Devik

Devik Ankû devok, bi englîzî subdialect devok axiftinên cura ên di hundur û di nava sînorê Zaravayan de ku tên axiftin têne ser ziman. Minaq, di zaravayê kurmancî de devoka botkî, devoka alîkî, devoka serhedkî, devoka omerkî û hwd, hebûna devokan têne ser ziman.

• -language = Eanku Ziman, bo mînek zimanê kurdî an Arbî an Farisî.

• -Dialect = Anku Zarava,Zarava biçûktir ji Ziman, bo mînak Zaravê Kurmancî an Zazakî an Sorani.

• -Subdialect = Anku Devok, Devok biçûktir ji zaravay, bo mînak Serhed kî an Badînî an Efrînî.

{{{ Bahdînî Devokeke ji Zaravayê Kurmancî ser bi Zimanê kurdî ve}}}

Asta di axiftinê de ya di bin zarava re ku heya bi gotina devokê tê ser ziman. Weke astaka axiftina cuda devok tên dîtin. Weke Astaka axiftinê ya li ser devokan re di ziman de zarava tên dîtin. Piştre jî, ziman tê ser ziman.

Li Kurdistanê, bi sereke ku di asta zaravayan de tê ziman, bi sereke çend zaravayên sereke hene. Minaq, Kurmancî, Zazakî, Soranî , Goranî, Hewramî, Kelhorî, Lorî û hwd. Hê zaravayên din ku mirov wan bi navî bêne ser ziman hene. Di tehere pêşketina zimên de, pêşî devok diafirin. Piştre ew devok ku pergalîya xwe herêmkî çêkirin wê bina zarava û bi ber zimantîyê ve herin. Piştre jî, bi pêşketinên ku di xwe de bi pergalî û gramatikî dide çêkirin, weke Ziman tê ser ziman. Di zaravayê kurmancî de, hin devokên ku mirov karê wan bêne ser ziman ev in:

Devokên zaravayên kurdî

Kurmancî

• Torî
• Xerzî
• Farqînkî
• Devoka navendî (Amedî)
• Behdînî
• Hekarî
• Surçî
• Şengalî
• Herkî
• Şîkakî

Soranî

• Erdelanî
• Mukrî

Kelhûrî

• Gerrusî
• Lurî
• Şêxbizinî

Lekî

• Xecewenî

Hewramî

• Şebekî
• Sarlî

Kirmanckî (Zazakî)

• Ginî
• Kirmanckî

Zarava

• Kurmancî
• Soranî
• Hewramî
• Lekî
• Zazakî
• Kelhûrî

Ziman

• Kurdî

Ji xaynî van devok, zarava û ziman jî, mirov karê hê lê zêdetir bike. Bi teybetî, li rojhilatê kurdistanê, Bakûrê kurdistanê, weke navendeka devok û zaravayên zimanê kurdî ya. Piştre, hin bi hin başûrê kurdistanê jî, bûya weke nevendek jî.