Navigation überspringen
Universitätsbibliothek Heidelberg
Standort: ---
Exemplare: ---
 Online-Ressource
Ansetzungstitel:Florilegium patristicum Buggoni episcopo dedicatum
Titel:5v >@Incipit [prologus ?; von jüngerer Hand überschrieben flores]< (nachgetragen: in librvm florvm)
Mitwirkende:Gregorius <Iliberitanus>   i
 Origenes   i
 Beda <Venerabilis>   i
 Isidorus <Hispalensis>   i
 Gregor <I., Papst>   i
 Eusebius <Gallicanus>   i
 Augustinus, Aurelius   i
 Radbert <Heiliger>   i
 Hieronymus, Sophronius Eusebius   i
Verf.angabe:Gregorius Iliberritanus ; Origenis ; Ps.-Beda ; Isidorus ; Gregorius Magnus ; Eusebius "Gallicanus" ; (Ps.-)Augustinus ; Paschasius Radbertus ; Hieronymus
Verlagsort:[Lorsch (?)]
 [Worms (?)]
Inhalt:Enth.: 13r Videns [Uidens] autem Sarra filium Agar Aegyptiae qui natus erat Abrahae ludentem cum filio suo Isaac dixit ad Abraham Eice ancillam et filium eius Non enim erit heres filius ancillae cum filio meo Isaac Si omnium patrum gesta prophetarumque vaticinia [uaticinia] (Greg. Ilib. tract. 3). 21v Vocavit [Uocauit] autem Iacob filios suos et dixit illis Accedite ut indicem (Greg. Ilib. tract. 6,2-61). 35v Zabulon in litore [littore] maris habitabit et in statione navium [nauium] Zabulon qui interpretatur habitaculum pulchritudinis ecclesiam significat (exc. Ps.-Beda in Gn). 47v Locutus est dominus ad Mosen [Moysen] dicens loquere filiis Israel et dices ad eos mensis hic vobis [uobis] sit initium mensium primus in mensibus anni Omnia quae divino [diuino] consilio et iudicio statuta sunt (Greg. Ilib. tract. 9). 55r Omnia quae divini [diuini] homines vel [uel] praesagis mentibus cecinerunt (Greg. Ilib. tract. 13). 59v Et dixit dominus ad Gedeon cum trecentis viris [uiris] quos aquam lambere vidisti [uidisti] salvos [saluos] faciam vos [uos] et tradam in manibus tuis castra Madian Non sum quidem ignarus dilectissimi fratres posse temeritatis culpam me incurrere (Greg. Ilib. tract. 14). 67r Domino ac reverentissimo [reuerentissimo] fratri Orosio Isidorus Quaedam notissima nomina veteris [ueteris] testamenti et evangeliorum [euangeliorum] quae sub allegoria imaginarie obteguntur (Isid. alleg. 1). 121v/122r Adeo prohibetur christianus figmenta legere poetarum qui per oblectamenta inanium fabularum mentem excitant (Isid. sent. III,13). 124v Nemo potest sensum scripturae sanctae cognoscere nisi legendi familiaritate (Isid. sent. III,9). 126v Doctrina sine adiuvante [adiuuante] gratia quamvis [quamuis] infundatur auribus ad cor non descendit (Isid. sent. III,10). 127r Plerique scientia accepta scripturarum non ad dei gloriam sed ad suam laudem utuntur (Isid. sent. III,11). 128r Nequaquam legem intellegit qui carnaliter verba [uerba] legis percurrit (Isid. sent. III,12). 129v Et vidi [uidi] visiones [uisiones] dei Notandum quod dicit propheta se visiones [uisiones] dei vidisse [uidisse] (vgl. Greg. M. in Ez I,2). 162r Sacri eloquii mysticos sensus [ut] propheta per aspirationem sancti spiritus prudenter intellegens dicit (Greg. M. in Ez II,10);. 