Fontem paginae Nicolaus Machiavelli inspicere

{{Capsa hominis Vicidata}}
'''Nicolaus Machiavelli'''<ref name="Hof">"[https://www2.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0006a.html Machiavellus Nicolaus, Florentinus]" in {{Hofmannus}}</ref> sive   '''Nicolaus Maclavellus'''<ref>Liber ''Il Principe'' sic Latine dedicatur: "Nicolaus Maclavellus ad magnificum Laurentium Medicem".</ref> (vulgo ''Niccolò Machiavelli''; natus die [[3 Maii]] [[1469]], mortuus die [[21 Iunii]] [[1527]]) fuit [[philosophus]]  [[Florentia|Florentinus]] et [[politicus|vir regendae civitatis peritus]]. 

== De vita ==
[[Fasciculus:Portrait of Niccolò Machiavelli by Santi di Tito.jpg|thumb|upright=0.9|Machiavelli a [[Sanctes Titi|Sancte Titi]] pictus.]]
Vita Nicolai Machiavelli in tria tempora dividi solet: iuventutem; opera pro [[res publica Florentina|re publica Florentina]] facta; denique annos posteriores, quibus gravissima scripta philosophica composuit. Curriculum Machiavelli diplomaticum et philosophicum plerumque duobus gravissimis eventibus publicis circumscriptum est: Gallica in Italiam invasione anno [[1494]] a [[Carolus VIII (rex Francorum)|Carolo VIII]] facta; et [[Roma]] anno [[1527]] ab exercitu [[Carolus V (imperator)|Caroli V imperatoris]] vastata. 

=== De pueritia et iuventute ===
Machiavelli die [[3 Maii]] anno [[1469]] natus est ex Bartolomea di Stefano Nelli et [[Bernardus di Niccolò Machiavelli|Bernardo di Niccolò Machiavelli]], iuris doctore. Cum duabus sororibus et uno fratre crevit Florentiae in regione Sancti Spiritus. Pater eius magnam partem exigui reditus in libros effudit, nam praesertim Ciceronem amasse videtur. Itaque a pueritia Nicolaus multis expositus erat auctoribus classicis, qui apud eum vehementissime valebant. Nam ut ipse dixit, res quae puerum a tenero formant semper postea mores eius moderabuntur.<ref>Machiavelli in ''[[Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio|Discorsi]]'' 3.46.</ref> 

Non multum de primis annis cognovimus, cum paene nullo uti possimus testimonio certo nisi diario patris (''Libro di Ricordi''), quod anno [[1487]] haberi desitum est. Septem annos natus Nicolaus linguae Latinae studere coepit et paucis annis post opera vernacula in Latinum vertebat. Duodecim annos natus studere coepit apud sacerdotem Paulum da Ronciglione, magistrum clarissimum, qui multos et nobiles homines erudivit. Postea in [[Florentina Studiorum Universitas|Florentina Universitate]] studia sua continuavit. Ab anno 1487 decem proximis annis nulla est memoria actionum Machiavelli.

Per proxima tempora multa eventa gravia acciderunt, nam [[Pazzi]] gens contra [[Gens Medicaea|Medices]] anno [[1478]] coniuravit, et quattuor annis post [[Hieronymus Savonarola|Savonarola]] Florentiae praedicare coepit. [[Anni 1490|Annis 1490]]: [[Laurentius Medices|Laurentio Magnifico]] mortuo anno [[1492]] Rodericus Borgia papa creatus est [[Alexander VI|Alexandro VI]] nomine. Savonarola autem, cum 
aliquot annos alibi praedicavisset, Florentiam reversus ad prioratum Sancti Marci claustri adsignatus est. Anno 1494, cum post invasionem Caroli VIII Medices expulsi essent, Savonarola in auctoritatem crevit, sed ab Alexandro VI papa excommunicatus anno [[1498]] suspensus combustusque est in [[Piazza della Signoria]]. 

=== Magistratus ===
Nec multo post Savonarolam interfectum Machiavelli munere secretarii in Secunda Cancellaria rei publicae Florentinae ab anno 1498 ad 1512 functus est, cum Medices sine potestate essent. Undetriginta annorum erat, nec priorem habebat civilium rerum experientiam. Mense uno postquam ad cancellariam designatus erat, etiam delectus est Secretarius ad Decem, qui bellis committendis consulerent.

