија:Полови хормони]]
[[Категорија:Плодност]]
[[Категорија:Хепатотоксини]]