„Byssupúður“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m robot Bæti við: an, la, ml, pam, vi, war Fjarlægi: wuu |
m Sjálfvirk uppfærsla rofinna hlekkja á Tímarit.is (ath: blaðsíða getur verið röng) |
||
| (12 millibreytinga eftir 9 notendur ekki sýndar) | |||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd: |
[[Mynd:Mōko Shūrai Ekotoba.jpg|thumb|right|[[Mongólar]] kasta sprengju á [[japan]]skan [[samúræji|samúræja]] í [[innrás Mongóla í Japan]] [[1281]].]] |
||
'''Byssupúður''', hvort sem það er [[svart púður]] eða [[reyklaust púður]], er efni sem brennur mjög hratt og gefur frá sér lofttegundir sem virka sem [[drifefni]] á [[skot]] í [[skotvopn]]um. Byssupúður er fyrsta sprengiefnið sem fundið var upp, en elstu heimildir geta þess í kringum [[850]] í [[Kína]] og þaðan breiddist þekkingin á gerð þess út eftir [[Silkivegurinn|Silkiveginum]]. [[Arabar]] lærðu að nota það á [[13. öldin|13. öld]] og þaðan hefur það borist til [[Evrópa|Evrópu]]. |
'''Byssupúður''', hvort sem það er [[svart púður]] eða [[reyklaust púður]], er efni sem brennur mjög hratt og gefur frá sér lofttegundir sem virka sem [[drifefni]] á [[skot]] í [[skotvopn]]um. Byssupúður er fyrsta sprengiefnið sem fundið var upp, en elstu heimildir geta þess í kringum [[850]] í [[Kína]] og þaðan breiddist þekkingin á gerð þess út eftir [[Silkivegurinn|Silkiveginum]]. [[Arabar]] lærðu að nota það á [[13. öldin|13. öld]] og þaðan hefur það borist til [[Evrópa|Evrópu]]. |
||
| Lína 6: | Lína 6: | ||
== Tenglar == |
== Tenglar == |
||
* [http://www.timarit.is/ |
* [http://www.timarit.is/?issueID=419725&pageSelected=4&lang=0 ''Þegar púðrið kom í heiminn''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1973] |
||
* [http://www.timarit.is/ |
* [http://www.timarit.is/?issueID=418550&pageSelected=14&lang=0 ''Púðrið''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1958] |
||
{{Stubbur|vopn}} |
{{Stubbur|vopn}} |
||
[[Flokkur:Byssur]] |
[[Flokkur:Byssur]] |
||
[[af:Buskruit]] |
|||
[[an:Polvora]] |
|||
[[ar:بارود]] |
|||
[[arz:بارود]] |
|||
[[az:Barıt]] |
|||
[[bg:Барут]] |
|||
[[bs:Barut]] |
|||
[[ca:Pólvora]] |
|||
[[cs:Střelný prach]] |
|||
[[cy:Powdwr gwn]] |
|||
[[da:Krudt]] |
|||
[[de:Schießpulver]] |
|||
[[el:Πυρίτιδα]] |
|||
[[en:Gunpowder]] |
|||
[[es:Pólvora]] |
|||
[[et:Püssirohi]] |
|||
[[fa:باروت]] |
|||
[[fi:Ruuti]] |
|||
[[fr:Poudre à canon]] |
|||
[[gan:火藥]] |
|||
[[he:אבק שריפה]] |
|||
[[hi:बारूद]] |
|||
[[hr:Barut]] |
|||
[[hu:Lőpor]] |
|||
[[id:Bubuk mesiu]] |
|||
[[it:Polvere da sparo]] |
|||
[[ja:火薬]] |
|||
[[ko:화약]] |
|||
[[la:Pulvis pyrius]] |
|||
[[lt:Parakas]] |
|||
[[lv:Šaujampulveris]] |
|||
[[mk:Барут]] |
|||
[[ml:വെടിമരുന്ന്]] |
|||
[[nl:Buskruit]] |
|||
[[nn:Krut]] |
|||
[[no:Krutt]] |
|||
[[pam:Ubat]] |
|||
[[pl:Proch]] |
|||
[[pt:Pólvora]] |
|||
[[qu:Ratata allpa]] |
|||
[[ru:Порох]] |
|||
[[simple:Gunpowder]] |
|||
[[sk:Pušný prach]] |
|||
[[sl:Smodnik]] |
|||
[[sr:Барут]] |
|||
[[sv:Krut]] |
|||
[[sw:Baruti]] |
|||
[[ta:வெடிமருந்து]] |
|||
[[th:ดินปืน]] |
|||
[[tr:Barut]] |
|||
[[uk:Порох]] |
|||
[[vi:Thuốc súng]] |
|||
[[war:Pulbura]] |
|||
[[yi:שיספולווער]] |
|||
[[zh:火药]] |
|||
[[zh-yue:火藥]] |
|||
Nýjasta útgáfa síðan 2. febrúar 2021 kl. 23:20
Byssupúður, hvort sem það er svart púður eða reyklaust púður, er efni sem brennur mjög hratt og gefur frá sér lofttegundir sem virka sem drifefni á skot í skotvopnum. Byssupúður er fyrsta sprengiefnið sem fundið var upp, en elstu heimildir geta þess í kringum 850 í Kína og þaðan breiddist þekkingin á gerð þess út eftir Silkiveginum. Arabar lærðu að nota það á 13. öld og þaðan hefur það borist til Evrópu.
Samsetning[breyta | breyta frumkóða]
Byssupúður er búið til úr saltpétri, viðarkolum og brennisteini sem yfirleitt er blandað í hlutföllunum 15:3:2.
