Wîkîpediya:پۆلیتیکائوو دیرەکتیڤ
 | ئەڤ رووپەل بەشەکە رێبازێن فەرمی یا ویکیپەدیا کوردی یە. ناڤەرۆکا ڤێ رووپەلێ ب ریا هەمفەهمیا پرانیا بکارینەران هاتیە پەژراندن. حەکە تو بخوازی وێ رووپەلێ بگوهەرینی دڤێ تو بەریا گوهەرینێ رامانێن خوە د رووپەلا گۆتووبێژێ دە راڤە بکی. |
پۆلیتیکائوو دیرەکتیڤێن ویکیپەدیا ژ هێلا جڤاکێ ڤە تێنە پێشڤە کرن دا کو پیڤانێن چێترین دیار بکن، پرەنسیبێن بەربچاڤ بکن، پەڤچوونان چارەسەر بکن،ئوو وەکی دن مەبەستا مە یائا فراندنائا فراندنائا نسیکلۆپەدیەکئا زاد، پێباوەر. نە هەوجە یە کو هوون پۆلیتیکئا ن رووپەلێن درەکتفێ بخوینن کو دەست ب سەرەراستکرنێ بکن. پێنج هەستان کورتەیەک پرەنسیبێن هەری تێکلدار ن.
حەر چەند وکپەدا ب گەلەمپەری قایدەیێن هشکئوو بلەز چێدکە، رووپەلێن پۆلیتیکئوو رێبەرنامەیا وکپەدا پرەنسیبێن خوەئوو پراتیکێن چێترینئێ ن لهەڤهاتی دیار دکە. پۆلیتیکا، ستانداردێن کو دڤێ هەمی بکارهێنەر ب گەلەمپەری بشۆپینن،ئوو رێوەرزان ب گەلەمپەری تێتە واتەیا پراتیکێن چێترین ژ بۆ شۆپاندنا ڤان ستانداردان د ناڤنیشێن تایبەتی دە نە. دڤێ پۆلیتیکائوو درەکتیڤ هەر گاڤ ب کارانینا سەدەمئوو تێگینەک هەڤبەش وەرە سەپاندن.
ڤێ رووپەلێ پۆلیتیکایێ ستانداردێن جڤاکێ یێن تێکلداری رێخستنێ، شەرتێ ژیانێ، دۆماندنئوو رێزگرتنا پۆلیتیکا، رێبەرنامەئوو رووپەلێن تێکلداری یێن ویکیپەدیا کوردی .ئە و ناڤەرۆکێن دنئێ ن ویکیپەدیا یێ ناگرە.
دەرکەتن
[دەستکاریی سەرچاوە]وکپەدا ژ هێلا وەقفا ویکیمەدیا یێ نەباوەر ڤە تێتە خەبتاندن، کو هن مافێن قانوونی بپارێزە — ژ بۆ ناڤنیشەک پۆلیتیکایێن وێ رووپەلێ پۆلیتیکایێن وەقفا وکمەدا ببینن. لێبەلێ، ب گەلەمپەری ویکیپەدیا پرۆژەیەک خوەسەرئە کو ژ هێلا جڤاتا خوە ڤە تێتە رێڤە کرن. پۆلیتیکائوو پرەنسیپێن وێ یە، لەوما ژ بۆ ب ناڤکرن، ب لهەڤکرنەکە یێن جڤاکێ دە.
رۆل
[دەستکاریی سەرچاوە]پۆلیتیکا د ناڤئە دیتۆران دە قەبوولەک پر هەیەئوو پیڤانێن کو دڤێ هەمی بکارهێنەر بئا وایەکی نۆرمال ل گۆری وان بن، دیار بکن. حەمی رووپەلێن پۆلیتیک ل وکپەدا هەنە: ناڤنیشا پۆلیتیکئوو دیرەکتیڤئوو کاتەگۆریێ: پۆلیتیکایێن وکپەدا . ژ بۆ هوورگولیێن پۆلیتیکایێن سەرەکە، لیستەیا پۆلیتیکایان ژی بنهێرن.
دیرەکتیڤ پێکانینێن چێترینئێ ن کو ب دەستوورا هەڤگرتی پشتگری نە. دڤێئە دیتۆر هەول بدن کو رێوەرزانان بشۆپینن، هەر چەند ب باشترین تێگهیشتنا ب هشمەندیا هەڤبەش رە تێنە دەرمان کرن،ئوو جارنان دبە کوئی ستیسنایان جارنان ژی بکن. رووپەلێن رێبەر دکارن ل وکپەدا بێنە دیتن : ناڤنیشا پۆلیتیکئوو رێوەرزانئوو کاتەگۆری: دیرەکتیفێن ویکیپەدیا . ژ بۆ کورتەبرێن رێبەرێن سەرەکە، هەر وەها بنهێرن لیستەیا رێبەرنامەیان .
