Skoða frumkóða fyrir Sumarólympíuleikarnir 1924

{{Upplýsingatafla ÓL|
lógó=1924 Summer Olympics logo.svg|
nr=8|
bær=[[París]], [[Frakkland]]i |
þjóðir=44|
þátttakendur=3.089|
karlar=2.954|
konur=135 |
keppnir=126 |
íþróttagreinar=17 |
hefjast=5. júlí 1924|
ljúka=27. júlí 1924|
hafniraf=[[Gaston Doumergue]] forseta|
}}
[[Mynd:Stade_de_Colombes_1924.jpg|thumb|right|Aðalleikvangur Ólympíuleikanna í París 1924.]]
'''Sumarólympíuleikarnir 1924''' voru haldnir í [[París]] í [[Frakkland]]i á tímabilinu [[4. maí]] til [[27. júlí]]. Mikið var lagt í umgjörð leikanna, t.d. var í fyrsta sinn reist Ólympíuþorp þar sem keppendur höfðust við meðan á íþróttamótinu stóð. Gestgjafarnir voru mjög andsnúnir því að [[Þýskaland|Þjóðverjar]] tækju þátt í leikunum og fór svo að lokum að þeir sátu heima.

== Aðdragandi og skipulagning ==

[[Amsterdam]], [[Los Angeles]], [[Rio de Janeiro]] og [[Róm]] sóttust eftir leikunum ásamt Parísarborg sem varð hlutskörpust þrátt fyrir að hafa haldið leikana tæpum aldarfjórðungi fyrr. Þar mun [[Pierre de Coubertin]] hafa ráðið mestu um, en leikarnir voru þeir síðustu sem skipulagðir voru undir forystu hans.

Á leikunum var einkunnarorð Ólympíuleikanna Citius, altius, fortius (Hraðar, hærra, fastar) kynnt til sögunnar í fyrsta sinn.

Í tengslum við Parísarleikanna var haldin keppni í vetrargreinum í [[Chamnoix]] í [[Alpafjöll|Ölpunum]] frá [[25. janúar]] til [[5. febrúar]] undir heitinu „vika vetraríþrótta“. Síðar fékk íþróttakeppni þessi heitið [[Vetrarólympíuleikarnir|Vetrarólympíuleikar]].

== Keppnisgreinar ==

Keppt var í 127 greinum. Fjöldi keppna í einstökum íþróttaflokkum er gefinn upp í sviga.

{{col-begin}}
{{col-3}}
* [[Mynd:Athletics pictogram.svg|20px]] [[Frjálsar íþróttir]] (27)
* [[Mynd:Rowing pictogram.svg|20px]] [[Kappróður]] (7)
* [[Mynd:Boxing pictogram.svg|20px]]  [[Hnefaleikar]] (8)
* [[Mynd:Cycling (road) pictogram.svg|20px]] [[Hjólreiðar]] (6)
* [[Mynd:Equestrian Vaulting pictogram.svg|20px]] [[Reiðmennska]] (5)
* [[Mynd:Fencing pictogram.svg|20px]] [[Skylmingar]] (7)
* [[Mynd:Football pictogram.svg|20px]] [[Knattspyrna]] (1)
{{col-3}}
* [[Mynd:Gymnastics (artistic) pictogram.svg|20px]] [[Fimleikar]] (9)
* [[Mynd:Weightlifting pictogram.svg|20px]] [[Ólympískar Lyftingar]] (5)
* [[Mynd:Wrestling pictogram.svg|20px]] [[Fangbrögð]] (13)
* [[Mynd:Modern pentathlon pictogram (pre-2025).svg|20px]] [[Nútímafimmtarþraut]] (1)
* [[Mynd:Polo pictogram.svg|20px]]   [[Póló]] (1)
* [[Mynd:Rugby union pictogram.svg|20px]]   [[Ruðningur]] (1)
{{col-3}}
* [[Mynd:Tennis pictogram.svg|20px]]   [[Tennis]] (5)
* [[Mynd:Swimming pictogram.svg|20px]] [[Sund]] (11)
* [[Mynd:Diving pictogram.svg|20px]] [[Dýfingar]] (5)
* [[Mynd:Water polo pictogram.svg|20px]] [[Sundknattleikur]] (1)
* [[Mynd:Shooting pictogram.svg|20px]]   [[Skotfimi]] (10)
* [[Mynd:Sailing pictogram.svg|20px]] [[Siglingar]] (3)
{{col-end}}

== Einstakir afreksmenn ==
[[Mynd:Paavo_Nurmi_(Antwerp_1920).jpg|thumb|right|Paavo Nurmi var skærasta stjarna frjálsíþróttakeppninnar.]]

