Мазмұнға өту

Санкт-Петербург: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Сілтемелерді өңдеу
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Тарихын шолу
← Ескірек өңдеме
Мазмұны өшірілді Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: VisualEditor Мобильді құрылғы Мобильді нұсқа Кеңейтілген мобильді өңдеу
 
(10 қатысушы жасаған 43 аралық нұсқа көрсетілмеген)
1-жол: 1-жол:
{{Елді мекен-Ресей
{{Елді мекен-Ресей
|статусы = Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала
|статусы = Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала
|қазақша атауы = Сант-Петербор
|қазақша атауы = Санкт-Петербург
|шынайы атауы = Санкт-Петербург<br />[[Сурет:SPB Collage 2014-3.png|300px|center]]
|шынайы атауы = {{lang-ru|Санкт-Петербург}}
|елтаңба = Flag of Saint Petersburg Russia.svg
|елтаңба = Flag of Saint Petersburg.svg
|ту = Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg
|ту = Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg
|елтаңба сипаттамасы =
|елтаңба сипаттамасы =
19-жол: 19-жол:
|аймақ картасының өлшемi =
|аймақ картасының өлшемi =
|аудан картасының өлшемi =
|аудан картасының өлшемi =
|аймағы = Сант-Петербор
|аймағы = Санкт-Петербург
|кестедегі аймақ = Сант-Петербор
|кестедегі аймақ = Санкт-Петербург
|аудан түрі =
|аудан түрі =
|ауданы =
|ауданы =
28-жол: 28-жол:
|кестедегі мекен =
|кестедегі мекен =
|ішкі бөлінісі = 18 аудан
|ішкі бөлінісі = 18 аудан
|басшының түрi = Губернатор
|басшының түрi = Губернаторы
|басшысы = Александр Дмитриевич Беглов<ref>[https://www.gov.spb.ru/governor/ Администрации Санкт-Петербурга]</ref>
|басшысы = Полтавченко Георгий Сергеевич
|құрылған уақыты = 1703
|құрылған уақыты = 1703
|алғашқы дерек =
|алғашқы дерек =
39-жол: 39-жол:
|климаты =
|климаты =
|ресми тілі = орыс тілі
|ресми тілі = орыс тілі
|тұрғыны = 4&nbsp;848&nbsp;700
|тұрғыны ={{өсім}} 5&nbsp;351&nbsp;935<ref>{{cite web
|санақ жылы = 2010
| author = Солодилов В. В.
| authorlink =
| datepublished = 2005
| url = http://www.csr-nw.ru/content/data/article/file/st57_1077.pdf
| title = Транспортно-коммуникационная основа согласованного развития Москвы и Санкт-Петербурга
| format = PDF
| work = Развитие городских агломераций в зоне транспортного коридора Москва — Санкт-Петербург
| publisher = Фонд «Центр стратегический разработок „Северо-Запад“»
| accessdate = 11 января 2009
| archiveurl = https://www.webcitation.org/616CrAUur
| archivedate = 2011-08-21
}}
</ref>
|санақ жылы = 2018
|тығыздығы =
|тығыздығы =
|шоғырлануы = 5,4 млн ([[2002]])
|шоғырлануы = 5,4 млн ([[2002]])
|ұлттық құрамы = [[орыстар]] — 84,73 %<br />[[украиндар]] — 1,87 %<br />[[белорустар]] — 1,17 % <br />[[еврейлер]] — 0,78 %<br />[[татарлар]] — 0,76 %<br />[[армяндар]] — 0,41 %
|ұлттық құрамы = [[орыстар]] — 84,73 %<br />[[украиндар]] — 1,87 %<br />[[белорустар]] — 1,17 % <br />[[еврейлер]] — 0,78 %<br />[[татарлар]] — 0,76 %<br />[[армяндар]] — 0,41 %
|конфессионалдық құрамы =
|конфессионалдық құрамы =
|этнохороним = петербордық
|этнохороним = петербургтық
|телефон коды = 812
|телефон коды = 812
|пошта индексі =
|пошта индексі =
62-жол: 75-жол:
|add2 =
|add2 =
|add3n = Ресми емес атауы
|add3n = Ресми емес атауы
|add3 = Невадағы қала,<br /> Солтүстік Пальмира,<br /> Петров қаласы,<br /> Питер,<br /> Солтүстік астана,<br /> Солтүстік Венеция,<br /> Жарық түн қаласы, <br /> Мәдениеттің астанасы,<br /> Петербор.
|add3 = Невадағы қала,<br /> Солтүстік Пальмира,<br /> Петров қаласы,<br /> Питер,<br /> Солтүстік астана,<br /> Солтүстік Венеция,<br /> Жарық түн қаласы, <br /> Мәдениеттің астанасы,<br /> Петербург.
|сурет=SPB Collage 2014-3.png}}
}}