جەررباندن نەرینئا ن شیرەتا رەداکتۆرەکئا ن کۆما رەداکتۆرێن کو ژ بۆ پێکانینا لهەڤهاتنەک بەرفرەه نەهاتیە ساز کرن.ئە و ژ بۆ تەڤاهیا جڤاکێ نابێژنئوو دبە کو بێ پەژراندن بێنەئا فراندنئوو نڤیساندن.ئە ورێن کو نڤیسکار ناخوازە کەسێن دن سەرەراست بکن،ئا نئە و لهەڤناسی بەرفرەه ناکن، د ناڤێن بکارهێنەرێ دە نە .
رووپەلێن رێڤەبەریا دنئێ ن ل وکپەدا: ناڤێن ناڤنیشان هەنە:
- رووپەلێن پێڤاژۆیێ، یێن کو سەریلێدانا پۆلیتیکئوو رێبەران هێسانتر دکن (میناک وکپەدا: گۆتارێن ژ بۆ ژێبرنێ )،
- رووپەلێن ویکیپرۆژە، تەڤی ناڤنڤیسێن کو وان نڤیساندنە دا کو ژئە دیتۆرێن دن رە دەرهەقێ دەڤەرێن بالکێشیا وان شیرەتان بکن.
- رووپەلێنئا لیکاریێ، نەئا گاهی ب گرانی تەکنیکی نە.
- رووپەلێنئا گاهداریێ، یێن کو ب گەلەمپەریئا گاهداریا راستین پێشکێش دکن،
- سەرشتەیێن رێبەرئوو پۆلیتیکایێن، یێن کو شێورمەندیێ ب بەرفرەهی دیار دکن،
- رووپەلێن گوفتووگۆیێ یێن جڤاکێئوو نیشانگرێن ژ بۆ راگهاندنێ د ناڤئە دیتۆران دە،ئوو
- رووپەلێن دیرۆکی، یێن کو تەمەن ن.
ڤان رووپەلێن دن نە پۆلیتیکائا ن دیرەکتیڤ ن، هەر چەند دبە کوئە و شیرەتئا نئا گاهداریا هێژا بناسە.
پابەندی
[دەستکاریی سەرچاوە]دەما شیرۆڤەکرنئوو پێکانینا پۆلیتیکئوو دیرەکتیفان تێگهینا هەڤپار بکار بینن ; د ڤان رێزکان دە جارنانئی ستیسنا دێ چێببە. بەرەڤاژی،ئە وێن کو روهێ رێگەزێ بنپێ دکن دبە کو بێ تاوانبار کرن ژی بە کو تو قانوونەک تەکنیکی نەهاتیە شکاندن.
کو پۆلیتیکائا ندیرەکتیفەک راڤەکرنەک راستینئا پراتیکا هەری باشئە ژ هێلا جڤاکێ ڤە بهەڤرا ڤە هاتی دەستنیشانکرن .
ل سەر رووپەلێن گوفتووگۆیێئوو ل سەر کورتەیێن گوهێربار، کورتەناڤ ب گەلەمپەری تێنە بکارانین کو ژ بۆ پۆلیتیکئوو دیرەکتیف تێنە ڤەگۆتن. کورتەنڤیسێن وەک هەڤ ژ بۆ جەلەبێن دنئێ ن رووپەلێ پرۆژەیێ یێن وەکی سەرهێلئوو رێبەرێن چاوا ژی تێنە بکارئا نین. ژ بەر ڤێ یەکێ کورتەنڤیسەک نە هەوجە دکە کو رووپەلا کو ب پۆلیتیکایێئا ن دیرەکتیفێ ڤە هاتی گرێدان هەبەئا ن ژ هێلا جڤاکێ ڤە ب پرفرەهی وەرە قەبوول کرن.