[[Bandaríkin]] hlutu tólf af gullverðlaununum 27 í [[frjálsar íþróttir|frjálsíþróttakeppninni]] og [[Finnland|Finnar]] tíu. Finnsku keppendurnir einokuðu langhlaupskeppnina og hlutu þeir viðurnefnið „Finnarnir fljúgandi“, þar var [[Paavo Nurmi]] fremstur í flokki. Hann vann til fimm gullverðlauna, þar á meðal í 1.500 og 5.000 metra hlaupi, þótt innan við hálftími væri á milli þeirra.

Finninn Albin Stenroos sigraði í [[Maraþonhlaup]]i með talsverðum yfirburðum, en hann hafði ekki keppt í þeirri vegalengd í fimmtán ár.

[[Mynd:Equipo_argentino_polo_MO_1924.jpg|thumb|left|Argentínumenn sigruðu í póló á leikunum.]]Bretar unnu til þriggja gullverðlauna í styttri hlaupagreinunum. [[Harold Abrahams]] sigraði í 100 metra hlaupi og [[Eric Liddle]] í 400 metrum. Abrahams var [[gyðingar|gyðingur]] en Liddle [[Skotland|skoskur]] kristinboði. [[Óskarsverðlaunin|Óskarsverðlaunamyndin]] [[Chariots of Fire]] fjallar um þátttöku þeirra félaga á leikunum í París.

Bandaríkjamaðurinn Harold Osborn vann til gullverðlauna í [[hástökk]]i og [[tugþraut]]. Hann er eini maðurinn í sögu leikanna til að vinna til gullverðlauna bæði í tugþrautinni og stakri keppnisgrein.

Bandaríska sundkonan Sybil Bauer sigraði í 100 metra [[baksund]]skeppninni. Hún var einhver fremsta sundkona sinnar tíðar, en lést úr [[krabbamein]]i 23 ára að aldri. Hún var trúlofuð skemmtikraftinum [[Ed Sullivan]].

== Knattspyrnukeppni ÓL 1924 ==

[[Mynd:PedroCea.JPG|thumb|left|[[Pedro Cea]] varð Ólympíumeistari með Úrúgvæ 1924 og 1928. Hann varð einnig markahæsti leikmaður liðsins á fyrstu heimsmeistarakeppninni 1930.]] 

[[FIFA|Alþjóðaknattspyrnusambandið, FIFA]], var stofnað árið 1904 og snemma kviknuðu hugmyndir um að standa fyrir [[heimsmeistarakeppnin í knattspyrnu|heimsmeistarakeppni í knattspyrnu]]. Þær hugmyndir strönduðu á kostnaði og deilum um áhugamennsku eða atvinnumennsku í íþróttinni. Knattspyrnukeppni Ólympíuleikanna var því lengi vel helsta alþjóðlega mótið í greininni, þótt gæðin væru misjöfn.

Á [[Sumarólympíuleikarnir 1920|Ólympíuleikunum í Antwerpen]] varð knattspyrnukeppnin einna vinsælasta greinin og á Parísarleikunum var þriðjungur teknanna af miðasölu á knattspyrnuleiki. FIFA sá um skipulagningu knattspyrnukeppninnar á Ólympíuleikunum 1924 og [[Sumarólympíuleikarnir 1928|1928]], sem gaf henni aukið vægi.

22 landslið kepptu í knattspyrnu á Parísarleikunum, en svo mörg landslið kepptu ekki aftur á alþjóðlegu knattspyrnumóti fyrr en í úrslitakeppni [[Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1982|heimsmeistarakeppninnar á Spáni 1982]]. Heimilað var að greiða leikmönnum fyrir vinnutap vegna ferðalagsins, sem gerði það að verkum að [[Danmörk|Danir]] og [[Bretland|Bretar]] neituðu að taka þátt. Með því að slaka á áhugamannareglunum voru keppnisliðin 1924 mun sterkari en verið hafði, en um leið kom til árekstra við aðstandendur Ólympíuleikanna.

Keppt var með útsláttarfyrirkomulagi og varð nokkuð um óvænt úrslit. [[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgar]], Ólympíumeistararnir frá 1920, steinlágu í fyrsta leik 8:1 gegn [[Sænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Svíum]] sem hrepptu að lokum bronsið. Þá unnu [[Egypska karlalandsliðið í knattspyrnu|Egyptar]] 3:0 sigur á [[Ungverska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ungverjum]], sem taldir höfðu verið líklegir til afreka. Það voru hins vegar leikmenn [[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]] sem stálu senunni og heilluðu áhorfendur.

Landslið Úrúgvæ var fyrsta liðið frá [[Suður-Ameríka|Suður-Ameríku]] til að leika í Evrópu. Í Rómönsku Ameríku hafði þróast leikstíll sem byggðist á hröðum og stuttum samleik, meðan evrópsk knattspyrna var stórkarlaleg og snerist um langar og fastar spyrnur. Evrópsku liðin reyndust ekki eiga neitt svar við þessum nýju mótherjum, sem unnu flesta leiki sína með miklum mun. Í úrslitum sigraði Úrúgvæ lið [[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]] með þremur mörkum gegn engu að viðstöddum 60 þúsund áhorfendum þar sem mun færri komust að en vildu.

