ჰაინრიხ რუდოლფ ჰერცი
ჰაინრიხ რუდოლფ ჰერცი (დ. 22 თებერვალი, 1857, ჰამბურგი — გ. 1 იანვარი, 1894, ბონი) — გერმანელი ფიზიკოსი, ელექტროდინამიკის ერთ-ერთი ფუძემდებელი.
| ჰაინრიხ რუდოლფ ჰერცი | |
|---|---|
| გერმ. Heinrich Rudolf Hertz | |
 | |
| დაბ. თარიღი | 22 თებერვალი, 1857[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] |
| დაბ. ადგილი | ჰამბურგი[10] [7] |
| გარდ. თარიღი | 1 იანვარი, 1894[1] [2] [3] [4] [5] [6] [8] [9] [7] (36 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ბონი[10] [7] |
| დასაფლავებულია | ოლსდორფის სასაფლაო |
| მოქალაქეობა | ჰამბურგი |
| საქმიანობა | ფიზიკოსი, ფილოსოფოსი, გამომგონებელი და უნივერსიტეტის პროფესორი |
| მუშაობის ადგილი | ბონის უნივერსიტეტი[11] , კილის უნივერსიტეტი[11] და TH Karlsruhe[11] |
| ალმა-მატერი | ლუდვიგ მაქსიმილიანის მიუნხენის უნივერსიტეტი, ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი, მიუნხენის ტექნიკური უნივერსიტეტი, TU Dresden და Gelehrtenschule des Johanneums |
| მეუღლე | Elisabeth Hertz |
| მამა | გუსტავ ფერდინანდ ჰერცი |
| შვილ(ებ)ი | მატილდა კარმენ ჰერცი და Johanna Hertz |
| ჯილდოები | რუმფორდის მედალი[12] , მატეუჩის მედალი[13] , La Caze Prize of the Academy of Sciences და ბრესას პრემია[14] |
| ხელმოწერა |
 |
სწავლობდა დრეზდენის უმაღლეს ტექნიკურ სკოლაში, მიუნხენისა და შემდეგ ბერლინის უნივერსიტეტებში. 1880-იდან იყო ჰ.ჰელმპოლცის ასისტენტი. 1883-1885 — კილის უნივერსიტეტის დოცენტი, 1885-1889 — კარლსრუეს უმაღლესი ტექნიკური სკოლის პროფესორი, 1889-იდან — ბონის უნივერსიტეტის პროფესორი, ძირითადი შრომები აქვს ელექტროდინ. საკითხებზე.
მაქსველის განტოლებებიდან გამომდინარე, ჰერცმა 1886-1889 წლებში ექსპერიმენტულად დაამტკიცა ელექტრომაგნიტური ტალღების არსებობა და გამოიკვლია მათი თვისებები (სარკიდან არეკვლა, გარდატეხა პრიზმებში და ა.შ.). ელექტრომაგნიტურ ტალღებს ჰერცი იღებდა თავის მიერ გამოგონებული ვიბრატორით. ჰერცმა ექსპერიმენტულად დაადასტურა მაქსველის თეორიის დასკვნა იმის შესახებ, რომ ელექტრომაგნიტური ტალღების გავრცელების სიჩქარე ჰაერში ტოლია სინათლის სიჩქარისა, დაადგინა ელექტრომაგნ. და სინათლის ტალღების თვისებათა იგივეობა, შეისწავლა აგრეთვე გამტარში ელექტრომაგნიტური ტალღების გავრცელება და აჩვენა მათი გავრცელების სიჩქარის გაზომვის წესი. განავითარა რა მაქსველის თეორია, ელექტროდინ. განტოლებებს მისცა სიმეტრიული ფორმა, რომელიც კარგად წარმოაჩენს სრულ ურთიერთკავშირს ელექტულსა და მაგნიტურ მოვლენებს შორის. იმ ჰიპოტეზიდან გამომდინარე, რომ ეთერს წარიტაცებს მოძრავი სხეულები, ააგო მოძრავი სხეულების ელექტროდინამიკა, მაგრამ მისი ელექტროდინამიკა ცდასთან წინააღმდეგობაში აღმოჩნდა და მოგვიანებით ადგილი დაუთმო ჰ.ლორენცის ელექტრონულ თეორიას.
1887-1889 წლებში ჰერცი პირველი დააკვირდა გარე ფოტოეფექტს და აღწერა იგი. დაამუშავა რეზონატორული კონტურის თეორია, შეისწავლა კათოდური სხივების თვისება და სხვ. წიგნში, რომელსაც "მექანიკის პრინციპები" (1894) ეწოდება, ერთიანი პრინციპიდან (რომელსაც ჰერცის პრინციპი ეწოდება) გამომდინარე, გამოიყვანა მექან. ზოგადი თეორემები (უმცირესი სიმრუდის პრინციპი). ჰერცის სახელი უწოდეს რხევათა სიხშირის ერთეულს.
ჰერცის შრომებმა განაპირობა უმავთულო ტელეგრაფიის, რადიოკავშირის, ტელევიზიის, რადიოლოკაციისა და სხვ. დარგების შექმნა.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 633.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 2.0 2.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
- ↑ 3.0 3.1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
- ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
- ↑ 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 www.accademiadellescienze.it
- ↑ 8.0 8.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ 9.0 9.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
- ↑ 10.0 10.1 Герц Генрих Рудольф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 გერმანული ვიკიპედია — 2001.
- ↑ https://royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/
- ↑ English Wikipedia community Wikipedia — 2001.
- ↑ Premio Bressa — Accademia delle Scienze di Torino.