'''Сант-Петербор''' ({{lang-ru|Санкт-Петербург, Питер}}) — [[Ресей]]дің федералдық мәні бар қала, [[Солүстік-Батыс федералды аймағы]]ның және [[Ленинград облысы]]ның әкімшілік орталығы. 1914 жылдың 31 тамызынан 1924 жылдың 26 қаңтарына дейін -— '''Петроград''', 1924 жылдың 26 қаңтарынан 1991 жылдың 6 қыркүйегіне дейін — '''Ленинград''' деп аталған.
'''Санкт-Петербург''' ({{lang-ru|Санкт-Петербург}}, ауызекі тілде — ''Питер'') — [[Ресей]]дің федералдық мәні бар қала, [[Солүстік-Батыс федералды аймағы]]ның және [[Ленинград облысы]]ның әкімшілік орталығы. 1914 жылдың 31 тамызынан 1924 жылдың 26 қаңтарына дейін '''Петроград''', 1924 жылдың 26 қаңтарынан 1991 жылдың 6 қыркүйегіне дейін '''Ленинград''' деп аталған.


== Географиясы ==
== Географиясы ==
Санкт-Петербург Ленинград облысындағы Нева өзенінің Фин бұғазына құяр сағасында орналасқан. Тұрғындарының саны 4,7 млн-ға жуық (2004).
Санкт-Петербург Ленинград облысындағы Нева өзенінің Фин бұғазына құяр сағасында орналасқан. Тұрғындарының саны 9,50 млн-ға жуық (2018).

Санкт-Петербург аумағынан 45-тен астам өзен, 40-қа жуық канал өтеді. Портты қала, әуе, автомобиль жолдарының және темір жолдың ірі торабы.
Санкт-Петербург аумағынан 45-тен астам өзен, 40-қа жуық канал өтеді. Портты қала, әуе, автомобиль жолдарының және темір жолдың ірі торабы.
=== Климаты ===
<div style="max-width:75%">{{Қаланың ауа райы
|Жер_ілік = Санкт-Петербург
|Дерекнама = [https://meteolabs.kz/қаз/климаты/санкт-петербург/ Санкт-Петербург - ауа райы мен климаты]
|Қаң_а_макс = 8.7
|Ақп_а_макс = 10.2
|Нау_а_макс = 15.3
|Сәу_а_макс = 25.3
|Мам_а_макс = 33.0
|Мау_а_макс = 34.6
|Шіл_а_макс = 35.3
|Там_а_макс = 37.1
|Қыр_а_макс = 30.4
|Қаз_а_макс = 20.2
|Қар_а_макс = 11.4
|Жел_а_макс = 10.9
|Жыл__а_макс = 37.1
|Қаң_а_мин = -34.7
|Ақп_а_мин = -27.7
|Нау_а_мин = -21.7
|Сәу_а_мин = -12.5
|Мам_а_мин = -2.6
|Мау_а_мин = 0.7
|Шіл_а_мин = 5.8
|Там_а_мин = 3.8
|Қыр_а_мин = -1.6
|Қаз_а_мин = -9.7
|Қар_а_мин = -20.1
|Жел_а_мин = -26.5
|Жыл__а_мин = -34.7
|Қаң_ор_макс = -3.2
|Ақп_ор_макс = -2.9
|Нау_ор_макс = 2.1
|Сәу_ор_макс = 9.3
|Мам_ор_макс = 16.1
|Мау_ор_макс = 20.2
|Шіл_ор_макс = 23.0
|Там_ор_макс = 20.9
|Қыр_ор_макс = 15.2
|Қаз_ор_макс = 8.6
|Қар_ор_макс = 2.3
|Жел_ор_макс = -1.0
|Жыл__ор_макс = 9.2
|Қаң_ор_мин = -8.1
|Ақп_ор_мин = -8.2
|Нау_ор_мин = -4.1
|Сәу_ор_мин = 1.5
|Мам_ор_мин = 7.1
|Мау_ор_мин = 11.9
|Шіл_ор_мин = 15.1
|Там_ор_мин = 13.6
|Қыр_ор_мин = 9.0
|Қаз_ор_мин = 4.0
|Қар_ор_мин = -1.5
|Жел_ор_мин = -5.4
|Жыл__ор_мин = 2.9
|Қаң_ор = -5.7
|Ақп_ор = -5.5
|Нау_ор = -1.0
|Сәу_ор = 5.4
|Мам_ор = 11.6
|Мау_ор = 16.1
|Шіл_ор = 19.1
|Там_ор = 17.3
|Қыр_ор = 12.1
|Қаз_ор = 6.3
|Қар_ор = 0.4
|Жел_ор = -3.2
|Жыл__ор = 6.1
|Қаң_ор_ж-ш = 45.3
|Ақп_ор_ж-ш = 34.1
|Нау_ор_ж-ш = 33.8
|Сәу_ор_ж-ш = 33.4
|Мам_ор_ж-ш = 45.7
|Мау_ор_ж-ш = 68.8
|Шіл_ор_ж-ш = 81.4
|Там_ор_ж-ш = 88.9
|Қыр_ор_ж-ш = 63.5
|Қаз_ор_ж-ш = 65.5
|Қар_ор_ж-ш = 57.8
|Жел_ор_ж-ш = 52.8
|Жыл__ор_ж-ш = 671.0
|}}
</div>


