Санкт-Петербург: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ Тег: VisualEditor Мобильді құрылғы Мобильді нұсқа Кеңейтілген мобильді өңдеу |
|||
(5 қатысушы жасаған 28 аралық нұсқа көрсетілмеген) | |||
1-жол: | 1-жол: | ||
{{Елді мекен-Ресей |
{{Елді мекен-Ресей |
||
|статусы = Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала |
|статусы = Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала |
||
|қазақша атауы = |
|қазақша атауы = Санкт-Петербург |
||
|шынайы атауы = |
|шынайы атауы = {{lang-ru|Санкт-Петербург}} |
||
|елтаңба = Flag of Saint Petersburg.svg |
|елтаңба = Flag of Saint Petersburg.svg |
||
|ту = Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg |
|ту = Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg |
||
19-жол: | 19-жол: | ||
|аймақ картасының өлшемi = |
|аймақ картасының өлшемi = |
||
|аудан картасының өлшемi = |
|аудан картасының өлшемi = |
||
|аймағы = |
|аймағы = Санкт-Петербург |
||
|кестедегі аймақ = |
|кестедегі аймақ = Санкт-Петербург |
||
|аудан түрі = |
|аудан түрі = |
||
|ауданы = |
|ауданы = |
||
28-жол: | 28-жол: | ||
|кестедегі мекен = |
|кестедегі мекен = |
||
|ішкі бөлінісі = 18 аудан |
|ішкі бөлінісі = 18 аудан |
||
|басшының түрi = |
|басшының түрi = Губернаторы |
||
|басшысы = <ref>[https://www.gov.spb.ru/governor/ Администрации Санкт-Петербурга]</ref> |
|басшысы = Александр Дмитриевич Беглов<ref>[https://www.gov.spb.ru/governor/ Администрации Санкт-Петербурга]</ref> |
||
|құрылған уақыты = 1703 |
|құрылған уақыты = 1703 |
||
|алғашқы дерек = |
|алғашқы дерек = |
||
47-жол: | 47-жол: | ||
| format = PDF |
| format = PDF |
||
| work = Развитие городских агломераций в зоне транспортного коридора Москва — Санкт-Петербург |
| work = Развитие городских агломераций в зоне транспортного коридора Москва — Санкт-Петербург |
||
| publisher = Фонд «Центр стратегический разработок „Северо- |
| publisher = Фонд «Центр стратегический разработок „Северо-Запад“» |
||
| accessdate = 11 января 2009 |
| accessdate = 11 января 2009 |
||
| archiveurl = https://www.webcitation.org/616CrAUur |
| archiveurl = https://www.webcitation.org/616CrAUur |
||
76-жол: | 76-жол: | ||
|add3n = Ресми емес атауы |
|add3n = Ресми емес атауы |
||
|add3 = Невадағы қала,<br /> Солтүстік Пальмира,<br /> Петров қаласы,<br /> Питер,<br /> Солтүстік астана,<br /> Солтүстік Венеция,<br /> Жарық түн қаласы, <br /> Мәдениеттің астанасы,<br /> Петербург. |
|add3 = Невадағы қала,<br /> Солтүстік Пальмира,<br /> Петров қаласы,<br /> Питер,<br /> Солтүстік астана,<br /> Солтүстік Венеция,<br /> Жарық түн қаласы, <br /> Мәдениеттің астанасы,<br /> Петербург. |
||
|сурет=SPB Collage 2014-3.png}} |
|||
}} |
|||
''' |
'''Санкт-Петербург''' ({{lang-ru|Санкт-Петербург}}, ауызекі тілде — ''Питер'') — [[Ресей]]дің федералдық мәні бар қала, [[Солүстік-Батыс федералды аймағы]]ның және [[Ленинград облысы]]ның әкімшілік орталығы. 1914 жылдың 31 тамызынан 1924 жылдың 26 қаңтарына дейін '''Петроград''', 1924 жылдың 26 қаңтарынан 1991 жылдың 6 қыркүйегіне дейін '''Ленинград''' деп аталған. |
||
== Географиясы == |
== Географиясы == |
||
Санкт-Петербург Ленинград облысындағы Нева өзенінің Фин бұғазына құяр сағасында орналасқан. Тұрғындарының саны 9,50 млн-ға жуық (2018). |
|||
Санкт-Петербург аумағынан 45-тен астам өзен, 40-қа жуық канал өтеді. Портты қала, әуе, автомобиль жолдарының және темір жолдың ірі торабы. |
|||
=== Климаты === |
=== Климаты === |
||
<div style="max-width:75%">{{Қаланың ауа райы |
<div style="max-width:75%">{{Қаланың ауа райы |
||
|Жер_ілік = |
|Жер_ілік = Санкт-Петербург |
||
|Дерекнама = [https://meteolabs.kz/қаз/климаты/ |
|Дерекнама = [https://meteolabs.kz/қаз/климаты/санкт-петербург/ Санкт-Петербург - ауа райы мен климаты] |
||
|Қаң_а_макс = 8.7 |
|Қаң_а_макс = 8.7 |
||
|Ақп_а_макс = 10.2 |
|Ақп_а_макс = 10.2 |
||
169-жол: | 169-жол: | ||
== Мәдениеті == |
== Мәдениеті == |
||
Ресей [[ғылым академиясы]]ның ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында |
Ресей [[ғылым академиясы]]ның ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Санкт-Петербургдың жоғары оқу орындарында бірқатар қазақ интеллигенциясының өкілдері оқыды. [[Бақытжан Қаратаев|Б. Қаратаев]], Б.Сыртанов, Ж.Ақпаев, С.Лапин, [[Шоқай Мұстафа|М. Шоқай]], Б. Құлманов Санкт-Петербургдың Императорлық университетінде, Ә. Бөкейхан Санкт-Петербург Императорлық орман институтында, [[Мұхаметжан Тынышбаев|М.Тынышбаев]] Санкт-Петербург Императорлық жол қатынасы институтында, [[Санжар Жапарұлы Аспандияров|С. Аспандияров]] пен Х.Досмұхамедов Санкт-Петербург Императорлық әскери медициналақ институтында білім алды. Қазақтың алғашқы баспасөздерінің бірі саналатын “Серке” газеті Санкт-Петербургда жарық көрді. Бүкілресейлік мұсылмандардың екінші съезі Санкт-Петербургда өтті. Бірінші орыс революциясы, Ақпан революциясы және Қазан төңкерісі Санкт-Петербургда басталды. 1918 ж. астана Санкт-Петербургдан Мәскеу қаласына көшірілді. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде қала 29 ай бойы неміс фашистері әскерлерінің қоршауында болды. Сол тұста Санкт-Петербург тұрғындарына Қазақстан халқы көп көмек көрсетті. Қаланы жаудан қорғауда көптеген қазақстандықтар ерлікпен шайқасты (Ленинград шайқасы). [[Жамбыл Жабаев|Ж. Жабаевтың]] “Ленинградтық өренім!” атты жалынды жыры жауынгерлерді жаумен күреске жігерлендірді. Қазіргі кезде Санкт-Петербургда Ж. Жабаев пен Ә. Молдағұлова есімімен аталатын көшелер бар. Петропавл қамалы, Қысқы сарай, Биржа ғимараты, Исаакий соборы, т.б. сәулет өнері ескерткіштері ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра тізіміне енгізілген. 2003 ж. Санкт-Петербургдың 300 жылдық мерейтойы аталып өтілді. Санкт-Петербургдағы қазақ диаспорасы 2 мыңға жуық адамды құрайды. Қалада қазақтардың ұлттық орталығы жұмыс істейді<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 7 том</ref>. |
||
== Экономикасы == |
== Экономикасы == |
||
Санкт-Петербург — Ресей Федерациясының маңызды экономика орталықтарының бірі. Санкт-Перербургтың экономикалық дамуы, өндіріс және сауда комитетінің мәліметі бойынша, 2012 жылы аймақтық жалпы өнімі 2,138 трлн рубль болған ( 2011 жылы — 2,072 трлн руб.)<ref name="Инвест.паспорт СПб 2013">{{cite web|url=http://www.spbinvestment.ru/upload/Инвестиционный%20паспорт%202013.pdf|title=Инвестиционный паспорт Санкт-Петербурга. 2013|publisher=Комитет по инвестициям Санкт-Петербурга|accessdate=2013-10-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6MTr41pIl|archivedate=2014-01-09}}</ref>. Экономикасының негізгі көзі (жақшаның ішінде 2010 жылғы аймақтық жалпы өнімінің бөлігі): |
|||
* өндеу өнеркәсібі (24,1 %), |
* өндеу өнеркәсібі (24,1 %), |
||
* сауда (18,7 %), |
* сауда (18,7 %), |
||
178-жол: | 178-жол: | ||
* көлік және байланыс (9,9 %), |
* көлік және байланыс (9,9 %), |
||
* құрылыс (7,8 %), |
* құрылыс (7,8 %), |
||
* басқа (21,3 %)<ref name="Соц-экон.развитие СПб 2011">{{cite web|url=http://www.cedipt.spb.ru/upload/files/economics/macro/ot4et%202011%20-%203.pdf|title=Итоги социально-экономического развития |
* басқа (21,3 %)<ref name="Соц-экон.развитие СПб 2011">{{cite web|url=http://www.cedipt.spb.ru/upload/files/economics/macro/ot4et%202011%20-%203.pdf|title=Итоги социально-экономического развития Санкт-Петербурга за 2011 ж.|accessdate=2012-11-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CI3hiPGS|archivedate=2012-11-19}}</ref>. |
||
Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, |
Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, Санкт-Петербург халықаралық банкі, басқа аймақтардың банктерінің 100 шақты филиалы, 400-ден астам брокер компаниясы жұмыс істейді<ref>{{cite web|url=http://www.banki.ru/banks/regions/?show=region&city=Sankt-Peterburg|publisher=Банки.ру|title=Банки: Все города: все банки региона Санкт-Петербург|accessdate=2011-10-21|archiveurl=http://www.webcitation.org/64vB7eqfx|archivedate=2012-01-24}}</ref>. |
||
== Галерея == |
== Галерея == |
||
<gallery caption=" |
<gallery caption="Санкт-Петербургтың көрнекті тарихи жерлері" mode="packed"> |
||
Catherine_park_in_Tsarskoe_Selo_01.jpg|Пушкин қаласындағы Екатерина паркі |
|||
View_to_Kazan_Cathedral_by_Ivan_Smelov.jpg|Казан соборы |
|||
Mariinsky_Palace_Saint_Petersburg.jpg|Мариинский сарайы |
|||
Me%C5%A1ita_v_Sankt-Pet%C4%9Brburgu_(3).jpg|Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті |
|||
Alexander_Nevskij_Kloster_4.JPG|Александр Невский Лавра |
|||
Moskovskaya_Square_SPB_01.jpg|Мәскеу алаңы |
|||
Pulkovo_airport.jpg|Пулково әуе жайы |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Дереккөздер == |
|||
⚫ | |||
{{дереккөздер}} |
|||
⚫ | |||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
== Пайдаланылған cілтемелер == |
|||
<references/> |
|||
[[Санат:Ресей қалалары]] |
[[Санат:Ресей қалалары]] |
23:16, 2024 ж. мамырдың 15 кезіндегі соңғы нұсқа
Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала | |||||
Санкт-Петербург | |||||
орыс. Санкт-Петербург | |||||
| |||||
Әкімшілігі | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ел | |||||
Федерация субъектiсі | |||||
Ішкі бөлінісі |
18 аудан | ||||
Губернаторы |
Александр Дмитриевич Беглов[1] | ||||
Тарихы мен географиясы | |||||
Координаттары |
