Jump to content

កិតិ៍នគរ (Cattigara)

ពីវិគីភីឌា
កំណែ​នៅ ម៉ោង០៨:៥៧ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយ Phan Pan (ការពិភាក្សា | ការរួមចំណែក) (បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "Cattigara")
(ប្រៀបធៀប) ← កំណែ​ចាស់ជាង | កំណែថ្មីបំផុត (ប្រៀបធៀប) | កំណែថ្មីជាង → (ប្រៀបធៀប)

Cattigara គឺជាឈ្មោះនៃទីក្រុងកំពង់ផែដ៏ធំមួយដែលមានទីតាំងនៅក្នុង Magnus Sinus ដែលបានពិពណ៌នាដោយប្រភពបុរាណវត្ថុផ្សេងៗ។ អ្នក​ប្រាជ្ញ​សម័យ​ទំនើប​បាន​ភ្ជាប់​ Cattigara ទៅ​នឹង​កន្លែង​បុរាណ​វិទ្យា​នៃ​ អូរកែវ ក្នុង ​ប្រទេស​វៀតណាម ​បច្ចុប្បន្ន។ [១]

លោក Caverhill "បង្ហាញ" Cattigara បុរាណថាដូចគ្នាជាមួយនឹង Ponteamass (បន្ទាយមាស) , The Monthly Review, Or, Literary Journal, Volume 40, 1769, p.98 ។

ការពិពណ៌នារបស់ Ptolemy

[កែប្រែ]
Cattigara មានទីតាំងនៅច្រកចេញនៃទន្លេមេគង្គ (Cotiaris) ដោយ d'Anville, Orbis Veteribus Notus (ពិភពលោកស្គាល់ពីបុរាណ) ។

Cattigara គឺជាឈ្មោះដែលត្រូវបានផ្តល់ឱ្យដោយ អ្នកភូមិសាស្ត្រ អាឡិចសាន់ឌឺ សតវត្សទី 2 លោក Claudius Ptolemy ទៅដីនៅលើច្រាំងខាងកើតបំផុតនៃ សមុទ្រឥណ្ឌា នៅ (ដោយសារតែកំហុសឆ្គង) 8½° ភាគខាងត្បូងនៃ អេក្វាទ័រ ។ [២]

ឈ្មោះ "Cattigara" ប្រហែលជាមកពីភាសាសំស្ក្រឹត កិតិ៍នគរ कीर्ति- नगर "នគរល្បី" ឬ កោត្តិនគរ कोटि-नगर "នគររឹងមាំ" ។ [៣]

បានកំណត់ថា Cattigara របស់ Ptolemy ស្ថិតនៅ 8½° ភាគខាងជើងនៃអេក្វាទ័រ ហើយជាអ្នកនាំមុខនៃ ព្រៃនគរ ជាកំពង់ផែសំខាន់ និងច្រកចូលនៅមាត់ ទន្លេមេគង្គ ។ [៤]

នៅលើផែនទីមជ្ឈិមសម័យមួយចំនួន ឧទាហរណ៍នៅលើផែនទី Martellus ឆ្នាំ 1489 ឬផែនទី Waldseemüller ពីឆ្នាំ 1507 ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ Ptolemy's Cattigara មានទីតាំងនៅ 8 ដឺក្រេកន្លះក្រោមខ្សែអេក្វាទ័រ និង 178 ដឺក្រេខាងលិចនៃកោះកាណារី។ [៥]

លោក John Caverhill បានសន្មតនៅឆ្នាំ 1767 ថា Cattigara គឺជាកំពង់ផែ ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ បន្ទាយមាស (ឥឡូវ ហាទៀង) [៦] នៅមិនឆ្ងាយពី អូរកែវ ។ [៧] នៅឆ្នាំ 1979 ដោយលោក Jeremy HCS Davidson សម្រាប់ "ការសិក្សាហ្មត់ចត់អំពីហាទៀងនៅក្នុងបរិបទប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់វា និងទាក់ទងទៅនឹង អូរកែវ" ដែលជាការមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ការយល់ដឹង និងការបកស្រាយត្រឹមត្រូវនៃទីតាំងនេះ នៅតែមិនមានចម្លើយ។ [៨]

