زمانێ کەتەلانی
| کەتەلانی | ||
|---|---|---|
| جاتالà | ||
| وەلاتێن لێ تێئا خافتن | سپانیا، فرانسا، ئاندۆررائوو ئیتالیا | |
| حەرێم | ئاندۆررا، کەتەلۆنیا، گراڤێن بالەارئوو ڤالەنسیا، رۆوسسللۆن (رۆسسەللó)، ئاراگۆن، مورسیا، ساردینیا | |
| ئاخڤەرێن زمانێ زکماکی | نێزیکی 9،5 ملیۆن | |
| مالباتا زمانی | زمانێن هندئوو ئە ورۆپی | |
| ئاوایێن کەڤن | ||
| سیستەما نڤیسێ | تیپێن لاتینی | |
| رەوشا فەرمی | ||
| وەلاتێن لێ زمانێ فەرمی یە | ئاندۆررا; کەتەلۆنیا، گراڤێن بالەارئوو ڤالەنسیا ل سپانیایێ | |
| سازکەرێن زمێن | ئەنستیتویا لێکۆلینێن کەتەلانی، ئاکادەمیا ڤالەنسی یا زمانی | |
| کۆدێن زمانی | ||
| Iسئۆ 639-1 | جا | |
| Iسئۆ 639-2 | جات | |
| Iسئۆ 639-3 | جات | |
کەتەلانی (ب کەتەلانی: جاتالà [کəتəˈلا])، زمانەکی رۆمانی ژ کۆما هندئوو ئە ورۆپی یە. زمانێ کەتەلانی ژئا لیێ 9،5 ملیۆن کەس ڤە ل کەتەلۆنیایێ، ل هەرێمائۆ تۆنۆم ڤالەنسیا، ل گراڤێن بالەار، ل ئاندۆررایێ (لئا ندۆررایێ زمانێ فەرمی تەنێ کەتەلانی یە، لێ ل ڤر ب فرانسیئوو سپانی ژی دپەیڤن)، ل رۆوسسللۆنێ (ب کەتەلانی: رۆسسەللó)، ل رۆژهلاتا ئاراگۆنێئوو ل باژارێ ئالگهەرۆ (ب کەتەلانی: ل'ئالگوەر) ژی تێ پەیڤین. زمانێ کەتەلانی ژ زمانێ لاتینی تێ. ژ سەدسالا 15انئوو ڤێ دەئە و د بن باندۆرا سپانیئا نگۆ کاستیلی دە مایە. حەر چقاسئە ڤ زمان بسەر سپانی دە هەرە ژی (میناک: جەرجار / بوسجار، رەستار / قوەدار، ڤóس / ڤۆستè،ئوو هەر وها). گەرەک مرۆڤ وی وەک زاراڤایەکی سپانی نەبینە، ژ بەر کوئە و زمانەک سەربخوە یەئوو زاراڤایێن خوە یێن تایبەت هەنە.
ل هەمبەر سپانیئا کو بوو زمانێ فەرمی یێ دەولەتا سپانی، کەتەلان ب داخوازەکە خۆرت ب زمانێ خوەئا خڤینئوو ل هەمبەر سپانی سەکنین. ژ بۆ کو زمانێ وان ببە زمانێ فەرمی یێ هەرێما کەتەلۆنی داخوازەکە وانئا خورت هەبوو.ئە ڤ داخوازا وان ب مرنا دیکتاتۆر فرانجۆ رە هات جه. پارلامەنا سپانی د سالا 2004ان دەئە ڤ داخواز ل کۆمسیۆنائە ورۆپایێ کر، ب سەبا کو 9 ملیۆن کەس لئە ورۆپایێ ب کەتەلانی دپەیڤن (زێدەیی مالتاییئوو ەستۆنی).
ئیرۆ هینئە ڤ داخواز نە هاتیە پەژراندن. تێکلیێن زاراڤایێن کەتەلانی ژ 95% ن (ژ 95% هەڤ فام دکن). دو زاراڤایێن سەرەکە یێن ڤی زمانی هەنە. زاراڤایێ یەکەم کەتەلۆنیا رۆژهلاتئە ، یێ کو ل بارسەلۆنا ، ل گرۆنا، ل گراڤێن بالەارئوو ل رۆوسسللۆن تێئا خافتن. یێ دویەم ژی کەتەلۆنیا رۆژاڤا یە، یێ کو ل باکور رۆژاڤا، ل للەدائوو ڤالەنسیا تێئا خافتن.
