Կենսատոպ
| Ենթակատեգորիա | արեալ, natural geographic entity  | |
|---|---|---|
| Մասն է | Բիոմ, կենսաերկրահամակեցություն, biochore | |
| Նախորդ | • Հաբիթաթ (բնակավայր) • կենսատոպ | |
| Հաջորդ | • biochore | |
| Բնութագրվում է | type of biotope | |
| Օգտագործող | կենսաերկրացենոզ | |
Կենսատոպ կամ կենսոտոպ (հուն․՝ βίος - կյանք և τόπος - տեղ), ցամաք ջրամբարի, միջավայրի աբիոտիկ գործոնների հարաբերականորեն միատարր տարածք, որը բնակեցված է կենդանի օրգանիզմներով (զբաղեցված մեկ երկրացենոզով)։ Կենսատոպը կենսացենոզի հետ համատեղ կազմում է միասնական կենսաերկրացենոզ։ Տվյալ բիոտոպի համար բնորոշ պայմանների համալիրը որոշում է օրգանիզմների ինչպես տեսակային կազմը, այնպես էլ նրանց գոյության առանձնահատկությունները և բիոցենոզի ազդեցությամբ իր հերթին ենթարկվում է փոփոխությունների։
Տերմինը ծագել է գերմաներեն biotop-ից, որն էլ իր հերթին կազմվել է հունարեն bios բառից («կյանք», «օրգանիզմ») և topos («տեղ») բառերից։ Կենսատոպը բնութագրվում է երկրատարածության մեջ մեջ դիրքադրությամբ և միջավայրի աբիոտիկ գործոնների որոշակի համադրությամբ։ Երկրաբանական պայմանների ընդհանրությունը ձևավորում են լիթոտոպը, հողային պայմանների ընդհանրությունը - պեդոտոպը, կլիմայականը - կլիմատոպը և այլն։ Համաձայն մոնոկլիմակսային կոնցեպցիայի, յուրաքանչյուր կենսատոպի սահմաններում, որը խախտվել է անթրոպոգեն գործունեության կամ բնության տարերային պրոցեսների հետևանքով, ժամանակի ընթացքում ձևավորվում է ժամանակի մեջ կայուն կլիմաքսային համագործակցություն (կենսացենոզ)։ Այս պրոցեսը (որը կոչվում է սուկցեսիա) ընթանում է մի քանի փուլով (օրինակ երկրորդային դաշտավայր, թփուտ, անտառ)։
Դիտել նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 443)։ 
|
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |