Miy
Mıy-haywanlardıń nerv sistemasınıń oraylıq basqarması bolıp tabıladı, ádetde denediń basın (old) salasında jaylasqan hám neyronlardıń ıqsham toplanıwı hám sinichinlar. Kóplegen haywanlar quramında porlash toqıma qabıǵı menen oralǵan bolıwı múmkin. Omırtqalı haywanlarda (sonday-aq adamlarda ) arqa mıy ishinde jaylasqan kranial boslıqta, arqa mıy ishinde jaylasqan mıy bar.
Sutemizuwshilerdin` mıyı tómendegi bólimlerdi óz ishine aladı :Arqa mıy
Bas mıy
Medulla
Arqa mıy
Serebelar - háreketlerdi muwapıqlastırıw
Pullar
Romboid miyasining atı
Orta mıy
Aralıq mıy
Talimus - hiddan tısqarı, sezim organlardan maǵlıwmatlardı qayta bólistiriw
Gistotalmamus - bul avtonom nerv sistemasınıń eń joqarı orayı, endokrin tártipke salıw orayı
Isikki -shaped denesi
Gipofiz
Juwmaqlawshı mıy
Bar kortexi (shep hám ońında )
Alokortsex
Áyyemgi qabıqlog' - bul eń ápiwayı funktsiyalardı tártipke salıw, mısalı, kózlerdi ashıw hám basqalar.
Eski qabıqlog'i avtonom funktsiyaların tártipke salıw, instinktiv minez-qulqlar, sezimlerdiń payda bolıwı
Jańa qabıqlog'i - joqarı nerv funktsiyaları
Bazal ganglia - motor hám avtonom funktsiyalardı tártipke salıw
Miyam mıy
Hippospus - sezimlerdi qáliplestiriw, yad birlantirish
Omırtqasızlardıń mıyı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Miydiń óz-ara gruppa -óz-ara simmetrik bolmaǵan haywanlar arasında jaqsı rawajlanǵan. Turbell zalı gistologik zalining turg'ollari (házirgi ACOELORORPA) menen baylanıslı bolıwı múmkin (endi akoeelorfa) korteks, nevropalik hám komissiyalar menen quramalı mıy bar.
Sutemiziwshilerdin` miy bo`limi
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Ańlıq filosofiyasında ań hám mıy túsinikleri ajralıp turadı hám olardıń anıq munasábetlerine salıstırǵanda qarama-qarsılıqlar jazıp qoyıldı, bul " aqıl - bu" mashqalasına alıp keledi.
Mıy bas súyeki sheńberindegi fizikalıq hám biologiyalıq element retinde belgilenedi hám tiykarǵı elektrokimiyat hám bioelektrik Neakral processler ushın juwapker bolıp tabıladı. Zamanagóy ilim kózqarasınan mıy - bul júdá kóp logikalıq elektrosakimiyalik impulslarni islep shıǵaratuǵın hám qayta isleytuǵın nerv tarmaǵı bolıp tabıladı. Qandayda bir kisiniń ishki dúnyası, sonday-aq onıń sanasın, bul jumıstıń jemisi bolıp tabıladı.
Aqil ha`m miy
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Zamanagóy ilimiy jámiyetlikte, ań miydiń ónimi dominant bolıp tabıladı. Jasalma kelispewshilik tárepdarları da kórip shıǵılǵan.
Bunnan tısqarı, ań kompyuterge uqsas hám algoritmik ekenligin aytatuǵın gápler bar. " Miydiń sebebi" hám " sananıń sanalıligi" dep qarawdıń bir-birlerine joldas bolmaydı.
Sutemizuvchilarning mıy kólemi
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Mıy massası (kg) sutlilerdiń túrli gruppaları ushın dene salmaǵı bolıp tabıladı (MT, kg)[lower-alpha 1].
| Haywanlar gruppasi | Entsefalizatsiya koeffitsienti |
|---|---|
| Sutemizuwshiler | 0,02 Мт0,70 |
| Primatlar | 0,02—0,03 Мт0,66 |
| Adam ta`rizli maymillar | 0,03—0,04 Мт0,66 |
| Adam | 0,08—0,09 Мт0,66 |
Miy kulturada
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Denediń miyasining tiykarǵı ma`nisi sebepli mıy teması ataqlı. Áyyemgi dáwirlerde jeńiliwli shaxs yamasa haywandıń miyasini tutınıw qılıw, denediń basqa bólimleri menen birge dushpan kúshleriniń tabıslılıǵın ańlatadı. Orta ásirlerde mıy turmıstıń orayı retinde, júrek menen birge tushunilgan. Házirgi waqıtta miydiń teması kórkem, video oyınlar hám filmlerde, atap aytqanda zombi keń tarqalǵan.
Miydi úyreniw tariyxı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Zamanagóy ilmning baslanıwı XX ásir baslarında eki kashfiyit tárepinen jatqızılǵan : refleks aktlari hám mıy yarım korteksidagi funktsiyalardı jergiliklilashtirishni anıqlaw. Bul jańa ashılıwlarǵa tıykarlanıp, ápiwayı maslasıwshı háreketlerdiń miydiń tómengi bólimleri arqalı ótetuǵın repeksli háreketi sebepli eń joqarı tártip hám ongli túrde aqıl hám óz basımshalıq menen háreketlerdiń refleksi menen támiyinlenedi, dep shama etilgen, dep shama etilgen, dep shama etilgen, bul eń joqarı tártiptiń refleksi menen támiyinlenedi. SeniMotor ARC miydiń eń joqarı bóleginen ótip ketedi.Úlgi:Кол
- Головной мозг
- Головной мозг человека
- Кровоснабжение головного мозга
- Гематоэнцефалический барьер
- Эндокринная система
- Гипоталамо-гипофизарная система
- Лимбическая система
- Височно-теменной узел
- Коэффициент энцефализации
- Межполушарная асимметрия
- Центр удовольствия
- Сознание
- Память
- Высшая нервная деятельность
- Электроэнцефалограмма
- Нейробиология
- Нейрохимия
- Мозги (субпродукт)
Примечания
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Derekler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
A`debiyatlar
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- Мозг // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Джордж Ф. Мозг как вычислительная машина. — М.: ИЛ, 1963. — 527 с.
- Мэгун Г. Бодрствующий мозг. — М.: Мир, 1965. — 211 с.
- Эшби У.Р. Конструкция мозга. — М.: ИЛ, 1962. — 393 с.
- Сеченов Иван. Рефлексы головного мозга. — М.: АСТ, 2014. — 352 с. — ISBN 978-5-17-088036-2.
- Бехтерев В.М. Мозг и его деятельность. — М.: Госиздат, 1928. — 352 с.
- Николлс Д., Мартин Р., Валлас Б., Фукс П. От нейрона к мозгу. — М.: Едиториал УРСС, 2003. — 672 с. — ISBN 5-354-00162-5.
- Хьюбел Д., Стивенс Ч., Кэндел Э. и др. Мозг. — М.: Мир, 1982. — 280 с. — 15 000 экз.
- Ян Лекун. Как учится машина. Революция в области нейронных сетей и глубокого обучения. (Библиотека Сбера: Искусственный интеллект). — М.: Альпина нон-фикшн, 2021. — ISBN 978-5-907394-29-2.
Siltemeler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- Атлас мозга — на английском языке с русским переводом основных терминов
- Блум Ф., Лейзерсон А., Хофстедтер Л. Мозг, разум и поведение
- Савельев А. В. Критический анализ функциональной роли модульной самоорганизации мозга // журнал «Нейрокомпьютеры: разработка и применение». — Москва: издательство "Радиотехника", 2008. — № 5—6. — С. 4—17.
- Урынбаев С. Х. О работе мозга в общем виде и о последствиях // Электронный журнал «Знание. Понимание. Умение». — 2008. — № 2 - Педагогика. Психология.