== Мәдениеті ==
== Мәдениеті ==
Ресей [[ғылым академиясы]]ның ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Санкт-Петербургдың жоғары оқу орындарында бірқатар қазақ интеллигенциясының өкілдері оқыды. [[Бақытжан Қаратаев|Б.Қаратаев]], Б.Сыртанов, Ж.Ақпаев, С.Лапин, [[Шоқай Мұстафа|М.Шоқай]], Б.Құлманов Санкт-Петербургдың Императорлық университетінде, Ә.Бөкейхан Санкт-Петербург Императорлық орман институтында, [[Мұхаметжан Тынышбаев|М.Тынышбаев]] Санкт-Петербург Императорлық жол қатынасы институтында, [[Санжар Жапарұлы Аспандияров|С.Аспандияров]] пен Х.Досмұхамедов Санкт-Петербург Императорлық әскери медициналақ институтында білім алды. Қазақтың алғашқы баспасөздерінің бірі саналатын “Серке” газеті Санкт-Петербургда жарық көрді. Бүкілресейлік мұсылмандардың екінші съезі Санкт-Петербургда өтті. Бірінші орыс револяциясы, Ақпан революциясы және Қазан төңкерісі Санкт-Петербургда басталды. 1918 ж. астана Санкт-Петербургдан Мәскеу қаласына көшірілді. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде қала 29 ай бойы неміс фашистері әскерлерінің қоршауында болды. Сол тұста Санкт-Петербург тұрғындарына Қазақстан халқы көп көмек көрсетті. Қаланы жаудан қорғауда көптеген қазақстандықтар ерлікпен шайқасты (Ленинград шайқасы). [[Жамбыл Жабаев|Ж.Жабаевтың]] “Ленинградтық өренім!” атты жалынды жыры жауынгерлерді жаумен күреске жігерлендірді. Қазіргі кезде Санкт-Петербургда Ж.Жабаев пен Ә.Молдағұлова есімімен аталатын көшелер бар. Петропавл қамалы, Қысқы сарай, Биржа ғимараты, Исаакий соборы, т.б. сәулет өнері ескерткіштері ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра тізіміне енгізілген. 2003 ж. Санкт-Петербургдың 300 жылдық мерейтойы аталып өтілді. Санкт-Петербургдағы қазақ диаспорасы 2 мыңға жуық адамды құрайды. Қалада қазақтардың ұлттық орталығы жұмыс істейді.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 7 том</ref>
Ресей [[ғылым академиясы]]ның ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Санкт-Петербургдың жоғары оқу орындарында бірқатар қазақ интеллигенциясының өкілдері оқыды. [[Бақытжан Қаратаев|Б. Қаратаев]], Б.Сыртанов, Ж.Ақпаев, С.Лапин, [[Шоқай Мұстафа|М. Шоқай]], Б. Құлманов Санкт-Петербургдың Императорлық университетінде, Ә. Бөкейхан Санкт-Петербург Императорлық орман институтында, [[Мұхаметжан Тынышбаев|М.Тынышбаев]] Санкт-Петербург Императорлық жол қатынасы институтында, [[Санжар Жапарұлы Аспандияров|С. Аспандияров]] пен Х.Досмұхамедов Санкт-Петербург Императорлық әскери медициналақ институтында білім алды. Қазақтың алғашқы баспасөздерінің бірі саналатын “Серке” газеті Санкт-Петербургда жарық көрді. Бүкілресейлік мұсылмандардың екінші съезі Санкт-Петербургда өтті. Бірінші орыс революциясы, Ақпан революциясы және Қазан төңкерісі Санкт-Петербургда басталды. 1918 ж. астана Санкт-Петербургдан Мәскеу қаласына көшірілді. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде қала 29 ай бойы неміс фашистері әскерлерінің қоршауында болды. Сол тұста Санкт-Петербург тұрғындарына Қазақстан халқы көп көмек көрсетті. Қаланы жаудан қорғауда көптеген қазақстандықтар ерлікпен шайқасты (Ленинград шайқасы). [[Жамбыл Жабаев|Ж. Жабаевтың]] “Ленинградтық өренім!” атты жалынды жыры жауынгерлерді жаумен күреске жігерлендірді. Қазіргі кезде Санкт-Петербургда Ж. Жабаев пен Ә. Молдағұлова есімімен аталатын көшелер бар. Петропавл қамалы, Қысқы сарай, Биржа ғимараты, Исаакий соборы, т.б. сәулет өнері ескерткіштері ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра тізіміне енгізілген. 2003 ж. Санкт-Петербургдың 300 жылдық мерейтойы аталып өтілді. Санкт-Петербургдағы қазақ диаспорасы 2 мыңға жуық адамды құрайды. Қалада қазақтардың ұлттық орталығы жұмыс істейді<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 7 том</ref>.