187v Recte festa ecclesiae colunt qui se ecclesiae filios esse cognoscunt (Euseb. Gallic. hom. 47);. 192r Utrum sub figura an sub veritate [ueritate] hoc mysticum calicis sacramentum fiat (Ps.-Aug. serm. de sacramentis altaris = exc. Radbert. corp. et sang. Dom.);. 195r Videte [Uidete] fratres quid vos [uos] iubeat deus adorare Alio loco scriptura dicit caelum mihi sedes est (Aug. in Ps 98,9). 197r Non timeamus fratres mei manducare panem istum ne forte finiamus illum et postea non habeamus (exc. Aug. serm. 132A). 197v Amen amen dico vobis [uobis] Nisi manducaveritis [manducaueritis] carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem non habebitis vitam [uitam] in vobis [uobis] Quomodo quidem detur et quisnam modus sit manducandi ignoratis (exc. Aug. in Io 26-27). 198v/199r Quia corpus assumptum ablaturus erat ex oculis et sideribus illaturus necessarium erat (Euseb. Gallic. hom. 17,1-3). 200v In libro quarto decimo explanationum in Hiezechiel [Ezechiel] [Hiezechielem] [Ezechielem] [Hiezechihelem] [Ezechihelem] qui est secundus liber expositionis templi scribit Hieronymus ita non parvi [parui] operis est quod oculis carnis vel [uel] mente conspexeris audientibus demonstrare (Hier. in Ez XIII, 43,10-12)
Titel Quelle:In: Florilegium patristicum - Universiteitsbibliotheek Leiden, BPL 196
Jahr Quelle:1101
Band/Heft Quelle:1. Hälfte 12. Jh., 5v-201v
Abstract:Originalhs. eines Bf. Buggo von Worms (1115/16-1149) gewidmeten Florilegs aus Kirchenväterschriften, über den Kompilator "ist vermutet worden, daß er ein Zisterzienserabt war, dem die Lorscher Bibliothek zugänglich wurde; vielleicht ist es aber doch möglich, daß ein Mönch des Klosters selbst in Betracht kommt" (BISCHOFF 1989); 5v-12v Widmungsepistel, am Ende 5 Hexameter mit Akrostichon "BVGGO"; Text- aufgrund von Blattverlust – 5v ">Incipit [prologus ?; von jüngerer Hand überschrieben flores]< (nachgetragen: in librvm florvm). Domino uenerando, pontificali infula dignissimo B. seruulus uester, omnium seruorum Christi ult[i]mus subpresso nomine. Quicquid Domino, q[ui]cquid patri. Satis manifestum est, domine karissime, sanctę aecclesię numquam laborum tribulationes deesse ... (12v) in eo testimonia semper utilia quibuscumque sunt diuina eloquia dulcia ad legendum (korrigiert aus int[e]legendum) et amabilia ad exponendum. Semper saluete, capientes, mille ualete. Balsama, care, tuis prodeant flagrantia dictis ... Omnibus auditum prestent tua dicta benignum (Anonym. ep. dedic. ad Buggon.). >De id (?) qvod vidit Sara filivm Agar cvm filio svo Ysaac l[udentem ?] (am Ende der Zeile: a[m]en; es folgt eine weitere, verblichene oder ausradierte Zeile)<. (13r) >Uidens avtem Sarra (korrigiert zu Sara)< filium Agar Ęgiptię qui natus erat Abrahę ludentem cum filio suo Ysaac dixit ad Abraham: Eice ancillam et filivm eius. Non enim erit heres filius ancille cum filio meo Ysaac. Si omnivm patrum gesta prophetarumque uaticinia ... (21r) Sed iam sufficit hęc (21v) hucusque tractasse. Deo patri omnipotenti maximas adque uberes gratias agentes. Per Dominum (Greg. Ilib. tract. 