អ្នកភូមិសាស្ត្រជនជាតិបារាំងនៅសតវត្សរ៍ទី 18 ឈ្មោះ Jean-Baptiste Bourguignon d'Anville មានទីតាំងនៅ Cattigara នៅមាត់ទន្លេមេគង្គ ( Cottiaris ) ដែលជាកន្លែងដែលវាត្រូវបានបង្ហាញនៅលើផែនទីរបស់គាត់ Orbis Veteribus Notus (ពិភពលោកស្គាល់ពីបុរាណ) ។ [៩]

អ្នកជិះទូកក្តោងជនជាតិស៊ុយអែត និងជាអ្នកនិពន្ធ Björn Landström ក៏បានសន្និដ្ឋានផងដែរ ពីទិសដៅនៃការបើកទូកដែលផ្តល់ដោយពាណិជ្ជករបុរាណ និងអ្នកធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រ Alexander ថា Cattigara ស្ថិតនៅមាត់ទន្លេមេគង្គ។ [១០]

"បិតានៃប្រវត្តិសាស្ត្រអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដើម" លោក George Coedès បាននិយាយថា "នៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី 3 ហ្វូណន បានបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសចិននិងឥណ្ឌារួចហើយ ហើយវាគួរឱ្យសង្ស័យនៅឆ្នេរសមុទ្រខាងលិចនៃ ឈូងសមុទ្រសៀម ។ ចំណុចឆ្ងាយបំផុតដែលទៅដល់ដោយអ្នករុករក Hellenistic គឺត្រូវបានរកឃើញ នោះគឺជាកំពង់ផែ Kattigara ដែលបានរៀបរាប់ដោយ Ptolemy"។ [ <span title="The quotation near this tag needs to be fact-checked with the cited source to ensure that it actually exists, is accurate, and is not taken out of context. (June 2018)">ផ្ទៀងផ្ទាត់</span> ] [១១] AH Christie បាននិយាយនៅក្នុងឆ្នាំ 1979 ថា "វត្តមានរបស់វត្ថុ ទោះបីជាមានចំនួនតិចតួចក៏ដោយ ពីបូព៌ារ៉ូម៉ាំង" បានបន្ថែមទម្ងន់មួយចំនួនដល់ការសន្និដ្ឋានថា អូរកែវ គឺជា Ptolemaic Cattigara ។ [១២] អ្នកប្រាជ្ញបុរាណអាល្លឺម៉ង់ដ៏ល្បីឈ្មោះ Albrecht Dihle បានគាំទ្រទស្សនៈនេះដោយនិយាយថា៖

តាមដំណើររឿងរបស់ អាឡិចសាន់ឌឺ ដែលយោងដោយ តូលេមី Kattigara ពិតជាអាចមានទីតាំងនៅតែនៅតំបន់ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ ពីព្រោះ អាឡិចសាន់ឌឺ បានធ្វើដំណើរដំបូងតាមឆ្នេរសមុទ្រខាងកើតនៃឧបទ្វីបម៉ាឡាកា ខាងជើងឆ្ពោះទៅបាងកក ពីទីនោះដូចគ្នាតែតាមឆ្នេរសមុទ្រឆ្ពោះទៅ ភាគអាគ្នេយ៍ ហើយមកដល់ Kattigara ។ យើង​មិន​បាន​ឮ​អ្វី​នៃ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូ​រ​បន្ថែម​ទៀត​ជា​ការ​ពិត​ណាស់​។ លើសពីនេះ នៅ អូរកែវ ដែលជា emporium ជីកនៅតំបន់ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គភាគខាងលិច ក្នុងនគរបុរាណបុរាណឈ្មោះហ្វូណន, រ៉ូម៉ាំងបានរកឃើញតាំងពីសតវត្សទី 2 បន្ទាប់ពីគ្រិស្តសករាជ។ [១៣]