Mense Novembri 1498 primum suscepit mandatum diplomaticum, quod breve iter [[Plumbinum (Tuscia)|Plumbinum]] poposcit. Anno 1499 Martio mense missus est [[Pons Herae|Pontem Herae]] conciliator, qui de mercede sedaret controversiam, qua [[Iacobus d'Appiano]] mercennariorum militum dux se implicuerat. Inde ab anno 1500 Machiavelli complures legatorum officia suscepit, quae interdum longiorem a domo absentiam poscebant. Mense Augusto 1501 Machiavelli Mariettam di Ludovico Corsini in matrimonium duxit.  

Anno [[1502]] constitutio Florentiae ita mutata est, ut [[Petrus Soderini]] per totam vitam praefectus urbi (''gonfaloniere'') esse posset. Cuius adsensu Machiavelli militiam Florentinam creavit, ne urbi ad [[miles mercennarius|milites mercennarios]] confugere opus esset. Praeterea anno 1507 delectus est cancellarius ad Novem nuper constitutos, quibus militiae consulendum erat.  

== Machiavelli homo litteratus ==
Anno 1494 nobilis [[gens Medicaea]] cum fautoribus potestatem amiserunt. Hoc tempore turbido Machiavelli sub patronatu Petri Soderini gonfalonarii Florentinorum vivebat, donec Medices anno [[1512]] pontificiis adiuvantibus copiis, militiam armatam rei publicae vicerunt imperiumque dissolverunt. Qua in vicissitudine vehementissima Machiavelli victimae sortem passus est, nam initio punitus est exsilio interno sed, cum coniurationis haberet suspicionem (iniustam quidem), anno 1513 per complures septimanas in custodiam coniectus et excruciatus est. 

In secessu suo pernecessario Machiavelli litteris operam dedit, nam versus fabulasque componebat,<ref>Martinez 2010.</ref> gestasque res describebat. Praeterea arte militari lectores instruxit. Maximum tamen nomen habuit in deliberabundis operibus, quae eo consilio scripsit, ut priorem in re publica Florentina statum quem solus inter collegas amiserat recuperaret. Festinanter composuisse videtur librum [[de principe]] (''Il principe''), quod [[magnum opus]] mense Decembri 1513 completum tandem anno 1610 in Latinum conversum est. Qui liber [[Laurentius Petri filius Medices|Laurentio Medici]] duci [[Urbinum|Urbini]] dedicatus est.

Anno 1513 insuper altero libro suas de regenda civitate opiniones proferre ingressus est. Tunc quidem in scribendo lentius festinavit, nam ad annum 1519 in hoc opere permansisse videtur. Qui liber ''Discorsi sopra la prima Deca di Tito Livio'' inscriptus partim ex disceptationibus sive "discursibus" in [[horti Oricellarii|hortis Oricellariis]] sub patrocinio [[Bernardus Oricellarius|Bernardi Oricellarii]] habitis crevisse videtur. Qui "discursus" speciem prae se ferunt commentariorum in primam decadem [[Titus Livius|Livii]] ''[[Ab urbe condita libri|Romanarum historiarum]]'', quamquam, quodnam sit optimum rei publicae genus, re vera ponderat. 

Machiavelli ultimis vitae annis in gratiam gentis Medicaeae paulatim rediit, adiuvantibus amicis  
societate Medicibus conectis. Anno 1520 Iulius de' Medici cardinalis Nicolao Machiavelli, ut Historiam Florentinam componeret, mandavit. Quod mandatum anno 1525 feliciter peregit cardinalique, qui [[Clemens VII (papa)|Clemens VII]] Romae anno [[1523]] papa creatus erat, praesentavit. Aliaque parva negotia e Medicium gubernatione edebantur, sed antequam plenam recuperationem consequi potuit, die 21 mensis Iunii anno 1527 mortuus est.

== De Machiavellismo, qui dicitur ==
''De principe'' liber lectorum animos multis modis commovit, nam sunt, qui scriptorem "magistrum mali" nuncuparent, quod hominibus prava agendi consilia daret. Qui cogitandi modus vulgo [[Machiavellismus]] appellatur. Permulti quidem sunt, qui voluntatem Nicolai Machiavelli omnino aliter interpretantur.