== Экономикасы ==
== Экономикасы ==
Сант-Петербор — Ресей Федерациясының маңызды экономика орталықтарының бірі. Санкт-Перербургтың экономикалық дамуы, өндіріс және сауда комитетінің мәліметі бойынша, 2012 жылы аймақтық жалпы өнімі 2,138 трлн рубль болған ( 2011 жылы — 2,072 трлн руб.)<ref name="Инвест.паспорт СПб 2013">{{cite web|url=http://www.spbinvestment.ru/upload/Инвестиционный%20паспорт%202013.pdf|title=Инвестиционный паспорт Санкт-Петербурга. 2013|publisher=Комитет по инвестициям Санкт-Петербурга|accessdate=2013-10-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6MTr41pIl|archivedate=2014-01-09}}</ref>. Экономикасының негізгі көзі (жақшаның ішінде 2010 жылғы аймақтық жалпы өнімінің бөлігі):
Санкт-Петербург — Ресей Федерациясының маңызды экономика орталықтарының бірі. Санкт-Перербургтың экономикалық дамуы, өндіріс және сауда комитетінің мәліметі бойынша, 2012 жылы аймақтық жалпы өнімі 2,138 трлн рубль болған ( 2011 жылы — 2,072 трлн руб.)<ref name="Инвест.паспорт СПб 2013">{{cite web|url=http://www.spbinvestment.ru/upload/Инвестиционный%20паспорт%202013.pdf|title=Инвестиционный паспорт Санкт-Петербурга. 2013|publisher=Комитет по инвестициям Санкт-Петербурга|accessdate=2013-10-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6MTr41pIl|archivedate=2014-01-09}}</ref>. Экономикасының негізгі көзі (жақшаның ішінде 2010 жылғы аймақтық жалпы өнімінің бөлігі):
* өндеу өнеркәсібі (24,1 %),
* өндеу өнеркәсібі (24,1 %),
* сауда (18,7 %),
* сауда (18,7 %),
82-жол: 178-жол:
* көлік және байланыс (9,9 %),
* көлік және байланыс (9,9 %),
* құрылыс (7,8 %),
* құрылыс (7,8 %),
* басқа (21,3 %)<ref name="Соц-экон.развитие СПб 2011">{{cite web|url=http://www.cedipt.spb.ru/upload/files/economics/macro/ot4et%202011%20-%203.pdf|title=Итоги социально-экономического развития санкт-петербурга за 2011 ж.|accessdate=2012-11-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CI3hiPGS|archivedate=2012-11-19}}</ref>.
* басқа (21,3 %)<ref name="Соц-экон.развитие СПб 2011">{{cite web|url=http://www.cedipt.spb.ru/upload/files/economics/macro/ot4et%202011%20-%203.pdf|title=Итоги социально-экономического развития Санкт-Петербурга за 2011 ж.|accessdate=2012-11-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CI3hiPGS|archivedate=2012-11-19}}</ref>.


Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, Сант-Петербор халықаралық банкі, басқа аймақтардың банктерінің 100 шақты филиалы, 400-ден астам брокер компаниясы жұмыс істейді<ref>{{cite web|url=http://www.banki.ru/banks/regions/?show=region&city=Sankt-Peterburg|publisher=Банки.ру|title=Банки: Все города: все банки региона Санкт-Петербург|accessdate=2011-10-21|archiveurl=http://www.webcitation.org/64vB7eqfx|archivedate=2012-01-24}}</ref>.
Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, Санкт-Петербург халықаралық банкі, басқа аймақтардың банктерінің 100 шақты филиалы, 400-ден астам брокер компаниясы жұмыс істейді<ref>{{cite web|url=http://www.banki.ru/banks/regions/?show=region&city=Sankt-Peterburg|publisher=Банки.ру|title=Банки: Все города: все банки региона Санкт-Петербург|accessdate=2011-10-21|archiveurl=http://www.webcitation.org/64vB7eqfx|archivedate=2012-01-24}}</ref>.


== Галерея ==
== Галерея ==
<gallery caption="Сант-Петербордың көрнекті тарихи жерлері" gallery mode=packed>
<gallery caption="Санкт-Петербургтың көрнекті тарихи жерлері" mode="packed">
File:Catherine_park_in_Tsarskoe_Selo_01.jpg|Пушкин қаласындағы Екатерина паркі
Catherine_park_in_Tsarskoe_Selo_01.jpg|Пушкин қаласындағы Екатерина паркі
File:View_to_Kazan_Cathedral_by_Ivan_Smelov.jpg|Казан соборы
View_to_Kazan_Cathedral_by_Ivan_Smelov.jpg|Казан соборы
Сурет:Mariinsky_Palace_Saint_Petersburg.jpg|Мариининский сарайы
Mariinsky_Palace_Saint_Petersburg.jpg|Мариинский сарайы
File:Me%C5%A1ita_v_Sankt-Pet%C4%9Brburgu_(3).jpg|Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті
Me%C5%A1ita_v_Sankt-Pet%C4%9Brburgu_(3).jpg|Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті
Сурет:Alexander_Nevskij_Kloster_4.JPG|Александр Невский Лавра
Alexander_Nevskij_Kloster_4.JPG|Александр Невский Лавра
Сурет:Moskovskaya_Square_SPB_01.jpg|Мәскеу алаңы
Moskovskaya_Square_SPB_01.jpg|Мәскеу алаңы
File:Pulkovo_airport.jpg|Пулково әуе жайы
Pulkovo_airport.jpg|Пулково әуе жайы
</gallery>
</gallery>
{{wide image|%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D1%83_%D0%B8_%D0%94%D0%B2%D0%BE%D1%80%D1%86%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_pan7.jpg|1100px|<center>Петр-Павел бекетіне Нева өзені жағынан көрініс</center>}}
{{wide image|PalaceSquareNight.jpg|1100px|<center>Дворцовая алаңы</center>}}


== Дереккөздер ==
{{wide image|%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D1%83_%D0%B8_%D0%94%D0%B2%D0%BE%D1%80%D1%86%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_pan7.jpg|1800px|Петр-Павел бекетіне Нева өзені жағынан көрініс}}
{{дереккөздер}}

{{wide image|PalaceSquareNight.jpg|1800px|Дворцовая алаңы}}


{{wikify}}
{{wikify}}

== Пайдаланылған cілтемелер ==
<references/>


[[Санат:Ресей қалалары]]
[[Санат:Ресей қалалары]]

23:16, 2024 ж. мамырдың 15 кезіндегі соңғы нұсқа

Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала
Санкт-Петербург
орыс. Санкт-Петербург
Ту Елтаңбасы
Ту Логотипі
Әкімшілігі
Ел

