Աջարիա, Աջարիայի Ինքնավար Հանրապետություն (վրաց.՝ აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა, աճարիս ավտոնոմիուրի ռեսպուբլիկա), պատմական, աշխարհագրական և վարչական երկրամաս Վրաստանի հարավ-արևմուտքում։ Հիմնադրվել է 1921 թվականի հուլիսի 16-ին որպես Աջարական ԻԽՍՀ, ներկայիս անվանումը 1990 թվականից է։ Աջարիայի մայրաքաղաքը Բաթումն է։ Ծովամերձ մասում գտնվում են առողջարաններ, հիմնականում հիմնադրված խորհրդային իշխանության տարիներին՝ Քոբուլեթ, Մախինջաուր, Գոնիո, Սարփ։ Հիմնական բնակչությունը՝ աջարացիներեն են՝ վրացիների ազգագրական խմբերից մեկը, որոնց մոտ մեծ տարածություն է ստացել իսլամը։
Հարավում Աջարիան սահմանակցում է Թուրքիայի հետ (121 կմ), արևմուտքից և հյուսիս-արևմուտքից ափը ողողում է Սև ծովը։ Մակերեսը՝ 2,9 կմ² է։ Աջարիայի տարածքը բնության յուրահատկություններով կարելի է բաժանել երկու մասի՝ ծովամերձ և լեռնային։ Ծովամերձ Աջարիան տարբերվում է մերձարևադարձներին բնորոշ տարեկան բարձր միջին ջերմաստիճաներով (+14,5 °C և ձմռան ամենացուրտ ամսվա՝ հունվարի ջերմաստիճանը +6,5 °C է), մթնոլորտային տեղումների առատությամբ (տարեկան 2500 մմ) և արևոտ օրերով։ Ծովամերձ Աջարիայի մերձարևադարձները պատկանում են խոնավ մերձարևադարձների ենթատիպին և տարբերվում են Հյուսիսային և Արևմտյան Մերձսևծովյան շրջանների չոր միջերկրածովային մերձարևադարձներից։
Աջարիայի գրեթե բոլոր գետերը պատկանում են Սև ծովի ավազանին։ Ամենաջրառատ գետը Ճորոխն է, որի գետաբերանը Վրաստանում է (Ճորոխ գետի հունի ձգվածությունը Աջարիայի տարածքում 26 կմ է), Աջարիայի տարածքով են անցնում նաև Ճորոխի երկու վտակները՝ Աջարիսցկալին և Մաչախելան։ Անմիջապես Սև ծով են թափվում՝ Կինտրիշի, Չակվիսցկալի, Կորոլիսցկալի գետերը։ Աջարիայի ջրառատ լեռնային գետերն ունեն բարձր ջրաէներգետիկ պոտենցիալ։
Աջարիայի միջէթնիկական հարաբերությունները մեծամասնությամբ հանգիստ են։ Ըստ 2014 թվականի տեղեկությունների Աջարիայի բնակչությունը 333 հազար մարդ է (երկրի բնակչության 9,0 %)։
Աջարիայում հայերը հաստատվել են վաղ միջնադարում, համայնքը ստվարացել է 18-րդ դարի սկզբին՝ հիմնականում համշենահայերի հաշվին, իսկ խորհրդային տարիներին՝ նաև հայաբնակ Ջավախքից և այլ վայրերից տեղափոխված հայ ընտանիքներով։ Նրանք կենտրոնացած են Բաթում և Քոբուլեթ քաղաքներում։ Համայնքը խորհրդային տարիներին ունեցել է եկեղեցի, երկսեռ դպրոց, թատրոն, լույս են տեսել թերթեր։ Ներկայիս արտագաղթի հետևանքով հայերի թիվը բավականին նվազել է։ Վերջին տվյալներով Աջարիայում բնակվում է շուրջ 10000 հայ։ Բաթումում գործում է Հայաստանյայց Առաքելական Ս. Փրկիչ եկեղեցին, եկեղեցուն կից կիրակնօրյա և վրաց-հայկական միջնակարգ դպրոցները։ Աջարիայում գործում են «Աջարիայի հայերի միություն» և «Երիտասարդական միություն» կազմակերպությունները[2]։
1 Որոշ երկրներ Աբխազիան ճանաչել են որպես անկախ պետություն 2 Այդ մարզերի որոշ մասերը գտնվում են մասամբ ճանապված Հարավային Օսիա Հանրապետության վերահսկման տակ
Վրաստան