== Opera selecta ==
* ''Il Principe'' (1513-15 / 1532), editio Latina ''[[De principe]]'' a Sylvestro Telio curata (1560)   
* ''[[Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio]]'' (1513–1519)
* ''Dell'arte della guerra'' (1519–1520), editio Latina ''[[De arte militari]]'' (Argentorati, impensis Lazari Zetzneri, 1610)
* ''La vita di Castruccio Castracani da Lucca'', 1520.
* ''De migrationibus populorum septentrionalium post devictos a Mario Cimbros et de ruina Imperii Romani'' liber, Hanoviae 1601
* ''Istorie fiorentine'' (1520–1525), Latine ''[[Historia Florentina]]'', 1610.
* ''[[Discorso o dialogo intorno alla nostra lingua]]'', 1730.

* ''Clizia'', comoedia
* ''L'asino d'oro'', 1517.
* ''[[La mandragola|Mandragola]]'', comoedia, 1518.  
* ''Epistolario'', 1497–1527, in qua [[Epistula Nicolai Maclavelli ad Franciscum Victorium (10 Decembris 1513)]]

== Notae ==
<references />

== Bibliographia ==
* Atkinson, James B. (2010) Niccolò Machiavelli: A Portrait. ''The Cambridge Companion to Machiavelli'', ed. John M. Najemy, 14-30. Cambridge University Press.
* Baluch, Faisal (2018) Machiavelli as Philosopher, ''Review of Politics, 80(2): 289–300.
* Benner, Erica (2013) ''Machiavelli’s Prince: A New Reading''. Oxford University Press.
* Black, Robert (2013) ''Machiavelli''. Routledge.
* Black, Robert (2010) Machiavelli in the Chancery. ''The Cambridge Companion to Machiavelli'', 31-47, ed. John M. Najemy. Cambridge University Press.
* Capponi, Niccolò (2010) ''An Unlikely Prince: The Life and Times of Machiavelli''. Da Capo Press.
* Celenza, Christopher S. (2015) ''Machiavelli: A Portrait''. Harvard University Press.
* Femia, Joseph V. (2004) ''Machiavelli Revisited''. University of Wales Press.
* Ferroni, Giulio (2012) [http://www.treccani.it/enciclopedia/niccolo-machiavelli_%28Il-Contributo-italiano-alla-storia-del-Pensiero:-Filosofia%29/ Niccolò Machiavelli]. ''Il Contributo italiano alla storia del Pensiero – Filosofia''. Trecccani.
* Franceschini, Fabrizio (2011) [http://www.treccani.it/enciclopedia/niccolo-machiavelli_%28Enciclopedia-dell%27Italiano%29/ Machiavelli, Niccolò]. ''Enciclopedia dell'Italiano'' Treccani.
* Inglese, Giorgio (2006) Machiavelli, Niccolò. ''Dizionario biografico degli Italiani''. Treccani.
* Lefort, Claude (1972) ''Le travail de l’oeuvre Machiavel''. Gallimard.
* Martinez, Ronald L. (2010) Comedian, Tragedian: Machiavelli and Traditions of Renaissance Theater. ''The Cambridge Companion to Machiavelli'', ed. John M. Najemy, 206-222. Cambridge University Press.
* Nederman, Cary J. (2009) ''Machiavelli: A Beginner’s Guide''. Oneworld.
* Prezzolini, Giuseppe (1967) ''Machiavelli''. Farrar, Straus & Giroux.
* Ruffo-Fiore, Silvia (1990) ''Niccolò Machiavelli: An Annotated Bibliography of Modern Criticism and Scholarship''. Greenwood Press.
* Vivanti, Corrado (2013) ''Niccolò Machiavelli: An Intellectual Biography'', Princeton: Princeton University Press.

== Nexus externi ==
{{Fontes biographici}}
{{vicifons|Scriptor:Nicolaus Maclavellus}}

{{DEFAULTSORT:Maclavellus, Nicolaus}}
[[Categoria:Nati 1469]]
[[Categoria:Mortui 1527]]
[[Categoria:Humanistae]]
[[Categoria:Scriptores Italiae]]
[[Categoria:Scriptores de re politica]]
[[Categoria:Philosophi]]
[[Categoria:Auctores Italiani]]
[[Categoria:Nicolaus Maclavellus|!]]

{{1000 paginae}}
{{Myrias|Homines}}