 Ресей

Федерация субъектiсі

Санкт-Петербург

Ішкі бөлінісі

18 аудан

Губернаторы

Александр Дмитриевич Беглов[1]

Тарихы мен географиясы
Координаттары

59°57′ с. е. 30°19′ ш. б. / 59.950° с. е. 30.317° ш. б. / 59.950; 30.317 (G) (O) (Я)Координаттар: 59°57′ с. е. 30°19′ ш. б. / 59.950° с. е. 30.317° ш. б. / 59.950; 30.317 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1703

Бұрынғы атаулары

Санкт-Петербург, Петроград, Ленинград

Жер аумағы

1439[2] км²

Биіктігі

3 м

Уақыт белдеуі

UTC+4

Тұрғындары
Тұрғыны

▲ 5 351 935[3] адам (2018)

Агломерация

5,4 млн (2002)

Ұлттық құрамы

орыстар — 84,73 %
украиндар — 1,87 %
белорустар — 1,17 %
еврейлер — 0,78 %
татарлар — 0,76 %
армяндар — 0,41 %

Этнохороним

петербургтық

Ресми тілі

орыс тілі

Сандық идентификаторлары
Телефон коды

+7 812

Пошта индекстері

190000-199406

Автомобиль коды

78, 98, 178

ОКАТО коды

40

Басқалары
Ресми емес атауы

Невадағы қала,
Солтүстік Пальмира,
Петров қаласы,
Питер,
Солтүстік астана,
Солтүстік Венеция,
Жарық түн қаласы,
Мәдениеттің астанасы,
Петербург.

gov.spb.ru  (орыс.)

Санкт-Петербург картада
Санкт-Петербург
Санкт-Петербург
Ортаққордағы санаты: Санкт-Петербург

Санкт-Петербург (орыс. Санкт-Петербург, ауызекі тілде — Питер) — Ресейдің федералдық мәні бар қала, Солүстік-Батыс федералды аймағының және Ленинград облысының әкімшілік орталығы. 1914 жылдың 31 тамызынан 1924 жылдың 26 қаңтарына дейін Петроград, 1924 жылдың 26 қаңтарынан 1991 жылдың 6 қыркүйегіне дейін Ленинград деп аталған.

Географиясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Санкт-Петербург Ленинград облысындағы Нева өзенінің Фин бұғазына құяр сағасында орналасқан. Тұрғындарының саны 9,50 млн-ға жуық (2018). Санкт-Петербург аумағынан 45-тен астам өзен, 40-қа жуық канал өтеді. Портты қала, әуе, автомобиль жолдарының және темір жолдың ірі торабы.

Климаты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Санкт-Петербург ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Абсолюттық максимум, °C 8,7 10,2 15,3 25,3 33,0 34,6 35,3 37,1 30,4 20,2 11,4 10,9
Орташа максимум, °C −3,2 −2,9 2,1 9,3 16,1 20,2 23,0 20,9 15,2 8,6 2,3 −1
Орташа температура, °C −5,7 −5,5 −1 5,4 11,6 16,1 19,1 17,3 12,1 6,3 0,4 −3,2
Орташа минимум, °C −8,1 −8,2 −4,1 1,5 7,1 11,9 15,1 13,6 9,0 4,0 −1,5 −5,4
Абсолюттық минимум, °C −34,7 −27,7 −21,7 −12,5 −2,6 0,7 5,8 3,8 −1,6 −9,7 −20,1 −26,5
Жауын-шашын нормасы, мм 45,3 34,1 33,8 33,4 45,7 68,8 81,4 88,9 63,5 65,5 57,8 52,8
Дерекнама: Санкт-Петербург - ауа райы мен климаты

