ABBA

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

ABBA waor 'ne Zweedse popband dee vaan 1972 tot 1982 actief waor. Vaanaof hunnen hit Waterloo (1974), boe ze 't Eurovisie songfestival mèt wónte, stoonte ze wereldwied dèks aon de top vaan de hitparades. Ouch nao hun oetereingoon bleve ze populair; ze höbbe intösse mie es 370 miljoen plaote verkoch. De meziek vaan ABBA vèlt oonder versjèllende subgenres, meh veural oonder glamrock en disco.

De band bestoont oet de twie componiste, instrumentaliste en achtergroondzengers Björn Ulvaeus en Benny Anderson en hun partners, de zangeresse Anni-Frid Lyngstad en Agnetha Fältskog.

De verdeenste vaan ABBA zien tot ze de mies succesvolle popact oet e neet-Ingelstaoleg land zien, en tot ze de jaore zeveteg kleurde "op 'n meneer wie de Beatles de jaore zesteg kleurde" en "kwaliteit en commercialiteit op 'n väölal veurbeeldege meneer [wiste] te combinere".

Veurgesjiedenis

Alleveer de lede hadde al 'n (succesvol) muzikaal carrièr wie ze bijeinkaome. Ulvaeus en Anderson koume ziech in 1966 veur 't iers tege. D'n ierste is gitaris vaan de Hootennany Singers, 'n skiffle-folkgroop, d'n twiede zit bij de Hep Stars, mier 'n mainstream-popgroop mèt in 1966 e paar nómmer-einhits in Zwede (en ouch daoboete succes). Anni-Frid "Frida" Lyngstad, de vrundin vaan Benny, begint häör carrière es 13-jäöreg tienersteerke, Agneta zingk veural schlagerrippertoir. In 1970 trejje ze veur 't iers mèt hun vere op. Nao same op vekantie nao Cyprus te zien gewees en dao veur de VN-soldaote gezoonge te höbbe, goon ze in Zwede es Festfolk optrejje.

Stig Anderson, de manager vaan Ulvaeus, meujeg ze aon um aon de veurrundes vaan 't Songfestival mèt te doen. Dit mislök e paar kier, allewel tot 't in 1973, es ze de veurrundes hole, wel de hit Ring ring oplievert (vijfde plaots in de Nederlandse hitparaad). De naom weurt iers Björn, Benny, Agnetha & Anni-Frid meh in 1973 kump de naom ABBA vas te ligke. Boete 'n acroniem is dit ouch 'n grap, umtot in Zwede e vèsverwèrkingsbedrief mèt dee naom besteit.

Bleujtied

In 1974 sjik Zwede ABBA nao 't Songfestival mèt Waterloo. Muziek en imago slete noe meujteloes aon bij de op dat memint populaire glamrock: liechte korte rockleedsjes en 'nen outfit vaan plateauzaole, glitterpekskes en gitare mèt oetsteeksels. Dat imago blijf in zekere zin aon ze haange, al verandert de muziek later wel. Waterloo wint 't Songfestival en zal in 2005 tot 't bèste leedsje oet de historie vaan 't festival gekoze weure. Mèt dit leedsje brik ABBA in groete deile vaan Europa door; mèt de hit SOS dee ze 't jaor dao-op hole laote ze ouch zien gein eindaagsvleeg te zien (wie väöl songfestivalwinnaars). De doorbraak in de Vereinegde State volg in 1976 mèt Dancing Queen. De muziek pas ziech good aon aon de snel wisselende modes, en Alvaeus en Anderson zien bepaold perfectionistisch mèt hun compositie en productie.

In de twiede helf vaan de jaore zeveteg volg d'n einen hit nao d'n aanderen. Ouch albums goon good verkoupe, want allewel tot hun albums iers neet mie waore es verzameleers vaan singles en b-kentsjes goon ze vaanaof Arrival (1976) ouch dao-aon mier aondach besteie. In 1977 kump zelfs 'ne popfèlm euver de band oet (Abba the movie), tegeliek mèt The Album, wat get vernuiender en ambitieuzer is es de veurige albums. D'n Europesen en Australischen tour die ze dat jaor make oontvingk neet minder es 3,5 miljoen ticketaonvraoge, genoog um alle concerte hoonderde kiere oet te verkoupe.

Tege 't ind vaan 't decennium weurt ABBA lankzaamaon 'nen discoband, wat tot uting kump in nommers wie Take a chance on me, Voulez-vous en Gimme! Gimme! Gimme! (a man after midnight).

