Վիքիպեդիա

Ռոբերտ Վենտուրի

ամերիկացի ճարտարապետ

Ռոբերտ Վենտուրի (անգլ.՝ Robert Venturi, հունիսի 25, 1925(1925-06-25)[1][2][3][…], Ֆիլադելֆիա, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[2] - սեպտեմբերի 18, 2018(2018-09-18)[2][4][5][…], Ֆիլադելֆիա, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[2]), ամերիկացի ճարտարապետ, Պրիցկերի ճարտարապետական մրցանակի դափնեկիր։ Պոստմոդեռնիզմի հիմնադիրներից է, 20-րդ դարի ճարտարապետության ակնառու դեմքերից մեկը։ Կնոջ` Դենիզ Սքոթ Բրաունի հետ նախագծել է շինություններ, ստեղծել տեսական աշխատություններ, որոնք իրենց ազդեցությունն են թողել ամերիկյան ճարտարապետական միջավայրում։ Արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների։

Ռոբերտ Վենտուրի
անգլ.՝ Robert Venturi
Ի ծնեանգլ.՝ Robert Charles Venturi
Ծնվել էհունիսի 25, 1925(1925-06-25)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՖիլադելֆիա, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[2]
Մահացել էսեպտեմբերի 18, 2018(2018-09-18)[2][4][5][…] (93 տարեկան)
Վախճանի վայրՖիլադելֆիա, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[2]
Ոճ(եր)պոստմոդեռն ճարտարապետություն և պոստմոդեռնիզմ
ԿրթությունPrinceton University School of Architecture?, Episcopal Academy? և American Academy in Rome?
ԱշխատավայրՓենսիլվանիայի համալսարան, Հարվարդի համալսարան, Եյլի համալսարան և Փրինսթոնի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներVanna Venturi House?
Պարգևներ
ԱնդամությունԱմերիկական փիլիսոփայական ընկերություն, Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Եվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Phi Beta Kappa, Սուրբ Ղուկասի ակադեմիա[8], Ճարտարապետների ամերիկյան ինստիտուտ[9], AIA Philadelphia?[9] և Գեղարվեստի ակադեմիա
 Robert Venturi Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Ռոբերտ Վենտուրին ծնվել է 1925 թվականի հունիսի 25-ին Ֆիլադելֆիայում` քվակերների ընտանիքում[10]։ 1947-1950 թվականներին սովորել է Փրինսթոնի համալսարանում, իսկ 1954-1956 թվականներին` Հռոմի Ամերիկյան ակադեմիայում։ Աշխատել է Օ. Ստոնորովի (Ֆիլադելֆիա), Է. Սաարինենի (Բլումֆիլդ Հիլս, Միչիգան) և Լուիս Կանի (Ֆիլադելֆիա) ճարտարապետական ընկերություններում[11]։ 1964 թվականին Ջ. Ռաուխի հետ բացել է սեփական ընկերությունը, որի բաժնետեր է հետագայում դարձել նաև Վենտուրիի կինը` Դ. Բրաունը։ «Վենտուրի, Ռաուխ և Սքոթ Բրաուն» համատեղ ընկերությունը վերջին տասնամյակներին ակտիվորեն զբաղվել է նաև կահույքի դիզայնով։ 1957 թվականից Վենտուրին Փենսիլվանիայի համալսարանում զբաղվել է մանկավարժական գործունեությամբ։

1991 թվականին Վենտուրին միայնակ արժանացել է Պրիցկերի ճարտարապետական մրցանակի։ Չնայած կին ճարտարապետների բազում հորդորներին, որ Դենիզ Սքոթ Բրաունը ևս ներառվի մրցանակակիրների ցանկում, մրցանակի ժյուրին չի ընդունել նման որոշում[12][13]։

Տեսական աշխատանքներ

խմբագրել
 
Դելավերի համալսարանի մասնաշենք

Վենտուրիի «Ճարտարապետության բարդություններն ու հակասությունները» և «Լաս Վեգասի դասերը» աշխատությունները Չարլզ Ջենքսի աշխատանքների հետ ճարտարապետական պոստմոդեռնիզմի տեսական հիմնքն են դրել[14]։ Նրա աշխատանքները պակաս կարևոր չեն ժամանակակից ճարտարապետության համար, քան իր ժամանակին Լե Կորբյուզիեի գործերը։

Վենտուրիի բազմաթիվ նորամուծություններից մեկը մոդեռնիզմի իդեալների վերանայումն է և ճարտարապետների ուշադրությունը փոփ արտին հրավիրելը։ Նա վերանայում է մեդեռնիզմի ավանդույթները` բնորոշելով նոր ճարտարապետությունը, որ հաջորդելու է մոդեռնիզմին։

Զարգացնելով իր տեսությունը` Վենտուրին հետաքրքիր, երբեմն անսպասելի համեմատություններ է անում, որպեսզի բացահատի ճարտարապետության մասին ունեցած իր բնորոշումները։ Դրա համար նա համեմատում է Հռոմն ու Լաս Վեգասը, աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմն ու փոփ արտը, Վիտրուվիոսին ու Գրոպիուսին, Միս վան դեր Ռոեին ու ՄաքԴոնալդսին, Սկարլատիին ու Բիթլզին։ Հենց այս համեմատությունները բնորոշում են Վենտուրիի պոստմոդեռնիստական մոտեցումը. նա հեշտությամբ խառնում է ժամանակները, ոճերն ու ժանրերը, որպեսզի արտահայտի ճարտարապետական պոստմոդեռնիզմի գաղափարափոսությունը, որի համար արդեն տարբերություն չկա անցյալի և ներկայի, տարբեր մշակույթների միջև։

Խոսելով Հռոմի մասին` Վենտուրին նշում է 1950-ական թվականների ամերիկացի ճարտարապետների հրապուրվածությունը դրանով։ Բայց քանի որ նրանց գիտակցությունը սերտորեն կապված էր մոդեռնիստական ուղղությանը, ապա Հռոմում նրանք չէին տեսնում սիմվոլիզմ, այլ ուրիշ ժամանակների և տեղի աբստրակտ կոմպոզիցիաներ։ Արդյունքում երբ նրանք Ամերիկայում նախագծում էին նոր հրապարակներ, կոմպոզիցիոն տարրերի չոր վերարտադրում էին իրականացնում։ Որպեսզի ընդունեն Հռոմի դասերը, ճարտարապետները պետք է Լաս Վեգասի սիմվոլիզմի դասերն ըմբռնեն։ Լաս Վեգասի սիմվոլիզմը, ըստ Վենտուրիի, փոփ արտի սիմվոլիզմն է, որ կրկին բացահայտում է պատկերավորման դերն արվեստում։

Հակադրելով Սկարլատիին և Բիթլզին` Վենտուրին խոսում է ժամանակակից մարդու ճաշակի մասին. մարդը կարող է դասական երաժշտություն լսել, բայց միաժամանակ` նաև փոփ արտ։ Այսինքն` ժամանակակից մարդն ազատ է իր նախասիրությունների և ճաշակի մեջ։ Վենտուրին հարց է բարձրացնում. իսկ ինչու՞ այդ դեպքում մարդուն չի գրավում փոփ ճարտարապետությունը։ Պատասխանն այն է, որ մարդը ճարտարապետության մասին հին պատկերացումներ ունի։ Դրանցից մեկն այն է, որ արվեստում գոյություն ունի գերիշխող մեկ ուղղություն և ցանկացած արվեստ, որ չի հետևում այդ ուղղությանը, ավելի ցածր է։

Վենտուրին ճարտարապետության մեջ նախընտրում է հիբրիդները, երկիմաստ, հակասական ձևերը։ Նա փորձում է գտնել կենդանություն` ասելով, որ «ավելի փոքրը ձանձրալի է» (համեմատաբար` Միս վան դեր Ռոե. «Ավելի փոքրը մեծ է»)։ Մոդեռնիզմի ճարտարապետությունը նա հանդիմանում է ամբողջականության, պարզության, հստակության, ուղղագիծ, ձանձրալի լինելու համար։

Նշանավոր գործեր

խմբագրել
 
Լոնդոնի ազգային պատկերասրահի նոր մասնաշենքը
  • Վենտուրիի տուն, Ֆիլադելֆիա, 1964
  • Բենջամին Ֆրանկլինի հուշահամալիր, Ֆիլադելֆիա, 1976
  • Լոնդոնի ազգային պատկերասրահի` Սեյնսբերի Վինգ մասնաշենք, Լոնդոն, 1987-1991
  • Սիեթլի գեղարվեստակա թանգարան, Սիեթյ, 1991
  • Մանկության թանգարան, Հյուսթոն, 1992
  • Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Սան Դիեգո, 1996
  • Դելավերի համալսարանի մասնաշենք, Դելավեր, 1996
  • Փրիսթոնի համալսարանի մասնաշենք, Նյու Ջերսի, 2000
  • Բեյքեր գրադարան, Հաննովեր, 2002
  • Եպիսկոպոսական ակադեմիայի ժամատուն, Փենսիլվանիա, 2008
  • Դամբերտոն Օքսի գրադարան, Վաշինգտոն, 2005
  • Կենտուկիի համալսարան, Կենտուկի, 2005

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 https://www.nytimes.com/2018/09/19/obituaries/robert-venturi-dead.html
  3. ↑ 3,0 3,1 Structurae — Ratingen: 1998.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  6. ↑ https://alumni.princeton.edu/volunteer/awards/jamesmadisonmedal
  7. ↑ https://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html
  8. ↑ http://www.accademiasanluca.eu/it/accademici/id/999/
  9. ↑ 9,0 9,1 https://www.philadelphiabuildings.org/pab/app/ar_display.cfm/24113
  10. ↑ The Nassau Herald 1947, Princeton University yearbook
  11. ↑ Thomas, George E. (2000). William L. Price, Arts and Crafts to Modern Design. Princeton Architectural Press. p. 362. ISBN 1-56898-220-8. in Introduction by Robert Venturi
  12. ↑ Pogrebin, Robin (14 June 2013). "No Pritzker Prize for Denise Scott Brown". The New York Times.
  13. ↑ Catriona Davies (29 May 2013). "Denise Scott Brown: Architecture favors 'lone male genius' over women". CNN.
  14. ↑ Mark Alan Hewitt (28 November 2011). "Venturi, Robert". Grove Art Online. Oxford Art Online.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
  • Ծամծմված սիմվոլիզմը ճարտարապետության մեջ
  • Ռոբերտ Վենտուրին Պրիցկերի ճարտարապետական մրցանակի կայքում Արխիվացված 2006-08-10 Wayback Machine
  • Bernstein, Fred A. (2018 թ․ սեպտեմբերի 19). «Robert Venturi, Architect Who Rejected Modernism, Dies at 93» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 5-ին.
  • Արխիվացված 2006-08-10 Wayback Machine
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոբերտ Վենտուրի» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբերտ_Վենտուրի&oldid=9773161» էջից