Համազասպ Դ Մամիկոնյան

Հայոց իշխան
(Վերահղված է Համազասպ Մամիկոնյանից)
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մամիկոնյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Համազասպ Մամիկոնյան (ծ. թ. անհայտ - 661), Հայոց իշխան 654 թվականից։

Համազասպ Դ Մամիկոնյան
Ծնվել է7-րդ դար
Մահացել է661[1]
Մասնագիտությունգերիշխան
Ամուսինunnamed Rechtouni?[2][3]
Ծնողներհայր՝ Դավիթ Մամիկոնյան[2][4]
ԵրեխաներMushegh V Mamikonian?[5][6] և Artavazd Mamikonian?[6][5]

Հայոց իշխան

խմբագրել

Բյուզանդական և արաբական նվաճողների դեմ պայքարում գործակցել է աներոջը՝ Թեոդորոս Ռշտունուն։ Հիվանդության պատճառով Համազասպն առժամանակ առանձնացել է Աղթամարում, և երբ Հայաստանում սրվել է պայքարն արաբական և բյուզանդական կողմնորոշում ունեցող հայ նախարարների միջև, Համազասպը 654 թվականին գումարել է նախարարական ժողով և կայացրել փոխհամաձայնություն (երկիրը բաժանվել է նախարարների միջև՝ ըստ նրանց հզորության)։

Կյուրոպաղատ

խմբագրել

Հայոց իշխան դարձած Համազասպ Մամիկոնյանը արաբա-բյուզանդական հակամարտությունում առժամանակ չեզոք դիրք է գրավել, իսկ 656 թվականին, օգտվելով Արաբական խալիֆայությունում ծավալված գահակալական կռիվներից, դաշնակցել է Բյուզանդիային և թոթափել արաբական գերիշխանությունը՝ պաշտոնապես ընտրվելով Հայոց իշխան։ Բյուզանդական կայսրը նրան շնորհել է կյուրոպաղատի տիտղոս, նվիրել արծաթե գահ և զորքերը հանել Հայաստանից, որը, բացառությամբ Չորրորդ Հայքի մի մասի, միավորվել է Հայոց իշխանի գահի շուրջը։ 661 թվականին վերսկսված արաբա-բյուզանդական պատերազմների ժամանակ՝ Համազասպ Մամիկոնյանը կրկին ընդունել է արաբական գերիշխանությունը և երկիրը զերծ պահել ավերածություններից։ Համազասպ Մամիկոնյանի մահից հետո իշխանական գահն անցել է նրա եղբորը՝ Գրիգոր Ա Մամիկոնյանին։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècleParis: 2006. — P. 143. — ISBN 978-2-7018-0226-8
  2. 2,0 2,1 2,2 Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiquesRome: 1990. — P. 332.
  3. Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècleParis: 2006. — P. 138 et 141. — ISBN 978-2-7018-0226-8
  4. 4,0 4,1 Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècleParis: 2006. — P. 138—142. — ISBN 978-2-7018-0226-8
  5. 5,0 5,1 Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècleParis: 2006. — P. 142. — ISBN 978-2-7018-0226-8
  6. 6,0 6,1 Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiquesRome: 1990. — P. 332—333.
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 87