3). >De benedictione (ergänzt: filiorum) Iacob<. >Uocavit autem Iacob filios svos et dixit< illis: Accedite, ut indicem ... (35v) et in uirum perfectum constitutus panem Christi corporis mereatur (korrigiert aus meretur) accipere. >Per Dominum< nostrum Iesum Christum (Greg. Ilib. tract. 6,2-61). >Zabvlon in littore< maris habitabit (korrigiert aus habitauit) et in statione nauivm. Zabulon, (über der Zeile: qvi) int[e]rpr[etatur] habitaculum pulcritudinis ęcclesiam significat ... (46v) >Beniamin lvpvs rapax<. Quod autem prophetat de Paulo apostolo ... (47v) non enim distinctio Iudei et Greci, aut serui aut liberi, quia per omnia >et in omnibvs Christvs est< (exc. Ps.-Beda in Gn). >De immolatione agni<. >Locvtus est< Dominus ad Moysen dicens: loquere filiis Israel, et dices ad eos: mensis hic uobis sit initium mensium, primus in mensibus anni. Omnia quę diuino consilio et iudicio statuta sunt ... (55r) qvam in Christo et custodire uoluit et iussit; ipsi honor et gloria in secula seculo>rvm, amen< (Greg. Ilib. tract. 9). >De Samson<. >Omnia quę divini homines< uel presagis mentibus cecinerunt ... (59r) hoc in ore nostro et in corde semper habemus, ut animam cęlestibus saginemus. Deo itaque patri omnipotenti maximas adque uberes gratias semper et ubique agentes. Per Dominum >nostrvm Iesvm Christvm qvi vivit et regnat cvm patre et spiritv sancto, amen< (Greg. Ilib. tract. 13). (59v) >De Gedeone (korrigiert aus Geone)<. >Et dixit Dominus ad Gedeon<: cum trecentis uiris quos aquam lambere uidisti saluos faciam uos, et tradam in manibus tuis castra Madian (korrigiert aus manibus). Non sum quidem ignarus, dilectissimi fratres, posse temeritatis culpam me incurrere ... (63v) tripartita principia consti[tueret] // (64r) // [refri]gerunt ydrias quas habebant ... (66v) contumaces terrę et dormientes excitare possimus. Deo itaque patri omnipotenti maximas adque uberes gratias agentes finiatur. >Per Dominvm nostrvm Iesvm Christvm, amen< (Greg. Ilib. tract. 14). >Incipivnt pavca nominvm vel sententiarvm veteris ac novi testamenti secvndvm spiritalem intellegentiam (korrigiert aus intelligentiam) edita a sancto Ysidoro ad Orosivm<. (67r) >Domino ac reuerentissimo fratri Orosio Ysido<rus. Quędam notissima nomina ueteris testamenti et ęuuangeliorum quę sub allegoria imaginarię obteguntur ... (67v) qui hęc non meo conseruaui (korrigiert aus conseruare) arbitrio, sed tuo conmisi (korrigiert aus conseimisi) corrigenda iudicio. >Adam q<ui terra uel terrenus interpretatur figura Christi gestauit ... >Abel< pastor ouium qui luctus // (68r) // gentium qui uersatur in ęcclesiis Israelitarum ... (98r) Machabei septem qui sub Antiocho acerbissima passi tormenta gloriosissime coronati sunt signant, quia ab inimicis Christi ecclesia (korrigiert aus aecclesia) multam martyrum stragem pertulit qui et glorię cęlestis coronam acceperunt. >Incipit de novo testamento<. >Qvattuor ev<uangelia Dominum Iesum Christum