Naodaog

In januari 1979 kondegde Björn en Agneta aon te goon sjeie. Oondanks tot de peers en de fans meinde tot ABBA noe oeterein zouw goon benaodrökde ze es gróp bijein te zalle blieve. In dat jaor kaome de albums Voulez-Vous en Greatest Hits Vol. 2 oet, boe-op oonder mie de bovegeneumde disco-hits versjene. 1979 waor ouch 't jaor vaan hunnen einegen tour door Noord-Amerika. De tours eisde emotioneel väöl vaan de bandlede en waore gei kritisch succes - me voont ABBA beter tot zie rech koume in de studio - meh alle concerte woorte zoonder meujte oetverkoch. 't Jaor dao-op tourde ze door Japan - dit zouw hunne lèsten tour weure. Op 't dat jaor oetgebrach album Super Trouper waor d'n discostiel alweer verlaote ten gunste vaan rösteger popleedsjes mèt väölvöldeg gebruuk vaan de synthesizer. Veural 't leedsje The winner takes it all trok d'n aondach; me nump aon tot 't euver de sjeiing vaan Björn en Agneta geit, al höbbe ze dat zelf ummer oontkind. Persoenleke tekste domineerde nog mier op 't album The Visitors oet 1981 (mèt One of us es in Europa bekindste hit). 1981 waor ouch 't jaor vaan de sjeiing tösse Benny en Frida. E greujend conflik mèt manager Stig Anderson deeg de res: op 11 december 1982 gaove ze hun lèste concert. Dit kaom neet zoe verwach es 't achteraof maag liekene: de musici waore bezeg aon e nui studio-album (boevaan drei leedsjes al gesjreve waore) en hadde groete planne veur mega-concerte aongekondeg.

Nao 1982

Nao 1982 gónge Ulvaeus en Anderson wijer es componiste veur musicals, in samewèrking mèt tekssjriever Tim Rice. Dit lieverde 'n aontal groete projekte mèt väöl commercieel succès op. 't Bekindste woort de musical Mamma Mia (1999), wat bestoont oet e verhaol roond 'n aontal ABBA-hits. De twie zangeresse begóste solo-carrières, die in ierste instantie wel succes hadde meh neet euverind bleve. Reünies vaan ABBA zien zeldzaam gewees, eigelek höbbe ze nao 1982 nog mer eine kier in 't opebaar opgetrejd (in 1986).

Toch is de band sinds 't oetereingoon hendeg populair gebleve, mèt in de jaore negeteg zelfs 'nen echte revival. Boete in de bovegeneumde musical uitde ziech dat ouch in de professioneel gemanagede coverband de A*Teens, aonvenkelek ABBA Teens, tieners die ABBA-leedsjes coverde in 'n liech gemoderniseerde stijl. Dit waor trouwes gei projek vaan Ulvaeus en Anderson. De jaore daonao hoort me noe en daan nog get vaan Ulvaeus en Anderson. Zoe brach de lèste in de jaore tien 'n album oet mèt zien eige composities op piano, op 't klassiek label Deutsche Grammophon.

Nao jaore vaan spikkelaties maakde de band op 2 september bekind weer mèt nui materiaol te koume. Ze brachte twie singles oet "I still have faith in you" en "Don't shut me down", vaan e nog oet te bringe album. Zelf zouwe ze neet mie goon optrejje, meh ze kundegde nog wel e paar hologramkonzèrs aon. Die zalle weure gegeve in 't Queen Elizabeth Olympic Park in Londe, en goon de leie vaan de band tuine wie ze in hun hoegdaog oetzaoge.

Albums

• Ring Ring (1973)
• Waterloo (1974)
• ABBA (1975)
• Arrival (1976)
• The Album (1977)
• Voulez-Vous (1979)
• Super Trouper (1980)
• The Visitors (1981)
• Voyage (2021)

Hitsingles

single	Nederland (top 40)	Duitsland	Groet-Brittannië
Ring ring	5		32
People need love	tip
Waterloo	2	1	1
Honey honey	16	2
So long		11
I do I do I do I do I do	3	6	38
S.O.S	2	1	6
Mamma mia	13	1	1
Fernando	1	1	1
Dancing queen	1	1	1
Money, money, money	1	1	3
Knowing me, knowing you	3	1	1
The name of the game	2	7	1
Take a chance on me	2	3	1
Eagle	4	6
Summer night city	5	6	5
Chiquitita	1	3	2
Does your mother know	4	10	4
Voulez-vous	4	14
Angeleyes			3
Gimme! Gimme! Gimme!	2	3	3
I have a dream	1	4	2
The winner takes it all	1	4	1
Super trooper	1	1	1
Lay all your love on me		26	7
One of us	1	1	3
Head over heels	4	19	25
The day before you came	3	5	32
Under attack	5	22	26
Thank you for the music	38		33
Dancing queen 1992	15	26	16
Voulez-vous	tip
Happy new year		78
Waterloo			20