President vaan de Europees Kemissie

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Ursula von der Leyen, d'n allewijle en daartiende President vaan de Europees Kemissie

De President of Veurzitter vaan de Europees Kemissie is 't hoof vaan de Europees Kemissie: 't einsegste instituut dat de direkte executieve mach vaan de Europese Unie (EU) es instituut oetoefend zoonder tot de belange vaan de EU-lidstaote mèt mage wege (wie dat wel 't geval is in d'n Europese Raod en Raod vaan de EU).

't Berlaymont-gebouw vaanoet de Schuman-rotonde

De President verblijf in 't Berlaymont-gebouw in Breusel. Zie of heer krijg e salaris vaan € 306.655 de jaor.

De President vaan de Kemissie leidt e kabbinèt vaan Eurokemissarisse (e soort "EU-ministers") boenao geriffereerd weure es 't kolleesj (college). Same zien ze verantweurdelek nao 't Europees Parlemint touw en zien ze de einsegste die EU-wètte kinne initiëre. De President heet de mach um de eurokemissarissjappe te definiëre en te verdeile, de eurokemissarisse vaan portfoloio ("ministerie") te wissele en ze te oontsloon es dat noedzakelek is. 't Kolleesj, boe de President 't hoof vaan is, dirigeert de deenste boe de Kemissie verantweurdelek veur is, 't zèt de beleidsagenda vaan de EU oet en 't sjrijf de wètte veur. De wètte motte daan wel nog weure goodgekäörd door 't Europees Parlemeint en d'n Europese Raod en tenslotte weure oetgesjreve door de Raod vaan de EU (of de "ministerraod"), boenao ze eventueel nog 'nen twiede kier door 't Parlemint kinne weure aofgeweze.

De president vaan de Kemissie is ouch verantweurdelek veur 't vertegeweurdege vaan de EU nao boete touw, same mèt de President vaan d'n Europese Raod en d'n Hoege Representant vaan de Unie veur Boetelandse Affaires en Veilegheidsbeleid.

De Europees Kemissie weurt soms, inkorrek, de "Europees regiering" geneump en de Kemissie-president daomèt de "Europese president"; die titel weurt evels noets door de President zelf gebruuk en weurt evegood, zjus zoe inkorrek, gebruuk veur de President vaan d'n Europese Raod.

Hallstein, d'n ierste President vaan de Europees Kemissie; hei in 1969 op de Universiteit vaan Bonn, wie heer al geine president mie waor

De positie woort 'n feit bij de euvereinkoms vaan 't Verdraag vaan Roeme in 1958. D'n ierste President waor Walter Hallstein. Edere president weurt genomineerd door d'n Europese Raod (de nationaol leiers vaan de EU-lidstaote, wie de Belsj en Nederlandse premiers en d'n Duitse kanseleer) en mot daan nog weure goodgekäörd door 't nui Europees Parlemint veur 'n termijn vaan vief jaor. De nuie President weurt dus gekoze door 'n parlemintaire mierderheid die es gevolg vaan de viefjaorlekse Europese parlemintsverkezinge zien gevörmp.

Executieve chef

De Presidenitiële positie vaan de Europees Kemissie weurt in 't Verdraag vaan Roeme geprizzentierd es d'n executieve chef vaan de Europese Unie mèt de meugelekheid um oets oet te greuie tot 'ne volweerdege President vaan de Europese Unie: 'n positie die woersjijnlek 't rizzeltaot zaw zien vaan 'n fusie vaan 't Kemissie-presidentssjap en de President vaan d'n Europese Raod.

Rol nao 't Parlemint touw

D'n Allewijle President, Ursula von der Leyen, prizzentiert häör visie aon 't Europees Parlemint in 2019, 'n paar aor veurtot 't Parlemint häör mèt nipte mierderheid verkees tot President vaan de Europees Kemissie

Umtot 't Europees Parlemint in mierderheid zien steun mot oete nao 'ne persoen veurtot dee persoen President kin weure, geit 't Presidentssjap vaan de Europees Kemissie meistal hand in hand mèt de Europese parlemintsverkiezinge. Toch is 't ouch 'n paar kier gebäörd tot 'ne President d'r mèt ophilt in 't midde vaan 'n Parlemints-periood. Umtot de viefjaorege Parlemintscyclus neet doorbroke kin weure (zjus wie in Fraankriek en in tegendeil tot Belsj en Nederland), mot dezelfde parlemintaire opstèlling die veur de vörrege President heet gekoze ouch 'n stömming organisere veur de nuie kandidaot.

Neet allein de President mot euverhuurd weure door 't Parlemint veurtot heer/zie subjek weurt vaan 'n presidentiëel stömming; ouch de Eurokemissarisse vaan zien/häör veurgestèlde Kemissie motte ein veur ein euverhuurd en verkoze weure door 't Parlemint. Daorum kump 't veur tot Eurokemissarisse weure tege gehawwe door 't Parlemint, boedoor de Presidentskandidaot obbenuits nao nui kandidaote mot zeuke. Dit gebäörde 'n paar kier bij José Manuel Barroso in 2004 en bij Ursula von der Leyen in 2019.

Es 't Parlemint 't nudeg vint, mot de President persoenelek 'n veurgestèlde wèt die nog neet door 'n stömming is gegaange reportere, verdedege en oetlègke aon 't Parlemint. Euver 't algemein weurt dit door 'nen desbetröffenden Eurokemissaris gedoon mer in prinsiep heet 't Parlemint 't rech um te eise tot de President dit deit. Veur belaangriek stömminge is de President bekans altied aonwezeg in 't Parlemint.

Rol nao de Raod touw

Toenmaolege President Jean-Claude Juncker en de Eslandse premier Jüri Ratas in 2017

De Presidentskandidaot weurt veurgestèld door 'n unanieme stömming in d'n Europese Raod (de nationaol leiers): alle leiers motte dus 'jao' höbbe gestömp of, in oetzoonderleke gevalle, motte ze op z'n mins blanco stömme. Dit doen len dèks bij twijfel: de desbetröffende nationaole leier wil neet verantweurdelek zien veur deze kandidaot mer wil ouch neet 't risico nömme de diplomaties rillaties tösse collega's te verslechtere. Daonao weurt de Kandidaot pas subjek aon de persessies vaan 't Parlemint. 't Zelfde gilt veur de kandidaote veur de Eurokemissarissjappe. Ouch die weure iers veurgestèld door de Raod. Wel is 't zoe tot de kontakte tösse de Raod en 't Parlemint dèks sterk zien boedoor 'n sjatting vaan wee wel of neet op steun kin reikene in 't Parlemint al ierstes is gemaak. Dit geit evels laank neet altied good. Väöl Eurokemissariskandidaote die door de Raod zien veurgestèld, woorte tege gehawwe door 't Parlemint: veural väöl kandidaote in de Kemissie-stömminge vaan President Barroso en President Von der Leyen indegde negatief.

Wètsveurstèlle vaan de President en zien/häör Kemissie motte weure goodgekäörd door zoewel 't Parlemint wie de Raod. Zjus wie 't Parlemint, kin de Raod dus de President dwinge um zien/häör wet te komme reportere, verdedege en oetlègke.

Von der Leyen

In juli 2019 nomineerde d'n Europese Raod Ursula von der Leyen um 't presidentssjap euver te nömme vaan Jean-Claude Juncker. Zie woort door 't Europees Parlemint op 16 juli dat jaor oetgerope tot d'n daartiende President vaan de Europees Kemissie. Von der Leyen begos häör presidentssjap op 1 december 2019, naotot häör oetindeleke Kemissie-samestèlling goodgekäörd waor door de nui verkoze Europarlemintariërs.

Lies vaan Presidente vaan de Europees Kemissie

1. 1 jannewarie 1958 - 5 juli 1967 (9 jaor, 185 daog): Walter Hallstein, EVP (christen-democratisch)
2. 6 juli 1967 - 1 juli 1970 (2 jaor, 361 daog): Jean Rey, Renew Europe (toen nog L; liberaol)
3. 2 juli 1970 - 21 miert 1972 (1 jaor, 264 daog): Franco Maria Malfatti, EVP (christen-democratisch)
4. 22 miert 1972 - 5 jannewarie 1973 (290 daog): Sicco Mansholt, S&D (sociaaldemocratisch)
5. 6 jannewarie 1973 - 5 jannewarie 1977 (4 jaor, 0 daog): François-Xavier Ortoli, Progressieve Democrate (bestaon neet mie)

6. 6 jannewarie 1977 - 5 jannewarie 1981 (4 jaor, 0 daog): Roy Jenkins, S&D (sociaaldemocratisch)
7. 6 jannewarie 1981 - 5 jannewarie 1985 (4 jaor, 0 daog): Gaston Thorn, Renew Europe (toen nog LD; liberaol)
8. 6 jannewarie 1985 - 22 jannewarie 1995 (10 jaor, 17 daog): Jacques Delors, S&D (sociaaldemocratisch)
9. 23 jannewarie 1995 - 15 miert 1999 (4 jaor, 51 daog): Jacques Santer, EVP (christen-democratisch)
10. 16 september 1999 - 21 november 2004 (5 jaor, 66 daog): Romano Prodi, Renew Europe (toen nog ELDR; liberaol)
11. 22 november 2004 - 31 oktober 2014 (9 jaor, 344 daog): José Manuel Barroso, EVP (christen-democratisch)
12. 1 november 2014 - 30 november 2019 (5 jaor, 29 daog): Jean-Claude Juncker, EVP (christen-democratisch)
13. Sinds 1 december 2019: Ursula von der Leyen, EVP (christen-democratisch)