sub quattuor animalium (98v) uultibus figuraliter exprimunt ... (121v) >Septem< discipuli cum quibus Dominus post resurrectionem conuiuasse scribitur septimam indicant resurrectionem, scilicet figuram requiei in qua omnes sancti per Christum eternę (korrigiert aus aeternę) beatitudinis refectione saturabuntur (Isid. alleg., mit zahlreichenZusätzen, Auslassungen und Umstellungen) . >De eo qvod immoletur dęmonibus qui poetarum dicta delectabilius quam sacram scripturam legunt uel audiunt<. >Adeo prohibetur< christianus figmenta legere poetarum qui per oblectamenta (122r) inanium fabularum mentem excitant ... (124r) grammaticorum autem doctrina potest etiam proficere ad uitam, dum fuerit ad meliores usus adsumpta (korrigiert zu assumpta) (Isid. sent. III,13). (124v) >Quod ex assid[uitate le]g[en]di s[cripturas] s[ancta]s ervdiatvr hvmanvs<. >Nemo potest (getilgt: sensv ?)< sensum scripturę sanctę cognoscere, nisi legendi familiaritate ... (126r) ut pro maximo exercicio laboris maximum premium habeant retributionis (Isid. sent. III,9). (126v) >Quod inanis sit labor doctoris, si non assit gratia diuinę aspirationis<. >Doctrina sine< adiuuante gratia, quamuis infundatur auribus, ad cor non descendit ... (127r) Quidam vero in utrisque pollent, quia et sciendi copiam et dicendi efficatiam habent (Isid. sent. III,10). >Quod diuine legis penetrabilia humilibus pateant, superbis claudantvr<. >Plerique scientia< accepta scripturarum non ad Dei gloriam, sed ad suam laudem utuntur ... (127v) reprobis autem ac superbis quodammodo tenebrescit; et unde illi illuminantur (korrigiert aus inluminantur), inde isti cęcantur (Isid. sent. III,11). >Quod multi uerba legis carnaliter intellegentes (korrigiert zu intelligentes) in heresim deuoluti sint, proh dolor!< (128r) >Neqvaqvam (durch Unterstreichung getilgt: legem)< legem intellegit (korrigiert zu intelligit) qui carnaliter uerba legis percurrit ... (129v) sicque in bonis instruamur, ut a malis illesi permaneamus (Isid. sent. III,12). >Incipit expositio in Ezechielim prophetam. Et uidi uisiones Dei<. >Notandvm<, quod dicit propheta se uisiones Dei uidisse ... (161v) aliud est enim pietatis studio necessaria proximo dare adque aliud ea quę possidentur sine mercedis intentione dispergere (vgl. Greg. M. in Ez I,2-7). >Vltima omelia Gregorii pape svper Ezechielem (korrigiert zu Iezechielem ?)<. (162r) >Sacri eloqvii mys<ticos sensus, ut propheta per aspirationem sancti spiritus prudenter intellegens (korrigiert zu intelligens), dicit ... (187v) quia per dolores et uulnera ad hereditatem perducit perpetuam. Sit itaque gloria omnipotenti Domino nostro Iesv Christo qui uiuit et regnat cum patre in v[nitate] spiritus sancti per omnia secula seculorum, >amen< (Greg. M. in Ez II,10). >In dedicatione ęcclesię<. >Recte festa ęcclesię colvnt, qui se ęcclesię< filios esse cognoscunt ... (191v) habebit de perceptione fructum, non habebit de satietate (korrigiert zu sacietate ?) fastidivm. Ad que uos perducat, qui uiuit et regnat in secula seculorum, >amen< (Euseb. Gallic. hom. 47). (192r) >Augustinus (Rest der Zeile von jüngerer Hand überschrieben: de sacra cœna)<. >Utrvm svb figvra an svb veri<tate hoc mysticum calicis sacramentum fiat ... (194v) uerum etiam caro per hoc ad immortalitatem et incorruptionem >reparatvr< (Ps.