លោក Adhir Chakravarti បានសន្និដ្ឋានថា៖ «វត្ថុបុរាណវិទ្យាដែលនៅមិនទាន់រកឃើញនៅអូរកែវ ខាងត្បូងភ្នំបាថេ ក្នុងតំបន់ឆ្លងបាសាក់នៃកូសាំងស៊ីន-ចិន បានបង្ហាញឱ្យឃើញហួសពីការសង្ស័យថា វាជាកំពង់ផែដ៏ធំនៃហ្វូ-ណន ហើយតាមការលើកឡើងដោយ Mallaret និង Coedès អាចត្រូវបានកំណត់អត្តសញ្ញាណជាមួយ Kattigara emporium របស់ Ptolemy (កិតិ៍នគរ ឬ កិត្តិនគរ )" ។ [១៤]

ការស្វែងរករបស់ Columbus សម្រាប់ Ciamba

[កែប្រែ]

ដឹកនាំដោយ Ptolemy អ្នករកឃើញពិភពលោកថ្មីបានព្យាយាមស្វែងរកផ្លូវរបស់ពួកគេទៅកាន់ Cattigara ដំបូង។ នៅលើផែនទីឆ្នាំ 1489 នៃពិភពលោកដែលធ្វើឡើងដោយ Henricus Martellus Germanus ពិនិត្យឡើងវិញនូវការងាររបស់ Ptolemy អាស៊ីបានបញ្ចប់នៅចំណុចភាគអាគ្នេយ៍របស់ខ្លួននៅក្នុង ជ្រោយ គឺ ជ្រោយ Cattigara ។ ដោយសរសេរអំពីការធ្វើដំណើរឆ្នាំ 1499 របស់គាត់ Amerigo Vespucci បាននិយាយថា គាត់សង្ឃឹមថានឹងទៅដល់ ម៉ាឡាកា (Melaka) ដោយជិះទូកទៅខាងលិចពីប្រទេសអេស្ប៉ាញ ឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រខាងលិច ( អាត្លង់ទិក ) ជុំវិញ ជ្រោយ Cattigara ចូលទៅក្នុង Sinus Magnus ("ឈូងដ៏អស្ចារ្យ") ដែលដាក់ទៅ ភាគខាងកើតនៃ ឧបទ្វីបម៉ាឡេ ដែល ជ្រោយ Cattigara បានបង្កើតចំណុចភាគអាគ្នេយ៍។ Sinus Magnus គឺជា ឈូងសមុទ្រថៃ ។ [១៥]

Christopher Columbus ក្នុងការធ្វើដំណើរទីបួន និងចុងក្រោយរបស់គាត់នៅឆ្នាំ 1502–1503 បានគ្រោងនឹងដើរតាមឆ្នេរសមុទ្រ ចំប៉ា ឆ្ពោះទៅភាគខាងត្បូងជុំវិញ ជ្រោយ Cattigara ហើយជិះទូកឆ្លងកាត់ច្រកសមុទ្រដែលបំបែក Cattigara ពីពិភពលោកថ្មី ចូលទៅក្នុង Sinus Magnus ទៅកាន់ម៉ាឡាកា។ នេះជាផ្លូវដែលគាត់គិតថា Marco Polo បានចេញពីប្រទេសចិនទៅឥណ្ឌាក្នុងឆ្នាំ 1292។ [១៦] Columbus គ្រោងនឹងជួបជាមួយបេសកកម្មដែលបានផ្ញើក្នុងពេលតែមួយពី ព័រទុយហ្គាល់ ជុំវិញ Cape of Good Hope ក្រោម Vasco da Gama ហើយបានយកលិខិតបញ្ជាក់ពីស្តេចអេស្ប៉ាញទៅថ្វាយដល់ Da Gama ។ [១៧] ពេលទៅដល់ Cariay នៅឆ្នេរសមុទ្រ Costa Rica, Columbus បានគិតថាគាត់នៅជិតអណ្តូងរ៉ែមាសនៃចំប៉ា។ នៅថ្ងៃទី 7 ខែកក្កដា ឆ្នាំ 1503 គាត់បានសរសេរពី ប្រទេសចាម៉ៃកា ថា "ខ្ញុំបានទៅដល់ទឹកដី Cariay... នៅទីនេះខ្ញុំបានទទួលដំណឹងអំពីអណ្តូងរ៉ែមាសនៃ Ciamba [ចំប៉ា] ដែលខ្ញុំកំពុងស្វែងរក" ។ [១៨]

