Tólepbergen Qayıpbergenov
 | Bul shala maqala haqqında ulıwma úlgi bolıp, ilajı bolsa ol jáne de anıqlaw úlgige almastırılıwı kerek. |
Úlgi:Infobox artist Tólepbergen Qayıpbergenov — Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan xalıq jazıwshısı, Ózbekstan Qaharmanı.
1929-jılı 7-may sánesinde Kegeyli rayonınıń Shortanbay awılında (házirgi Nókis rayonınıń sovxozında) kolxozshı diyxan shańaraǵında tuwilǵan.
1944-45 jıllari bolajaq jazıwshı ele awıldaǵı mektepte oqıp júrgen jas bala waqlarında aq uqıplı, ziyrek hám kóp oqıwdı qáleytuǵın quntlı oqıwshı sıpatında kózge tústi. ózi 6-7 klasslarda oqiıp júrip ol usı mekteptiń 2-4 klasslarına sabaq berdi.
1945-47 jılları ol Xojeli qalasındaǵı mektepke shekemgi tárbiya pedagogika bilim jurtında oqıydı. Onı pitkergennen keyin 1947-1950-jılları ózi tuwilǵan awılda muǵallim bóladı hám sonıń menen birge óz ústinde úzliksiz isleydi, ádebiyat penen qiziǵa baslaydı, óz bilimin jetilistirip baradı.
1950-jılı Tólepbergen Qayipbergenov Qaraqalpaq Mámleketlik Pedagogikaliq Institutiniń "Rus tili ham ádebiyati" fakultetine oqıwǵa qabıl etiledi.
Tap usi waqittan baslap oniń ádebiyatqa aralasiwi baslandi. Ol ádebiyat penen, jaziwshi – shayirlar menen jaqinnan tanisip, olardan alǵan hám ózi turmisqa bayqaǵan tásirlerin qosiqqa aylantirip jaza baslaydi.
1950-jılı Oniń dóretuwshilik xizmeti baslanadi.Ol dáslep poemaǵa qiziǵa basladi. Al keyin proza janrina qiziqip ketedi.
1951-jılı oniń “Tilegim” atli tuńǵish qosiǵin Respublikaliq “Jas Leninshi” gazetasinda basilip shiqti. Jas shayir basqa sózge usilay qadem atladi. Usinnan baslap oniń qosiqlari gazeta-jurnarlarda kórine berdi.
1955-jılı jaziwshiniń prozaǵa bet buriwi tuwri keledi. Bul-jılı oniń “Pochtalon kelgende” degen dáslepki gúrrińi “Jas Leninshi” de basildi. Sonnan beri ol tiykarinan proza janrinda islep kiyatir.
1955-jılı Tólepbergen Qayipbergenov Qaraqalpaq Mámleketlik Pedagogikaliq Instituttı tabisli pikerip shiǵadi. Bul waqitta ol jazaiwshiniń isin ózine maqset etip alǵan, biraq ele ádebiyat maydaninda onsha tanila qoymaǵan jaslardan edi. “ámudarya” jurnalinda ádebiy xizmetker.
1955-57-jıllari Radio esitiriw komitetinde redaktori.
1956-jılı Oniń birinshi povesti ”Sekretar” degen at penen basilip shiǵadi.
1956-67-jıllar Bul jámiyetlik áhmiyetli jumislardi atqariw menen bir qatarda jaziwshi usi dáwir ishinde ádebiyat tarawinda da ayriqsha kúshli miynet etti. Oniń tvorchestvosisiniń eń jemisli bólegi mine usi-jıllarǵa tuwri keledi.
1957-58-jıllari Qaraqalpaqstan jaziwshilar awqaminda juwapli xatkeri.
1958-59-jıllari radio esitiriw komitetinde basliqtiń orin basari
1959-60-jıllari ”Jas Leninshi” gazetasinda redaktori
1960-62-jıllari Qaraqalpaq mámleketlik baspaxanasinda direktori.
1962-64-jıllari ”Sovet Qaraqalpaqstani” gazetasinda redaktori.
1963-jılı belgili jaziwshi Tólepbergen Qayipbergenov altinshi iret shiǵarǵan Qaraqalpaqstan ASSR Joqarǵi Sovetine deputat bólip saylaydi.
1964-67-jıllari Radio esittiriw hám televidenie komitetinde redaktori.
1967-jılı ”Qaraqalpaq qizi” dilogiyasi ushin oǵan Qaraqalpaqs-tan Mámleketlik "Berdaq" atindaǵi siyliǵi.
1967-80-jıllari baspa, paligrafiya hám kitap sawdasi basqarma-sinda basliqtiń orinbari.
1971-jılı “Muǵallimge ráhmet” povesti ushin Ózbekstan Respublikasi Mámleketlik "Hamza" atindaǵi, SSSR mámleketlik siyliǵi, Qaraqalpaq ham xaliq araliq ”Qashqariy” siyliqlar berildi.
1974-jılı Tólepbergen Qayipbergenovqa ”Qaraqalpaq xaliq jaziwshisi” degen ataq berildi.
1979-jılı ”Húrmet belgisi” ordeni, hám qatar medallar menen siyliqlandi.
1980-jılı Qaraqalpaqstan jaziwshilar awqami basliǵina saylanadi.
1980-jıldan baslap hár-jılı Ózbekstan jazuwshilar awqami basliǵi orinbasari lawazimlarina hámde sabiq SSSR jaziwshilar awqami bashiliq lawazimlarina saylanadi hám bárshe forumlarda shiǵip sózlegen.
1982-jılı T. Qayipbergenov tashabusi menen Qaraqalpaqstanda birinshi márte sabiq SSSR ádebiyati kúnlerin ótkizildi.
1987-jıldan 1991-jılǵasha jámiyetshilik arasinda Qaraqalpaqstan Respublikasi Joqarǵi Keńesi Basliǵi orinbasarliǵina saylandi.
1989-jılda Ózbekstan Respublikasi Prezidenti Islam Kárimov pármanina muwapiq T. Qayipbergenov Ózbekstan Respublikasi Prezidenti Keńesi aǵzaliǵina tayinlanadi.
1995 jidan beri jamiyetshilik arasinda Orayliq Aziya xaliqlariniń mádeniyati qori Basqarmasi basliǵi lawaziminda islep kelmekte.
1995-jılı "Qashqariy" atindaǵi xaliq araliq siyliǵiniń lauriyati.
2003-jılı ǵarezsizligimizdin 12-jılliǵi múnásebeti menen Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan xaliq jaziwshisi Tólepbergen Qayipbergenovqa, Ózbekstan Qahramani ataǵi menen siyliqlandi.
2004-jılı Tólepbergen Qayipbergenov M. Sholoxov atindaǵi siyliqtiń laureati.
Nókis hám Tashkent qalasinda ózbek hám qaraqalpaq tillerinde basilip atirǵan bir neshe gazeta jurnallar tahrir tóreshleri aǵzasidir.
Házirgi waqitta "Qaraqalpaqstan jaziwshilar awqaminiń" basliǵi lawaziminda islep kelmekte.
2010-jılı sentyabrdıń 14-sánesinde álemden ótti