-Augustinus, Sermo de sacramentis altaris = Excerpta ex Paschasii Radberti libro de corpore et sanguine Domini). >Item Augustinus<. (195r) >Videte, fratres, qvid vos< iubeat (ergänzt: Deus) adorare. Alio loco scriptura dicit: cęlum mihi sedes est ... (197r) etsi necesse est illud uisibiliter celebrari, opportet tamen inuisibiliter intellegi (korrigiert zu intelligi) (Aug. in Ps 98,9). (Überschrift nicht lesbar). >Ne timea<mus, fratres mei, manducare panem istum, ne forte finiamus illum, et postea non habemus ... (197v) quando uenit in uirginem; impleuit illam, nec recessit ab illo (exc. Aug. serm. 132A = Aug. serm. ed. MAI 129). (Überschrift nicht lesbar). >Amen, amen dico vobis<. Nisi manducaueritis carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem, non habebitis uitam in uobis. Quomodo quidem detur, et quisnam modus sit manducandi, ignoratis ... (198v) ut in Domini corpore tamquam menbra maneamus, ut in eius spiritu uegetemur (exc. Aug. in Io 26-27). >Evsebivs e[x ?] (Rest der Zeile nicht lesbar)<. >Qvia corpvs assvmptvm ablaturus erat ex oculis (199r) et sideribus illaturus, necessarium erat ... (200v) cordis tui manu suscipe, et maxime totum haustu interioris hominis >assvme< (Euseb. Gallic. hom. 17,1-3). >Ieronim[i ?] (Rest der Zeile nicht lesbar)<. >In libro qvarto decimo< explanationum in Hiezechiel qui est secundus liber expositionis templi scribit >Ieronimvs< ita: non parui operis est, quod oculis carnis vel mente conspexeris audientibus demonstrare ... (201v) non quibusdam, sed omnibus, siue, ut in Hebraico habetur, confundatur, et sustineat tormentum suum pro omnibus >qvę fecerit< (Hier. in Ez XIII, 43,10-12)."
URL:Kostenfrei: Digitalisierung: http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/view/ublei_bpl196/0014
 PDF-Katalogisat: http://digi.ub.uni-heidelberg.de/sammlung50/werk/pdf/ublei_bpl196.pdf
Schlagwörter:(s)Florilegium   i / (s)Patristik   i / (s)Exegese   i / (s)Dogmatik   i / (s)Predigt   i
Datenträger:Online-Ressource
Dokumenttyp:Handschrift
Sprache:lat
(Sekundärform):Online-Ausg.
(Umfang):Online-Ressource
(Ort):Heidelberg
(Verlag):Univ.-Bibl., Bibliotheca Laureshamensis - digital
(E-Jahr):2011
Sonst. Schlagwort:(f)Palimpsest ; (f)Besitzvermerk/Exlibris / (f)Stiftervermerk / (f)Buchmalerei / (f)Initiale / (f)Zeichnung/Skizze
Informationen zur Handschrift:Schriftart: späte karolingische Minuskel
 Provenienz: Schönau im Steinachtal, Odenwald (BISCHOFF 1989; KRÄMER 1989)