ទីបំផុត​គេ​បាន​ដឹង​ថា Columbus មិន​បាន​ទៅដល់​ចំប៉ា ឬ​ផ្នែក​ណាមួយ​នៃ​ ជ្រោយCattigara ទេ។ ការស្វែងរក Cattigara បានបន្តនៅដើមសតវត្សទីដប់ប្រាំមួយ។ Johannes Schöner បានបញ្ចប់បន្ទាប់ពីការរុករកជុំវិញពិភពលោកដោយបេសកកម្មដឹកនាំដោយ Ferdinand Magellan ថាមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកគឺជា Sinus Magnus និងមានទីតាំងនៅ Cattigara នៅលើឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងលិចនៃអាមេរិកខាងត្បូង។ ក្នុងរឿងនេះ គាត់ត្រូវបានតាមដានដោយ Oronce Fine និងអ្នកបង្កើត ផែនទី Dieppe ប៉ុន្តែនៅទីបំផុត អ្នកភូមិសាស្ត្រ និងអ្នកគូសប្លង់ត្រូវទទួលស្គាល់ថា មិនអាចរកឃើញ Cattigara ទេ។ គណិតវិទូ និងអ្នកជំនាញផ្នែក cosmographer Gemma Frisius បាននិយាយនៅក្នុងឆ្នាំ 1531 ថា: "នៅកន្លែងដែល Ptolemy បានពិពណ៌នា Cattigara ថាបានមើលឃើញឆ្ងាយហួសពីខ្សែអេក្វាទ័រ និងអ្នកដទៃដោយហេតុផលគួរឱ្យសង្ស័យថានៅជិតនគរ Var, Moabar និងកន្លែងផ្សេងទៀតឥឡូវនេះ បន្ទាប់ពីការធ្វើដំណើរម្តងហើយម្តងទៀតលើទាំងពីរនេះ។ ម្ខាង និងម្ខាងទៀតនៃអេក្វាទ័រ គ្មានដីទ្វីបណាមួយត្រូវបានរកឃើញទេ ប៉ុន្តែមានចំនួនកោះស្ទើរតែគ្មានកំណត់»។ [១៩]

សូម​មើល​ផង​ដែរ

[កែប្រែ]
  • កន្ទុយនាគ (ឧបទ្វីប)