سەپاندن
[دەستکاریی سەرچاوە]سەپاندنا ل سەر ویکیپەدیا یێ مینا دانووستاندنێن جڤاکی یێن دن مینائە . گەرئە دیتۆرەک پیڤانێن جڤاکێ یێن کو د پۆلیتیکائوو دیرەکتیفان دە هاتنە بنپێکرن بنپێ بکە،ئە دیتۆرێن دن دکارن مرۆڤ تاوانبار بکن کو ل گۆری رێگەزێن پەژراندی تەڤبگەرە، دگەل کو دەم ب دەم شێوازی رێوەرزان بە، وەک کارێن رێڤەبرئە . د دۆزا بنپێکرنێن هشکئێ ن نۆرمێن جڤاکێ دە،ئە وئی هتیمالئە کو ب رەنگەک زووتر ژئا دەتێن زەدەتر ڤەگەرن. ل دژی رێگەزێن کو ل سەر ڤان رووپەلان هاتنە دەستنیشانکرن، نەمازە رووپەلێن پۆلیتیکایێ،ئە ڤئی هتیمالئە کو بپەژرینە، هەر چەند دبە کو مەرڤ دکارەئە دیتۆرێن هەڤشارەداران پشتراست بکە کو پێدڤی یە کوئی ستیسنایەک وەرە چێکرن .ئە ڤ تێ ڤێ واتەیێ کوئە دیتۆرێن کەسانە (تەڤی وە ژی ) پۆلیتیکائوو دیرەکتیفان فەرز دکەئوو بجیه تینە.
د رەوشێن کوئە وئە شکەرە یە کو بکارهێنەرەک ل دژی پۆلیتیکا یێ (ان ل دژی دیرەکتیفەک ب ڤی رەنگی یا کو ب پۆلیتیکایێ رە تێکلدارئە ) تەڤدگەرن، ب تایبەتی ژی هەکەئە و ب ڤی رەنگی ب نیەتئوو ب سرار تەڤدگەرن، دبە کوئە و بکارهێنەر ب دەمەکئا ن نەرم ژ رەداکسیۆنێ ژ هێلا رێڤەبەرێ ڤە وەرە استەنگ کرن. د رەوشێن کو پرۆسەدوورا چارەسەرکرنا ناکۆکیا گشتی بێسەرووبەر بوو، کۆمیتەیائا ربتراز خوەدی هێزا کو ب رەوشێن پرئا لۆزئوو هەساس رە مژوول ببە یە.
دلشادی
[دەستکاریی سەرچاوە]رووپەلێن پۆلیتیکئوو رێبەران دڤێ:
- زەلال بە . دڤێ شەرتێنئە سۆتەریکئا ن قواس-قانوونیئا ن زمانێ بالی هوون دوور بکن. پاقژ، راستەراست، بێبەرپرسیارئوو تایبەتی بن. پووچئوو گەلەمپەریتی دوور بکن. حوون نەترسن کو یەکسەر ژ رەداکتۆران رە بێژن کوئە و دڤێ یان دڤێ تشتەک بکن.
- ب کورتئوو نەت بن. لەوچەتی دژی شرۆڤەکرنێ نە پاراستنەک پێباوەرئە . گۆتنێن نە هەوجە بمینن. دبە کو نڤیساندنا راستەراست، بەربچاڤ ژ نموونەیێن رامبلنگێ زەلالتر بە. دبە کو پاشناڤئوو گرێدانێن ب رووپەلێن دن رە ژ بۆ زەلالکرنا بێتر بکار بینن.
- روهێ رێسازیێ هشیار بکن. ل بەندێ نە کوئە دیتۆر تێگەزێن هەڤپار بکار بینن. حەکە روهێ رێگەزێ زەلالئە ، بلا بێژن نا.
- قەدەخە بپارێزنئوو ژ رەدکرنێ دوور بخن.ئا رمانجائوو قادا دەستپێکێ د رووپەلێ دە دیار بکن، ژ بەر کو پر خوەندەڤان دێ تەنێ ل دەستپێکێ بنهێرن. دڤێ ناڤەرۆک د چارچۆوەیا پۆلیتیکایێ دە بە. گاڤا کو چارچۆڤا یەک رووپەلێ پێشنیارێ ب چارچۆڤێ دن رە تێکلدار بە، رەدا زێدە کێم بکە. دەما کو یەک پۆلیتیکا پۆلیتیکایەک دن ڤەدبێژە، دڤێئە و ب کورتاهی، ئە شکەرە بکە.
- ژ گرێدانییا زەهف برەڤن. زەنجیرەیێن رێگەز، رێوەرزان،ئە ساسئوو گۆتارێن دڤێ تەنێ دەما کو زەلالکرنئا ن تێگەه هەوجە بە وەرە بکارئا نین. زەنجیرەیێن رووپەلێن دنئێ ن شێورمەندیێ دبە کو بێباوەریئا نئا رمانج ژ وان رە دەستهلاتداریێ بەتال بکن. دەما کو گرێدان بەتال دکن، وێ زەلال بکنئوو دەما کوئە و چێدبە.
- ل دژی هەڤوودو ناکن. ب نێرینا جڤاکێ یەکجار نکارە "ئا"ئوو "نۆتئا " بە. گاڤا کو ناکۆکیێن بەرچاڤ د ناڤبەرا رووپەلان دە دەردکەڤن هۆلێ،ئە دیتۆرێن ل هەمی رووپەلێن باندۆربوویی دڤێ نیقاش بکن کائە و دکارن ب چئا وایی راستترین رەوشا هەیی یا جڤاکێ تەمسیل بکن،ئوو هەمی رووپەلان راست بکن دا کو نێرینا جڤاکێ نیشان بدن. دڤێئە ڤ نیقاش ل سەر یەک رووپەلێ گوفتووگۆیێ بە، ب ڤەخوەندنێن وێ رووپەلێ ل سەر رووپەلێن گوفتووگۆیێ یێن ل سەر رووپەلێن باندۆرئێ ن جوودا; وەکی دن، سەرەراستکرن هین ژی ژ هەڤوودو ناکن.
نە بەشەک ژئا نسیکلۆپەدیێ یە
[دەستکاریی سەرچاوە]ویکیپەدیا د دەربارێ ناڤەرۆکائا نسیکلۆپەدیک دە گەلەک پۆلیتیکائوو درەکتیف هەیە . ڤان ستانداردان ڤەراستبوون، بێالیبوون، رێزگرتنا ژ بۆ مرۆڤێن زندی،ئوو هێژ بێتر هەوجە دکە.
پۆلیتیکا، رێبەر،ئوو رووپەلێن پێڤاژۆیێ بخوە نە بەشەک راستئا ئە نسیکلۆپەدیا نە. دئە نجامێ دە،ئە و ب گەلەمپەری نە هەوجە نە کو ب ستانداردێن هەمان ناڤەرۆکێئا ن پەیمانێن شێوازێ وەکی گۆتاران تەڤبگەرن. ژ بەر ڤێ یەکێ نە هەوجە یە کو چاڤکانیێن پێباوەر پەیدا بکن دا کو رووپەلێنئی داری یێن ویکیپەدیا یێ ڤەراست بکن،ئا ن ژی پێڤاژۆیێنئا ن پرەنسیپێن ویکیپەدیا یێ ب رەنگەک نەهفر بدن هەڤ،ئا ن ژی د دەستنیشانکرنا پراتیکێنئە دیتۆریێ یێن ویکیپەدیا یێ دە رایەدارەک دەرڤەیی بکن. د شوونا وێ دە، ناڤەرۆکا ڤان رووپەلان بهەڤرا بەربچاڤئا جڤاتێ تێتە کۆنترۆل کرن،ئوو شێواز دڤێ زەلال، راستەراست،ئوو کێرهاتیێ ژ بۆئە دیتۆرێن دن زێدە بکە.
لێ بەلێ،ئە ڤ رووپەل هەوجەداری ب پۆلیتیکایێن قانوونیئوو بەهرە یێن ویکیپەدیا یێ ئوو هەم ژی پۆلیتیکایێن کو ل سەر رووپەلێن نە-ناڤەرۆک تێنە سەپاندن ن. میناکی،ئە دیتۆر دبە کو بنپێکرنا مافێن جۆپی ل سەر ویکیپەدیا یێ تونە بە،ئوو گوهەرتنا شەری ل هەر دەڤەرێ قەدەخە یە، نە تەنێ د گۆتارێنئا نسیکلۆپەدیێ دە.
ناڤکرن
[دەستکاریی سەرچاوە]ناڤئوو رووپەلێن پۆلیتیکائوو دیرەکتیفان ب گەلەمپەری پەیڤێن "پۆلیتیکا"ئا ن "دیرەکتیڤ" ناگرن، هەیا کو هەوجە نەبە کو رووپەلا ژ هەڤوودو جودا بکە.
حەر وەها ببینن
[دەستکاریی سەرچاوە]زێدەتر خوەندنێ
[دەستکاریی سەرچاوە]- گۆتارا میسیۆنا - وەقفا وکمەدا
- نرخێن وکمەدا - سخەش نرخێن وەقفا وکمەدا
- پرەنسیبێن دامەزراندنا وکمەدا - پرەنسیبێن ب گەلەمپەری ژ هێلا هەمی جڤاکێن وکمەدا ڤە پشتگری نە