59°57′ с. е. 30°19′ ш. б. / 59.950° с. е. 30.317° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 59°57′ с. е. 30°19′ ш. б. / 59.950° с. е. 30.317° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
Құрылған уақыты |
1703 | ||||
Бұрынғы атаулары |
Санкт-Петербург, Петроград, Ленинград | ||||
Жер аумағы |
1439[2] км² | ||||
Биіктігі |
3 м | ||||
Уақыт белдеуі | |||||
Тұрғындары | |||||
Тұрғыны |
▲ 5 351 935[3] адам (2018) | ||||
Агломерация |
5,4 млн (2002) | ||||
Ұлттық құрамы |
орыстар — 84,73 % | ||||
Этнохороним |
петербургтық | ||||
Ресми тілі | |||||
Сандық идентификаторлары | |||||
Телефон коды |
+7 812 | ||||
Пошта индекстері |
190000-199406 | ||||
Автомобиль коды |
78, 98, 178 | ||||
ОКАТО коды |
40 | ||||
Басқалары | |||||
Ресми емес атауы |
Невадағы қала, | ||||
gov.spb.ru (орыс.) | |||||
Санкт-Петербург шекарасы
| |||||
Ортаққордағы санаты: Санкт-Петербург |
Санкт-Петербург (орыс. Санкт-Петербург, ауызекі тілде — Питер) — Ресейдің федералдық мәні бар қала, Солүстік-Батыс федералды аймағының және Ленинград облысының әкімшілік орталығы. 1914 жылдың 31 тамызынан 1924 жылдың 26 қаңтарына дейін Петроград, 1924 жылдың 26 қаңтарынан 1991 жылдың 6 қыркүйегіне дейін Ленинград деп аталған.
Географиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Санкт-Петербург Ленинград облысындағы Нева өзенінің Фин бұғазына құяр сағасында орналасқан. Тұрғындарының саны 9,50 млн-ға жуық (2018). Санкт-Петербург аумағынан 45-тен астам өзен, 40-қа жуық канал өтеді. Портты қала, әуе, автомобиль жолдарының және темір жолдың ірі торабы.
Климаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Санкт-Петербург ауа райы | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | |
Абсолюттық максимум, °C | 8,7 | 10,2 | 15,3 | 25,3 | 33,0 | 34,6 | 35,3 | 37,1 | 30,4 | 20,2 | 11,4 | 10,9 | |
Орташа максимум, °C | −3,2 | −2,9 | 2,1 | 9,3 | 16,1 | 20,2 | 23,0 | 20,9 | 15,2 | 8,6 | 2,3 | −1 | |
Орташа температура, °C | −5,7 | −5,5 | −1 | 5,4 | 11,6 | 16,1 | 19,1 | 17,3 | 12,1 | 6,3 | 0,4 | −3,2 | |
Орташа минимум, °C | −8,1 | −8,2 | −4,1 | 1,5 | 7,1 | 11,9 | 15,1 | 13,6 | 9,0 | 4,0 | −1,5 | −5,4 | |
Абсолюттық минимум, °C | −34,7 | −27,7 | −21,7 | −12,5 | −2,6 | 0,7 | 5,8 | 3,8 | −1,6 | −9,7 | −20,1 | −26,5 | |
Жауын-шашын нормасы, мм | 45,3 | 34,1 | 33,8 | 33,4 | 45,7 | 68,8 | 81,4 | 88,9 | 63,5 | 65,5 | 57,8 | 52,8 | |
Дерекнама: Санкт-Петербург - ауа райы мен климаты |
Мәдениеті
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ресей ғылым академиясының ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Санкт-Петербургдың жоғары оқу орындарында бірқатар қазақ интеллигенциясының өкілдері оқыды. Б. Қаратаев, Б.Сыртанов, Ж.Ақпаев, С.Лапин, М. Шоқай, Б. Құлманов Санкт-Петербургдың Императорлық университетінде, Ә. Бөкейхан Санкт-Петербург Императорлық орман институтында, М.Тынышбаев Санкт-Петербург Императорлық жол қатынасы институтында, С. Аспандияров пен Х.Досмұхамедов Санкт-Петербург Императорлық әскери медициналақ институтында білім алды. Қазақтың алғашқы баспасөздерінің бірі саналатын “Серке” газеті Санкт-Петербургда жарық көрді. Бүкілресейлік мұсылмандардың екінші съезі Санкт-Петербургда өтті. Бірінші орыс революциясы, Ақпан революциясы және Қазан төңкерісі Санкт-Петербургда басталды. 