Իսլանդիայի ֆինանսական ճգնաժամ (2008)

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

2008 թվականի ֆինանսական ճգնաժամ Իսլանդիայի Հանրապետությունում (իսլ.՝ Efnahagskreppan á Íslandi), տնտեսական ճգնաժամ Իսլանդիայում, որը հանդիսանում է համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամների սկիզբը, երեք խոշոր բանկերի փլուզումը երկրում, որը նպաստեց երկրում ֆինանսական դժվարությունների առաջացմանը։

2008-2009 թվականների Իսլանդիայի ֆինանսական ճգնաժամը համաշխարհային ֆինանսական պատմության մեջ գրանցված ամենամեծ տնտեսական աղետն է՝ մեկ պետության սահմանում^[1]։

Պատմություն

Իսլանդիայի ֆինանսական ճգնաժամը սկսվել է 2008 թվականին և թեժացել 2009 թվականին։ Այն լուրջ ազդեցություն է ունեցել երկրի ազգային արժույթի փոխարժեքի մակարդակի վրա։ Ավելի քան մեկ շաբաթով դադարեցվել են ֆինանսական կազմակերպությունների և ֆոնդային բորսաների գործունեությունը, խնդիրներ առաջացան ֆինանսական ռեսուրսների հետ, անկում ապրեց ներդրումային ակտիվությունը, կրճատվեց պահանջարկը։ Բանկերի 90 %-ը հասել են սնանկացման եզրին^[2]։

Իսլանդիան մոտակա 30 տարիների ամենազարգացած երկիրն էր, որը դիմել էր Արժույթի միջազգային հիմնադրամին՝ օգնության ակնկալիքով^[3]։

Իսլանդիայի վարչապետ Գեյր Հաարդեն քաղաքացիներին ուղղված իր ուղերձում զգուշացնում է, որ երկիրը կարող է վերջնականապես սնանկանալ։ Ստեղծված տնտեսական իրավիճակը երկրում առաջացրեց համատարած դժգոհությունների և բողոքի ակցիաների, որի արդյունքում 2008 թվականի նոյեմբերի 23-ին Ռեյկյավիկում բռնկվեցին անկարգություններ^[4]։

Անկարգությունները ավելի թեժացրեցին խորացող ճգնաժամը, որի պատճառով 2009 թվականի հունվարի 25-ին Իսլանդիայի առևտրի և արտաքին կապերի նախարար Բյորգվին Սինգուրդսոնը, իսկ հունվարի 26-ին նաև վարչապետ Հաարդենը հրաժարական տվեցին։ 2009 թվականի փետրվարի 1-ին ժամանակավոր կառավարության ղեկավար ընտրվեց Յոհաննա Սիգուրդարդոտիրը։ 2008 թվականին պաշտոնական Ռեյկյավիկը ստացել է զգալի թվով արտասահմանյան վարկեր։ Արժույթի միջազգային հիմնադրամը Իսլանդիային հատկացրեց 2,1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, իսկ Սկանդինավյան երկրները՝ ի դեմս Ֆինլանդիայի, Շվեդիայի, Նորվեգիայի և Դանիայի տրամադրեցին 2,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար վարկ։

2010 թվականի հունվարի 3-ին Իսլանդիայի խորհրդարանը՝ ալտինգը, ընդունեց Մեծ Բրիտանիայի և Նիդերլանդների ավանդատներում վարկի մարման օրինագիծ, որը վետոյի միջոցով հաստատվեց Իսլանդիայի նախագահի կողմից։

2010 թվականին Իսլանդիայում տեղի ունեցավ հանրաքվե՝ վճարի փոխհատուցման ավանդատների օրինագծի վերաբերյալ։ Իսլանդացիների 90 %-ը դեմ քվեարկեց օրինագծին։ Փլուզումից վերակառուցում ուղղված առաջին քայլերը ձեռնարկվեցին 2010 թվականի վերջին։ Լուրջ քայլ է այն, որ Իսլանդիան հարկաբյուջետային պայմանագիր չկնքեց Նիդերլանդների և Մեծ Բրիտանիայի հետ։

2011 թվականը ընդունված է համարել ճգնաժամի ավարտի տարեթիվ։ Այս թվականին երկրի տնտեսությունը աճում է՝ դառնալով առաջիններից մեկը ամբողջ Եվրոպայում։ Ներկայումս այն վերադարձել է նախաճգնաժամային մակարդակին։

Ծանոթագրություններ

↑ Իսլանդիա՝ տնտեսության ճաքեր // Ֆինանսական ճգնաժամ Ռեյկյավիկում
↑ «Լոկասեննա ֆինանսական ամսագիրը Իսլանդիայի ճգնաժամի մասին». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
↑ Երեք օրինակներ տնտեսական ճգնաժամների, որոնք հաղթահարվել են
↑ Արտյոմ Օպարին — Հակակառավարական բողոքի ակցիաները, որոնք հանգեցրել են ոստիկանության հետ բախումների (նոյեմբերի 25, 2008). «Իսլանդիայում շոգ է». РБК daily. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 26-ին.

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Իսլանդիայի ֆինանսական ճգնաժամ (2008) կատեգորիայում։

[1] Իսլանդիա՝ տնտեսության ճաքեր // Ֆինանսական ճգնաժամ Ռեյկյավիկում

[2] «Լոկասեննա ֆինանսական ամսագիրը Իսլանդիայի ճգնաժամի մասին». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.

[autogenerated1-3] Երեք օրինակներ տնտեսական ճգնաժամների, որոնք հաղթահարվել են

[4] Արտյոմ Օպարին — Հակակառավարական բողոքի ակցիաները, որոնք հանգեցրել են ոստիկանության հետ բախումների (նոյեմբերի 25, 2008). «Իսլանդիայում շոգ է». РБК daily. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 26-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]