== Þátttaka Íslendinga á leikunum ==

Ólympíunefnd var stofnuð á vegum [[ÍSÍ|Íþróttasambands Íslands]] árið 1921, með það að markmiði að safna fé og undirbúa ferð íslenskra íþróttamanna á leikana í París. Deilur komu upp um sjálfstæði og verksvið nefndarinnar og lognaðist hún út nokkru síðar. Íþróttalíf Íslendinga var sömuleiðis í nokkurri lægð á þriðja áratugnum og því óljóst hvort þjóðin hafði yfir nokkrum [[einstaklingsíþrótt|einstaklingsíþróttamönnum]] að búa sem erindi ættu á Ólympíuleika.

Íslenskir knattspyrnumenn voru hins vegar fullir bjartsýni og ákváðu að stofna sína eigin Ólympíunefnd og stefna á þátttöku. Efnt var til fjársöfnunar og varð til nokkur sjóður. Horfið var frá þessum áformum. Hætt er við að íslenskt knattspyrnulið hefði beðið algjört skipbrot á Ólympíuleikunum, enda höfðu Íslendingar aldrei keppt utan landsteinanna og ekki einu sinni leikið fótboltaleik á grasi.

== Verðlaunaskipting eftir löndum ==
{{Dökkt þema-almennt}}
{| class="wikitable"
! Nr.!! Land
| bgcolor="gold" align=center width="4.5em" | '''Gull'''
| bgcolor="silver" align=center width="4.5em" | '''Silfur'''
| bgcolor="cc9966" align=center width="4.5em" | '''Brons'''
! width="4.5em" | Samtals
|-
|1||align=left| {{USA}} [[Bandaríkin]] ||45||27||27||99
|-
|2||align=left| {{flag|Finnland}}  ||14||13||10||37
|-class="t-blue"
|3||align=left| {{flag|Frakkland}} ||13||15||10||38
|-
|4||align=left| {{flag|Bretland}}  ||9||13||12||34
|- 
|5||align=left| {{ITA}} [[Ítalía]] ||8||3||5||16
|-
|6||align=left| {{flag|Sviss}} ||7||8||10||25
|-
|7||align=left| {{flag|Noregur}}  ||5||2||3||10
|-
|8||align=left| {{flag|Svíþjóð}} ||4||13||12||29
|-
|9||align=left| [[Mynd:Flag_of_the_Netherlands.svg|20px]] [[Holland]] ||4||1||5||10
|-
|10||align=left| {{flag|Belgía}}  ||3||7||3||13
|-
|11||align=left|  {{AUS}} [[Ástralía]]  ||3||1||2||6
|-
|12||align=left| {{flag|Danmörk}}  ||2||5||2||9
|-
|13||align=left| {{HUN}} [[Ungverjaland]]  ||2||3||4||9
|-
|14||align=left| [[Mynd:Flag_of_Yugoslavia_(1918–1941).svg|20px]] [[Júgóslavía]]  ||2||0||0||2
|-
|15||align=left| [[Mynd:Flag of the Czech Republic.svg|20px]] [[Tékkóslóvakía]] ||1||4||5||10
|-
|16||align=left| [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] [[Argentína]]  ||1||3||2||6
|-
|17||align=left| [[Mynd:Flag_of_Estonia.svg|20px]] [[Eistland]] ||1||1||4||6
|-
|18||align=left| [[Mynd:Red Ensign of South Africa (1910-1912).svg|20px]] [[Suður-Afríka]] ||1||1||1||3
|-
|19||align=left| [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] [[Úrúgvæ]]  ||1||0||0||1
|-
|20||align=left| {{AUT}} [[Austurríki]] ||0||3||1||4
|-
|||align=left| [[Mynd:Flag of Canada-1868-Red.svg|20px]] [[Kanada]] ||0||3||1||4
|-
|22||align=left| [[Mynd:Flag of Poland.svg|20px]] [[Pólland]]  ||0||1||1||2
|-
|23||align=left| [[Mynd:Flag of Haiti.svg|20px]] [[Haiti]] ||0||0||1||1
|-
|||align=left| {{flag|Japan}}  ||0||0||1||1
|-
|||align=left| [[Mynd:Flag of New Zealand.svg|20px]] [[Nýja Sjáland]]  ||0||0||1||1
|-
|||align=left| [[Mynd:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portúgal]] ||0||0||1||1
|-
|||align=left| [[Mynd:Flag of Romania.svg|20px]] [[Rúmenía]] ||0||0||1||1
|- class="sortbottom"
!colspan=2| Alls ||126||127||125||378
|}

{{commonscat|1928 Summer Olympics|sumarólympíuleikunum 1928}}
{{Ólympíuleikar}}

[[Flokkur:Sumarólympíuleikarnir 1924| ]]