Мәдениеті

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ресей ғылым академиясының ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Санкт-Петербургдың жоғары оқу орындарында бірқатар қазақ интеллигенциясының өкілдері оқыды. Б. Қаратаев, Б.Сыртанов, Ж.Ақпаев, С.Лапин, М. Шоқай, Б. Құлманов Санкт-Петербургдың Императорлық университетінде, Ә. Бөкейхан Санкт-Петербург Императорлық орман институтында, М.Тынышбаев Санкт-Петербург Императорлық жол қатынасы институтында, С. Аспандияров пен Х.Досмұхамедов Санкт-Петербург Императорлық әскери медициналақ институтында білім алды. Қазақтың алғашқы баспасөздерінің бірі саналатын “Серке” газеті Санкт-Петербургда жарық көрді. Бүкілресейлік мұсылмандардың екінші съезі Санкт-Петербургда өтті. Бірінші орыс революциясы, Ақпан революциясы және Қазан төңкерісі Санкт-Петербургда басталды. 1918 ж. астана Санкт-Петербургдан Мәскеу қаласына көшірілді. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде қала 29 ай бойы неміс фашистері әскерлерінің қоршауында болды. Сол тұста Санкт-Петербург тұрғындарына Қазақстан халқы көп көмек көрсетті. Қаланы жаудан қорғауда көптеген қазақстандықтар ерлікпен шайқасты (Ленинград шайқасы). Ж. Жабаевтың “Ленинградтық өренім!” атты жалынды жыры жауынгерлерді жаумен күреске жігерлендірді. Қазіргі кезде Санкт-Петербургда Ж. Жабаев пен Ә. Молдағұлова есімімен аталатын көшелер бар. Петропавл қамалы, Қысқы сарай, Биржа ғимараты, Исаакий соборы, т.б. сәулет өнері ескерткіштері ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра тізіміне енгізілген. 2003 ж. Санкт-Петербургдың 300 жылдық мерейтойы аталып өтілді. Санкт-Петербургдағы қазақ диаспорасы 2 мыңға жуық адамды құрайды. Қалада қазақтардың ұлттық орталығы жұмыс істейді[4].

Экономикасы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Санкт-Петербург — Ресей Федерациясының маңызды экономика орталықтарының бірі. Санкт-Перербургтың экономикалық дамуы, өндіріс және сауда комитетінің мәліметі бойынша, 2012 жылы аймақтық жалпы өнімі 2,138 трлн рубль болған ( 2011 жылы — 2,072 трлн руб.)[5]. Экономикасының негізгі көзі (жақшаның ішінде 2010 жылғы аймақтық жалпы өнімінің бөлігі):

  • өндеу өнеркәсібі (24,1 %),
  • сауда (18,7 %),
  • жылжымайтын мүлікпен операциялар (18,2 %),
  • көлік және байланыс (9,9 %),
  • құрылыс (7,8 %),
  • басқа (21,3 %)[6].

Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, Санкт-Петербург халықаралық банкі, басқа аймақтардың банктерінің 100 шақты филиалы, 400-ден астам брокер компаниясы жұмыс істейді[7].

Галерея

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Санкт-Петербургтың көрнекті тарихи жерлері
  • Пушкин қаласындағы Екатерина паркі
    Пушкин қаласындағы Екатерина паркі
  • Казан соборы
    Казан соборы
  • Мариинский сарайы
    Мариинский сарайы
  • Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті
    Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті
  • Александр Невский Лавра
    Александр Невский Лавра
  • Мәскеу алаңы
    Мәскеу алаңы
  • Пулково әуе жайы
    Пулково әуе жайы
Петр-Павел бекетіне Нева өзені жағынан көрініс
Дворцовая алаңы

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Администрации Санкт-Петербурга
  2. ↑ Петербург в цифрах. Официальный портал администрации СПб. Тексерілді, 21 қазан 2011.
  3. ↑ Солодилов В. В. Транспортно-коммуникационная основа согласованного развития Москвы и Санкт-Петербурга (PDF). Развитие городских агломераций в зоне транспортного коридора Москва — Санкт-Петербург. Фонд «Центр стратегический разработок „Северо-Запад“» (2005). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 тамыз 2011. Тексерілді, 11 января 2009.
  4. ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
  5. ↑ Инвестиционный паспорт Санкт-Петербурга. 2013. Комитет по инвестициям Санкт-Петербурга. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 қаңтар 2014. Тексерілді, 9 қазан 2013.
  6. ↑ Итоги социально-экономического развития Санкт-Петербурга за 2011 ж.. Басты дереккөзінен мұрағатталған 19 қараша 2012. Тексерілді, 14 қараша 2012.
  7. ↑ Банки: Все города: все банки региона Санкт-Петербург. Банки.ру. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қаңтар 2012. Тексерілді, 21 қазан 2011.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Санкт-Петербург&oldid=3334442» бетінен алынған