ឯកសារយោង

[កែប្រែ]
  1. ↑ "Oc-Eo dans le delta du Mékong serait donc une identification plus probable": Germaine Aujac, Claude Ptolémée, Astronome, Astrologue, Géographe: Connaissance et Représentation du Monde habité, Paris, Editions du CTHS, 1993, p.125, n.10. See also Adhir Chakravarti, "The Economic Foundations of Three Ancient Civilizations of South-east Asia: Borobudur, Dvararavati and Angkor: Preliminary Report of a Study Tour in some countries of South-east Asia in April–May 1985", in Haraprasad Ray (ed.), Studies on India, China, and South East Asia: Posthumous Papers of Prof. Adhir Chakravarti, Kolkata, R.N. Bhattacharya, 2007, p.89; and Adhir Chakravarti, "International Trade and Towns of Ancient Siam", Our Heritage: Bulletin of the Department of Post-graduate Training and Research, Sanskrit College, Calcutta, vol. XXIX, part I, January–June 1981, pp1-23, nb p.9. An alternative proposed by J. L. Moens was that the name derived from the Sanskrit, Koti-nagara "Cape City", referring to its location near Cape Ca Mau, the southern point of Indochina: J. L. Moens, "De Noord-Sumatraanse Rijken der Parfums en specerijen in Voor-Moslimse Tijd," Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, LXXXV, 3, 1955, pp.325-336, p.335; also J. L. Moens, "Kotinagara het antieke handescentrum op Yava's. Eindpunt," Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, LXXXV, 3, 1955, pp. 437-48, p.448; and also W.J. van der Meulen, "Ptolemy's Geography of Mainland Southeast Asia and Borneo," Indonesia, no.19, April 1975, pp.1-32, p.17. Kasper Hanus and Emilia Smagur, “Kattigara of Claudius Ptolemy and Óc Eo: the issue of trade between the Roman Empire and Funan in the Graeco-Roman written sources”, Helen Lewis (ed.), EurASEAA14, Vol.1, Ancient and Living Traditions, Papers from the Fourteenth International Conference of the European Association of Southeast Asian Archaeologists, Summertown (Oxford), Archaeopress, 2020, pp.140-145, p.144.
  2. ↑ Paul Schnabel, „Die Entstehungsgeschichte des kartographischen Erdbildes des Klaudios Ptolemaios", Sitzungsberichte der Preussischen Akademie der Wissenschaften: Philosophisch-Historische Klasse, Verlag der Akademie der Wissenschaften, Bd.XIV, 1930, S.214-250, nb 239-243. Erich Polaschek, ‘Ptolemy's "Geography" in a New Light’, Imago Mundi, Vol. 14, (1959), pp. 17-37, nb pp.25 & 35. Bagrow, L. (1 January 1945). "The Origin of Ptolemy's Geographia". Geografiska Annaler 27: 318–387, nb 322–323. ISSN 1651-3215. DOI:10.2307/520071. Claudius Ptolemy, India extra Gangem fluvium Sinarum situs, Rome, Arnoldus Buckinck, 1508 (same map reproduced in the Rome 1478 and 1490 edition).[តំណភ្ជាប់ខូច]
  3. ↑ Adhir K. Chakravarti, "Early Sino-Indian Maritime Trade and Fu-Nan", D.C. Sircar (ed.), Early Indian Trade and Industry, Calcutta, University of Calcutta Centre of Advanced Study in Ancient Indian History and Culture, Lectures and Seminars, no. VIII-A, part I, 1972, pp. 101-117; also in The South East Asian Review (Gaya, India), vol. 20, nos.1 & 2, 1995, pp.5-14, p.10; and in India and South-East Asia Socio-econo-cultural Contacts, edited by N.N. Bhattacharyya, Kolkata, Punthi Pustak, 1998, p.413.
  4. ↑ Albert Herrmann, "Der Magnus Sinus und Cattigara nach Ptolemaeus", Comptes Rendus du 15me Congrès International de Géographie, Amsterdam, 1938, Leiden, Brill, 1938, tome II, sect. IV, Géographie Historique et Histoire de la Géographie, pp.123-8; Louis Malleret, L’Archéologie du delta du Mékong, Tome Troisiéme, La culture du Fu-nan, Paris, 1962, chap.XXV, "Oc-Èo et Kattigara", pp.421-54.
  5. ↑ lostcivilizations (2023-12-04). "The mystery of Cattigara, the city located at the ends of the ancient world • Neperos". Neperos.com (in អង់គ្លេស). Retrieved 2024-04-07.
  6. ↑ Nicholas Sellers, The Princes of Hà-Tiên (1682-1867): the Last of the Philosopher-Princes and the Prelude to the French Conquest of Indochina: a Study of the Independent Rule of the Mac Dynasty in the Principality of Hà-Tiên, and the Establishment of the Empire of Vietnam, Brussels, Thanh-long, 1983, p.164.