Editionshinweise zur Handschrift:Anonym. ep. dedic. ad Buggon. (nur die 5 Verse mit Akrostichon): [MOLHUYSEN, Philip C.]: Bibliotheca Universitatis Leidensis. Codices manuscripti, Bd. 3: Codices Bibliothecae Publicae Latini, Leiden 1912, S. 105 – Greg. Ilib. tract.: PLS 2, hier Sp. 370-376, 389-400, 411-415, 434-445; CCL 69 (BULHART 1967), hier S. 19-27, 43-55, 70-75, 98-112 (LLT-A); PASCUAL TORRÓ, Joaquín (Hg.): Gregorio de Elvira, Tratados sobre los libros de las santas escrituras (Fuentes patrísticas 9), Madrid 1997, S. 92-110, 158-188, 228-242, 310-348 – Ps.-Beda in Gn: PL 91, hier Sp. 279C-286B (PLD) – Isid. alleg.: PL 83, Sp. 97-130B, vgl. Sp. 434A-435A (Varianten) (PLD) – Isid. sent.: PL 83, hier Sp. 680B-688B (PLD); CCL 111 (CAZIER 1998), hier S. 230-238 (LLT-A) – Greg. M. in Ez: PL 76, hier Sp. 795C-853C, 1058A-1072C (PLD); CCL 142 (ADRIAEN 1971), hier S. 17-100, 379-398 (LLT-A); SC 327 (MOREL 1986), hier S. 82-272 u. SC 360 (MOREL 1990), hier S. 482-532 (lat. Text nach ADRIAEN 1971) – Euseb. Gallic.: CCL 101-101A (GLORIE 1970/71), hier S. 196, 555-563 (LLT-A) – Ps.-Aug. serm. de sacramentis altaris: BOUHOT, Jean-Paul: Extraits du De Corpore et Sanguine Domini de Pascase Radbert sous le nom d’Augustin, in: Recherches augustiniennes 12 (1977), S. 119-173, hier S. 122-133 (mit Abdruck der Parallelstellen bei Radbert.) (Radbert. corp. et sang. Dom.: PL 120, Sp. 1267C-1346B [PLD]; CCM 16 [PAULUS 1969], S. 1-131 [LLT-A]) – Aug. in Ps: PL 37, hier Sp. 1264f. (PLD); CCL 39 (DEKKERS/FRAIPONT 1956), hier S. 1385f. (LLT-A) – Aug. serm. 132A: MORIN, Germain (Hg.): Sancti Augustini Sermones post Maurinos reperti (Miscellanea Agostiniana 1), Rom 1930, hier S. 375 (wieder abgedruckt in: PLS 2, hier Sp. 518) (LLT-A) – Aug. in Io: PL 35, hier Sp. 1606-1621 (PLD); CCL 36 (WILLEMS 1954), hier S. 259-277 (LLT-A) – Hier. in Ez: PL 25, hier Sp. 419A-C (PLD); CCL 75 (GLORIE 1964), hier S. 627f. (LLT-A)
Literaturhinweise zur Handschrift:BISCHOFF, Bernhard: Die Abtei Lorsch im Spiegel ihrer Handschriften (Geschichtsblätter Kreis Bergstraße. Sonderbd. 10), 2., erw. Aufl. Lorsch 1989, S. 69 – Greg. Ilib. tract.: STEGMÜLLER 2625; CPL 546; GRYSON, Rép. 514 – Ps.-Beda in Gn: STEGMÜLLER 1647; CPPM II 2026f. – Isid. alleg.: STEGMÜLLER 5173; DÍAZ 109; CPL 1190; GRYSON, Rép. 595 – Isid. sent.: DÍAZ 111; CPL 1199; CPPM III 161; GRYSON, Rép. 600 – Greg. M. in Ez: STEGMÜLLER 2643; CPPM II 2288; CPL 1710; GRYSON, Rép. 517f. – Euseb. Gallic.: CPPM I 4615, 4634, 4664; CPL 966; GRYSON, Rép. 470-474 – Ps.-Aug. serm. de sacramentis altaris: CPPM II 208 (Radbert. corp. et sang. Dom.: Rep. font. VIII 489f.) – Aug. in Ps: STEGMÜLLER 1463; CPPM II 1869a; CPL 283; GRYSON, Rép. 227f. – Aug. serm. 132A: CPL 284; GRYSON, Rép. 238 – Aug. in Io: STEGMÜLLER 1471; CPPM II 1869; CPL 278; GRYSON, Rép. 221f. – Hier. in Ez: STEGMÜLLER 3357; BHM 213; CPL 587; GRYSON, Rép. 534
Angaben zum Äußeren der Handschrift:Pergament (ungezähltes modernes Vorsatzbl. aus Papier)
K10plus-PPN:1463694911
Verknüpfungen:→ Sammelwerk
 
 Bibliotheca Laureshamensis digital
Bibliothek/Idn:LD / m768453569
Lokale URL Inst.: Zum Volltext

Permanenter Link auf diesen Titel (bookmarkfähig):  https://katalog.ub.uni-heidelberg.de/titel/67475943   QR-Code

zum Seitenanfang