رەوشائی رۆیینئا زمانێ کەتەلانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]ب کورتی، مرۆڤ دکارە ببێژە کو رەوشا زمانێ کەتەلۆنی وەسا یە (2007):
- 7.134.797ئا کنجی، 84،7% پێ داخڤە، 97،4% کەتەلانی فەهم دکە
- حەرێما ڤالەنسی (ب کەتەلانی: جۆمونتات ڤالەنجانا)ئا ن وەلاتێ ڤالەنسی (ب کەتەلانی: پاíس ڤالەنجà):
- 4.806.908ئا کنجی، 53% پێ دپەیڤە، 75،9% کەتەلانی (ڤالەنسی) تێدگەهێ
- گراڤێن بالەار (ب کەتەلانی: Iللەس بالەارس):
- 1.001.62ئا کنجی، 74،6% پێ خەبەر ددە، 93،1% کەتەلانی فەهم دکە
- کەتەلۆنیایا باکور (ب کەتەلانی: جاتالونیا دەل نۆرد)،ئا نگۆ ل رۆوسسللۆنێ:
- 422.297ئا کنجی، 37،1% پێ دخڤە، 65،3% کەتەلانی تێدگەهێ
- ئاندۆررا (ل ڤی وەلاتێ پیرەنێیی ژی زمانێ کەتەلانی فەرمی یە):
- 78.549ئا کنجی، 78،9% پێ دپەیڤە، 96% فەهم دکە
- ناڤچەیا رۆژهلاتی یا ئاراگۆنێ (فرانژا دەل پۆنەنت):
- 45.357ئا کنجی، 88،8% پێ دەنگ دکن، 98،5% کەتەلانی تێدگەهێ
- باژارێ ل'ئالگوەر یێ ساردینیایێ:
- 40.257ئا کنجی، 61،3% پێ داخڤە، 90،1% فەهم دکە.
زاراڤایێن کەتەلانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- کەتەلانیا رۆژهلاتی (ب کەتەلانی: دالەجتەئۆ رەنتال)
- زاراڤایێ رووسلیۆنیئا ن یێ باکوری (ل ناڤچەیا رۆوسسللۆنئا فرانسایێ)
- زاراڤایێن ناڤەندی
- زاراڤایێ ترانسسیۆنێ
- زاراڤایێ سالات
- زاراڤێ تارراگۆنایی
- زاراڤایێن بالەاری (یێن گراڤێن بالەار)
- زاراڤایێ مالیۆرکایی
- زاراڤایێ مەنۆرکایی
- زاراڤایێنئە ڤسساییئوو فۆرمەنتەرایی
- زاراڤایێئا لگەری (یێ باژارێ ل'ئالگوەر ل ساردینیایێ)
- کەتەلانیا رۆژاڤایی (ب کەتەلانی: دالەجتەئۆ ججدەنتال)
- زاراڤایێن باکور-رۆژاڤایی
- زاراڤایێ پالیارسی
- زاراڤایێ ریباگۆرزایی
- زاراڤایێ تۆرتۆسایی
- زاراڤایێن ڤالەنسیایی
- زاراڤایێ ڤالەنسیایی-باکوری
- زاراڤایێ ڤالەنسیایی-ناڤەندی (یێ اپتخات)
- زاراڤایێ ڤالەنسیایی-باشووری
- زاراڤایێ مالیۆرکایی ل ڤالەنسیایێ
- زاراڤایێن باکور-رۆژاڤایی
چەند هەڤۆکێن ب کەتەلانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]| کوردی | زمانێ کەتەلانی |
|---|---|
| رۆژباش! | حۆلا، بۆن دا! |
| تو چاوانئی ؟ | جۆمئە ستàس؟ |
| ئەز باش م، سپاس، تو چاوانئی ؟ | ئەستج بé، گرàجەس، تو جۆمئە ستàس؟ |
| تو ژ کوودەرێ یی؟ | د'ۆنئە تس؟ |
| ئەز ژ کوردستانێ مە،ئە ز کورد م. | سۆج دەل کوردستان، سۆج کورد (نێر)، سۆج کوردا (مێ). |
| تو ب کەتەلانی/ب کوردی دزانی؟ | پارلەس جاتالà؟ پارلەس کورد؟ |
| حندک. | ئونا مجا. |
| ب خاترێ تە! | ئادەو! |
| ئەمئێ هەڤ ببینن! | ئا رەڤەورە! |
| ئێڤارباش! | بۆنا تاردا! |
| شەڤباش! | بۆنا نت! |
چاڤکانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]جئۆمئە نسەنیار جاتالàئا لسئا دولتس. ماپەس پەرئا ل'ەستود دە لا للەنگوا جاتالانا، 6 (1989). دەپارتامەنت دە جولتورا، بارجەلۆنا.
گرێدانێن دەرڤە
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
| دانەگەهێن کۆنترۆلائۆ تۆریتەیێ: نەتەوەیی |
|---|
| ئەڤ گۆتارا کورت شتلەکێ یە. حەکە تو بخوازی بەرفرەه بکی پێ ل بگوهێرە بکە. (چاوا؟) |