1918 ж. астана Санкт-Петербургдан Мәскеу қаласына көшірілді. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде қала 29 ай бойы неміс фашистері әскерлерінің қоршауында болды. Сол тұста Санкт-Петербург тұрғындарына Қазақстан халқы көп көмек көрсетті. Қаланы жаудан қорғауда көптеген қазақстандықтар ерлікпен шайқасты (Ленинград шайқасы). Ж. Жабаевтың “Ленинградтық өренім!” атты жалынды жыры жауынгерлерді жаумен күреске жігерлендірді. Қазіргі кезде Санкт-Петербургда Ж. Жабаев пен Ә. Молдағұлова есімімен аталатын көшелер бар. Петропавл қамалы, Қысқы сарай, Биржа ғимараты, Исаакий соборы, т.б. сәулет өнері ескерткіштері ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра тізіміне енгізілген. 2003 ж. Санкт-Петербургдың 300 жылдық мерейтойы аталып өтілді. Санкт-Петербургдағы қазақ диаспорасы 2 мыңға жуық адамды құрайды. Қалада қазақтардың ұлттық орталығы жұмыс істейді[4].
Экономикасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Санкт-Петербург — Ресей Федерациясының маңызды экономика орталықтарының бірі. Санкт-Перербургтың экономикалық дамуы, өндіріс және сауда комитетінің мәліметі бойынша, 2012 жылы аймақтық жалпы өнімі 2,138 трлн рубль болған ( 2011 жылы — 2,072 трлн руб.)[5]. Экономикасының негізгі көзі (жақшаның ішінде 2010 жылғы аймақтық жалпы өнімінің бөлігі):
- өндеу өнеркәсібі (24,1 %),
- сауда (18,7 %),
- жылжымайтын мүлікпен операциялар (18,2 %),
- көлік және байланыс (9,9 %),
- құрылыс (7,8 %),
- басқа (21,3 %)[6].
Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, Санкт-Петербург халықаралық банкі, басқа аймақтардың банктерінің 100 шақты филиалы, 400-ден астам брокер компаниясы жұмыс істейді[7].
Галерея
[өңдеу | қайнарын өңдеу]-
Пушкин қаласындағы Екатерина паркі
-
Казан соборы
-
Мариинский сарайы
-
Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті
-
Александр Невский Лавра
-
Мәскеу алаңы
-
Пулково әуе жайы
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Администрации Санкт-Петербурга
- ↑ Петербург в цифрах. Официальный портал администрации СПб. Тексерілді, 21 қазан 2011.
- ↑ Солодилов В. В. Транспортно-коммуникационная основа согласованного развития Москвы и Санкт-Петербурга (PDF). Развитие городских агломераций в зоне транспортного коридора Москва — Санкт-Петербург. Фонд «Центр стратегический разработок „Северо-Запад“» (2005). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 тамыз 2011. Тексерілді, 11 января 2009.
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
- ↑ Инвестиционный паспорт Санкт-Петербурга. 2013. Комитет по инвестициям Санкт-Петербурга. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 қаңтар 2014. Тексерілді, 9 қазан 2013.
- ↑ Итоги социально-экономического развития Санкт-Петербурга за 2011 ж.. Басты дереккөзінен мұрағатталған 19 қараша 2012. Тексерілді, 14 қараша 2012.
- ↑ Банки: Все города: все банки региона Санкт-Петербург. Банки.ру. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қаңтар 2012. Тексерілді, 21 қазан 2011.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |