Կոնգո (գետ)
Կոնգո (նաև՝ Զաիր, Լուալաբա[1]), գետ Աֆրիկա մայրցամաքում։ Հոսում է հիմնականում Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունով՝ մասամբ ծառայելով որպես սահմանագիծ նրա և Կոնգոյի Հանրապետության ու Անգոլայի միջև։
| Կոնգո | |
|---|---|
.JPG) | |
 | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 4700 |
| Ավազանի մակերես | 401 450 000 կմ² |
| Ջրի ծախս | 41 800 |
| Ջրահոսք | |
| Ակունքի տեղակայում | Boyoma Falls? և Լուալաբա |
| Բարձրություն | 1590 մ |
| Գետաբերան | Ատլանտյան օվկիանոս |
| Գետաբերանի տեղակայում | Ատլանտյան օվկիանոս |
| Կոորդինատներ | |
| Տեղակայում | |
| Հոսող հոսքեր | Inkisi River?, Կասաի, Lefini River?, Sangha?, Ուբանգի, Tshuapa River?, Lomami River?, Լուալաբա, Chambeshi River?, Lukuga River?, Luvua River?, Aruwimi River?, Itimbiri River?, Luvu?, Alima?, Ambe River?, Lulonga River?, Ikelemba?, Q3193787?, Kwilu?, Lilo (left tributary of the Lwalaba)?, Lindi?, Lowa (Kivu/Maniema)?, Lufimi?, Lwika?, Maiko?, Molua?, Mongala River?, M'pozo River?, Ndjili River?, Nsele River?, Ruki?, Ulindi River?, Lukunga River?, Likouala-Mossaka?, Q22357659?, Kambu?, Likouala aux Herbes? և Gobari? |
| Երկիր |  Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Կոնգոյի Հանրապետություն Անգոլա |
| Երկրամաս | Ներքին Կոնգո |
| Ջրահավաք | Congo basin? |
| Գետը Վիքիպահեստում | |
Կոնգոն միակ գետն է, որ հատում է հասարակածը երկու անգամ[2]։ Այն նաև ամենամեծ խորություն (220 մետր) ունեցող գետն է[3]։
Անվանում
խմբագրելԳետի անվանումներն առաջացել են բանտու լեզուներից։ Այդ լեզուներից մեկով «կոնգ» նշանակում է «լեռներ», որի իմաստը կարելի է բացատրել որպես «լեռնային վայրից հոսող գետ»։ Մեկ այլ լեզվով էլ «զաիրե» նշանակում է «ջուր»[4]։
Աշխարհագրություն
խմբագրելՍկիզբ է առնում Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության հարավ-արևելքում՝ Զամբիայի սահմանի մոտ գտնվող սարավանդում, և մինչև Ստենլիի ջրվեժները կոչվում Լուալաբա։ Թափվում է Ատլանտյան օվկիանոսը՝ առաջացնելով էստուարիա։ Երկարությունը 4320 կմ է (Լուալաբա գետի ակունքից)։ Ավազանի մեծությամբ և ջրատարությամբ Աֆրիկայում գրավում է առաջին, իսկ աշխարհում՝ 2-րդ տեղը՝ Ամազոնից հետո։ Նավարկելի է առանձին հատվածներում՝ Բուկամա-Կոնգոլո (645 կմ), Կինդու-Ուրունդու (300 կմ), Կիսանգանի-Կինշասա (1742 կմ) և Մատանդիից մինչև գետաբերանը (138 կմ)։
Գետային խոշոր նավահանգիտներն են Կինշասան (ԿԴՀ) և Բրազավիլ (Կոնգոյի Հանրապետություն)․ ստորին հոսանքում Մատահի ծովային նավահանգիստը՝ Բոմա և Բանանտ նավահանգիստներով։
Գրականություն
խմբագրել- Дмитревский Ю. Д., Олейников И. Н. Река Конго. — Л.: Гидрометеоиздат, 1966. — 150 с.
- Муранов А. П. Величайшие реки мира. — Л.: Детская литература. Ленингр. отд-ние, 1968. — 432 с. — (Школьная библиотека). — 100 000 экз.
- Олейников И. Н. О водном режиме реки Конго и её притоков, в сборнике: Страны и народы Востока, в. 7. — М., 1969.;
- Дмитревский Ю. Д., Олейников И. Н. Гидроэнергетические ресурсы бассейна реки Конго и их использование, там же;
- Devroey Е. Le bassin hydrographique congolais, spécialement celui du bief maritime. — Brux., 1941.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Агеенко Ф. Л., Зарва М. В. Словарь ударений для работников радио и телевидения: — Москва, Русский язык, 1985. С. 639
- ↑ Forbath, Peter. The River Congo (1979), p. 6. "Not until it crosses the equator will it at last turn away from this misleading course and, describing a remarkable counter-clockwise arc first to the west and then to the southwest, flow back across the equator and on down to the Atlantic.
In this the Congo is exceptional. No other major river in the world crosses the equator even once, let alone twice." - ↑ Oberg, Kevin (2008 թ․ հուլիս). «Discharge and Other Hydraulic Measurements for Characterizing the Hydraulics of Lower Congo River, July 2008» (PDF). U.S. Geological Survey.
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Конго / М. В. Михайлова // Киреев — Конго. — М. : Большая российская энциклопедия, 2009. — С. 738. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 14). — ISBN 978-5-85270-345-3.
- Конго (река) // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Congo River(անգլ.) — статья из Encyclopædia Britannica Online. Проверено 14 июня 2018.
- Конго на «Речном сайте»
- The Royal Geography Society's Hidden Journeys project:
- The River Congo Basin
- Audio slideshow: The River Congo: Following in Explorer Sir Henry Morton Stanley's Footsteps – Tim Butcher recounts his trip through the Congo on the route of 19th-century explorer Sir Henry Morgan Stanley.
- Bibliography on Water Resources and International Law Peace Palace Library
- Map of the Congo River basin at Water Resources eAtlas
- The Congo Project, American Museum of Natural History
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոնգո (գետ)» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 564)։ 
|