Paladiom
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk  |
|---|---|
| Klass |
alkan tremenyans, period 5, bagas platinom, alkan drudh |
| Furvell gymyk |
Pd |
| Dydhyas diskudhans |
1803 |
| Niver atomek |
46 |
| Elektronegedhegedh |
2.2 |
| Rann a |
period 5, bagas 10 |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Elven gymyk yw paladiom, niver 46 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Pd. An hanow a dheu dhyworth an asteroyd Pallas, henwys rag an dhuwes rek a furneth.
Nyns eus dhe baladiom rann vewoniethel. Diskudhys veu paladiom gans William Hyde Wollaston (1766-1828), kymygydh a Norfolk neb a driga yn Loundres. Ev a oberi war-barth gans Smithson Tennant (1761-1815) yn 1800. I a wrug hwithrans war blatinom, orth y deudhi yn aqua regia, kemyskans a drenken hidroklorik ha trenken nitrik. Tennant a dhiskudhas osmiom hag iridiom dhyworth remenant y'n teudhans. Wollaston a studhyas an teudhans y honan. Dhyworth henna ev a gavas paladiom ha rodiom. Diskudhys veu paladiom yn kettermyn dell diskudhyans an asteroyd Pallas.
Kevys yw paladiom yn y studh naturel yn Brasil, hag yma nebes monow ow komprehendya paladiom, kepar ha stibiopaladinit (paladiom antimonid, Pd5Sb2). Askorrys yw paladiom dell yw usys avel isaskorr dhyworth purhe nikel yn Russi ha Kanada, a-dro dhe 300 tonnas an vledhen. Usys yw dhe wul konvertydhyon katalytek yn kerri (60%), 20% dhe'n diwysyans elektronek, 10% dhe wul lenwansow dynsek ha'n remenant avel gemmweyth.
Poos atomek paladiom yw 106.42, y boynt teudhi yw 1552°C ha'y boynt bryjyon yw 3140°C. Y dhosedh yw 12.0 kg an liter. Alkan lenter gwynn-arghansek yw paladiom, es y dhyghtya ha mortholya.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Stibiopaladinit -
William Hyde Wollaston -
An asteroyd Pallas -
Teudher nikel Norilsk yn Russi -
Konvertydh katalytek -
2.5 gramm a baladiom, usys dhe wul owr gwynn ha gemmweyth
.jpg)
