Манила бетінің кодын көру

{{Елді мекен
 |статусы                 = Қала
 |қазақша атауы           = Манила
 |шынайы атауы            = {{lang-tl|Maynila}}
 |сурет                  = Manila Infobox Pic Montage.jpg
 |жағдайы                 = Астана
 |ел                      = Филиппиндер
 |елтаңба                 = Ph seal ncr manila.svg
 |ту                      = Flag of Manila.svg
 |елтаңба сипаттамасы     = 
 |ту сипаттамасы          = 
 |елтаңба ені             = 100
 |ту ені                  = 150 
  |lat_dir = N|lat_deg = 14|lat_min = 35|lat_sec = 
  |lon_dir = E|lon_deg = 121|lon_min = 0|lon_sec = 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |шекара түрі             = 
 |кестедегі шекара        = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |аймақ картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |аймақ түрі              = 
 |аймағы                   = 
 |кестедегі аймақ         = 
 |аудан түрі              = 
 |ауданы                   = 
 |кестедегі аудан         = 
 |қауым түрі              = 
 |қауым                   = 
 |кестедегі қауым         = 
 |ішкі бөлінісі           = 
 |басшының түрi           = Мэр
 |басшысы                  = Франсиско «Иско» Морено Домагосо
 |құрылған уақыты         = 1574
 |алғашқы дерек           = 1574
 |бұрынғы атаулары        = Линисин, Икарангал енг Майнила
 |статус алуы             = 
 |жер аумағы              = 38,55
 |биiктiктiң түрi         = 
 |орталығының биiктігі    = 
 |климаты                 = субэкваторлы
 |ресми тілі              = 
  |тұрғыны                = 1 780 100
  |санақ жылы             = 2015
  |тығыздығы              = 43 079
  |шоғырлануы             = 21 951 764
  |ұлттық құрамы          = [[тагалдар]], [[илоктар]]
  |конфессионалдық құрамы = католиктер
  |этнохороним            = 
 |уақыт белдеуі           = +8:00
 |DST                     = 
 |телефон коды            = +63 2
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 0900-1096
 |автомобиль коды         = 
 |идентификатор түрі      = 
 |сандық идентификаторы   = 
 |ортаққордағы санаты     = Manila
 |сайты                   = http://www.manila.gov.ph  
 |сайт тілі               = en
}}		
'''Манила''' ({{lang-tl|Maynila}}, {{lang2|en|es|Manila}}) — [[Филиппиндер]] мемлекетінің астанасы. Қала елдің мәдени, саяси, экономикалық орталығы.

Қала халқының саны — 1&nbsp;780&nbsp;100. Қала сыртындағы елді мекендерді қосса 12 285 000 адам.

[[Манила шығанағы]]ның батыс жағалауындағы [[Лусон аралы]]нда орналасқан, бұл негізгі айлақ, экономикалық, саяси және мәдени орталығы – Филиппин.<ref>"Britannica настольная энциклопедия"ТомI,АСТ-Астрель, Мәскеу, 2006,ISBN 978-5-17-038532-4(Т.1) (АСТ),ISBN 978-5-271-15120-0 (Т.1) (Астрель)</ref>. 
 
Бастапқыда осы жерге орныққан мұсылман халқын испан конксистадорлары талқандап, [[1571 жыл]]ы Интрамурос бекініс қаласының негізін қалайды.

Жеті жылжық соғыс кезінде қысқа уақыт аралығында оларды ағылшындар (1726—63) басқарады. [[Испан-Американ соғысы]] кезінде америка әскерлері 1898 жылы Маниланы басып алады. Қаланы 1942 жылы жапондықтар басып алады, 1945 жылы америка әскерлері қаланы қайтарып алу кезіндегі шайқаста қатты талқандалады.

1946 жылы жаңа тәуелсіз Филиппин Республикасының астанасы болып, қалпына келтіріледі. [[1948 жыл]]ы Kесон-Сити астана болады, бірақ [[1976 жыл]]ы Манила бұл мәртебесін қайта қайтарып алады.