  7. ↑ John Caverhill, "Some Attempts to ascertain the utmost Extent of the Knowledge of the Ancients in the East Indies", Philosophical Transactions, vol.57, 1767, pp. 155-174.
  8. ↑ Jeremy H.C.S. Davidson, "Archaeology in Southern Viet-Nam since 1954", in R. B. Smith and W. Watson (eds.), Early South East Asia: Essays in Archaeology, History, and Historical Geography, New York, Oxford University Press, 1979, pp.215-222, see p.216.
  9. ↑ Jean-Baptiste Bourguignon d' Anville, Eclaircissements géographiques sur la carte de l'Inde, Paris, Imprimerie Royale, 1753, pp.160-161; Jean Baptiste Bourguignon d' Anville, A Geographical Illustration of the Map of India, Translated by William Herbert, London, 1759, p.78; Atlas de d'Anville, 1786. Orbis Veteribus Notus
  10. ↑ Bjorn Landström, The quest for India : a History of Discovery and Exploration from the Expedition to the Land of Punt in 1493 B.C. to the Discovery of the Cape of Good Hope in 1488 A.D., in words and pictures, London, Allen & Unwin, 1964, p.56.
  11. ↑ George Coedès, "Some Problems in the Ancient History of the Hinduized States of South-East Asia", Journal of Southeast Asian History, vol.5, no.2, September 1964, pp.1-14. Coedès clarified what he meant in his book, Les Peuples de la Péninsule Indochinoise: Histoire – Civilisations (Paris, Dunod, 1962, pp.62, translated by H.M. Wright, The Making of South East Asia, Berkeley, University of California Press, 1966, p.58-59): "Now Fu-nan occupied a key position with regard to the maritime trade routes, and was inevitably a port of call both for the navigators who went through the Straits of Malacca and for those – probably more numerous – who made the transit over one of the isthmuses of the Malay Peninsula. Fu-nan may even have been the terminus of voyages from the Eastern Mediterranean, if it is the case that the Kattigara mentioned by Ptolemy was situated on the western coast of Indochina on the Gulf of Siam".
  12. ↑ A.H. Christie, "Lin-i, Fu-nan, Java", in R. B. Smith and W. Watson (eds.), Early South East Asia: Essays in Archaeology, History, and Historical Geography, New York, Oxford University Press, 1979, pp.281-7, see p. 286.
  13. ↑ Albrecht Dihle, Umstrittene Daten: Untersuchenen zum Auftreten der Griechen an Roten Meer, Köln und Opladen, Westdeutsch Verlag, 1964, S.30.
  14. ↑ Adhir Chakravarti, "International Trade and Towns of Ancient Siam", The South East Asian Review (Gaya, India), vol. 20, nos.1 & 2, 1995, p.20
  15. ↑ Albert Herrmann, "Der Magnus Sinus und Cattigara nach Ptolemaeus", Comptes Rendus du 15me Congrès International de Géographie, Amsterdam, 1938, Leiden, Brill, 1938, tome II, sect. IV, Géographie Historique et Histoire de la Géographie, pp. 123-8
  16. ↑ George E. Nunn, ‘The Three Maplets attributed to Bartholomew Columbus’, Imago Mundi, vol.9, 1952, 12-22, p.15; Helen Wallis, ‘What Columbus Knew’, History Today, vol.42, May 1992, pp.17-23; Edmundo O'Gorman, The Invention of America: An Inquiry into the Historical Nature of the New World and the Meaning of its History, Bloomington, Indiana University Press, 1961, pp.106-122.
  17. ↑ The letter, dated 14 March 1502, is published in Martin Fernandez de Navarrete, Coleccion de los Viages y Descubrimientos, 2nd. edn., Madrid, Imprenta Nacional, 1858, p.430; the covering letter to Columbus is published in A. Millares Carlo (ed.), Historia de las Indias por Fray Bartólome de las Casas, México, Fondo de Cultura Economica, 1951, Lib.2, cap.iv, pp.219-20.
  18. ↑ Letter dated 7 July 1503; quoted in J.M. Cohen (ed.), The Four Voyages of Christopher Columbus, Harmondsworth, Penguin, 1969, p.287.
  19. ↑ nunc cum eo loco quo Ptolemaeus Cattigaram longe vltra Aequatorem prominentem descripsit, et deinde alii adnectentes regnum Var, Moabar et alia incerta fere ratione, nulla post frequentes ultra citraque aequatorem navigationes terra continens inventa fuerit, sed insularum infinitus paene numerus: Reinerus Gemma Frisius, De Principiis Astronomiae et Cosmographiae, Louvain, 1530, caput xxx.
បានពី "https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=កិតិ៍នគរ_(Cattigara)&oldid=309776"