Кеме жасау және тамақ өнеркәсібін қоса алғандағы әртүрлі өндірістен басқа, бұнда бірнеше университтер де бар.

== Тарихы ==
[[Оңтүстік-Қытай теңізі]]нің Манила шығанағында Пасиг өзенінің шатқалында Лузон аралында орналасқан. Қала 1571 жылғы 24 маусымда Лопес де Легазпидың негізін қалады. Қаланың ең ежелгі ауданы - Интрамурос (дәлірек айтқанда «қабырғалармен қоршалған»), 16 ғасырдың соңында испан әкімшілігімен салынды. Оның қабырғасында негізінен Испандық отбасы өмір сүрді. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде ол жойылды, бірақ қайта қалпына келтірілді. Оның қазіргі саны 5 мыңға жуық адам.

Тарих бойында Манила көп соғыс өткізіп, көптеген архитектуралық, тарихи және мәдени ескерткіштерді жойды. Қазір Манила бірнеше университеттердің шоғырланған ірі мәдени орталығы болып табылады.

Пасиг өзенінің оңтүстік жағасында қаланың ең көне бөлігі - Интрамурос аймағы. Ол 1571 жылы құрылды, және ол Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде жартылай бұзылғанына қарамастан, ескі испан сәулетінің кейбір мысалдарын сақтап қалды. Ең алдымен, ол [[1590 жыл]]ы басталған бекініс қабырғасы. Сантьяго бекінісінің кіруі испандықтардың есінде қалады. 1595 жылы Манила бүкіл Филиппин архипелагының астанасы, сондай-ақ провинцияның орталығы болды, ол алдымен бүкіл Лузонды басып алды.

=== Испанның қаланы жаулап алуы ===
Манила испандықтар келгенге дейін, Қытай саудагерлерімен және басқа Шығыс Азия елдерінің өкілдерімен сауда жасайтын мұсылман әлемінің бөлігі болды. [[1570 жыл]]ы [[Мигель Лопес де Легазпи]] португал қарақшыларының шабуылы кезінде Кебу аралынан шығып, гүлденген мұсылман қаласына келді және оған астанасын құруға шешім қабылдады. Жергілікті билікпен қарым-қатынас орнату үшін Мартин де Гоити алғаш рет сонда жіберілді. Ол испандық тәжін бейбіт жолмен құруға тырысты. Раджа Сүлейман, ол басқарған, жауап берді, ол испандармен достық қарым-қарсы емес, бірақ өз жоспарларында басқа бір патшаға тапсыру. Конкистадорлар әскери әрекеттер жасады, нәтижесінде олар мұсылмандарды қаладан кетуге мәжбүр етті. Ақыр соңында, Легаспи әскерлермен бірге келді және бекіністі сала бастады [[1571 жыл]]]ы

Ұрылған раджа, Сүлеймен, Рака Тондо, Лакандул, пампангалар және пангасиналықтар қолдауға тырысты, өздерінің тақырыптарын жинады, Тагаловты және Испандармен күресуге тырысты. Бангк шайқасында ол қайтыс болды. Манилада жергілікті халықты христианизациялау бойынша белсенді жұмыс басталды. Сол кездерде қала Оңтүстік-Шығыс Азияның христианизациясының негізгі тірегі болды. Мұнда миссионерлер, әртүрлі бұйрықтар монахтары, августинцы, францисканцы, доминиканс, [[иезуит]]тер және басқалар келді. [[1588 жыл]]ы августиналықтар Манилада Малат Шіркеуін салған. Испандықтар коммерциялық монополияны құрып, қытайлықтарды осы саладан аулақ етті.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Азия елордалары}}

[[Санат:Азия елордалары]]
[[Санат:Филиппиндер қалалары]]
[[Санат:Манила]]
[[Санат:Лусон]]