Կարդիցա
Կարդիցա (հուն․՝ Καρδίτσα), քաղաք Հունաստանում, Թեսալիայում։ Կարդիցա նոմոսի վարչական կենտրոնը։ Գտնվում է Թեսալիայի հարավ-արևմուտքում, Թեսալիական հարթավայրի կենտրոնական հատվածում, Պինիո գետի (հունարեն՝ Πηνειός, նախկինում Պինյոս) վտակներից մեկի մոտակայքում, որը կոչվում է «Կարդիցայի գետ»։ Քաղաքից արևմուտք վեր է խոյանում Պինդոս լեռնազանգվածը (հին հունարեն՝ և հուն․՝ Πίνδος):
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Կարդիցա | ||
| հուն․՝ Καρδίτσα | ||
 | ||
| Երկիր |  Հունաստան | |
| Պերիֆերիա | Թեսալիա | |
| Նոմոս | Կարդիցա (նոմոս) | |
| Համայնք | Karditsa Municipality? և Commune of Karditsa? | |
| Ներքին բաժանում | 6 շրջան | |
| Դիմարխ | Դոմինիկոս Վերիլիս (Δομήνικος Βερίλλης) | |
| Առաջին հիշատակում | 1811 | |
| Այլ անվանումներ | Գրադիցա | |
| Մակերես | 110,086 կմ² | |
| ԲԾՄ | 105 մ | |
| Կլիմայի տեսակ | միջերկրածովյան | |
| Խոսվող լեզուներ | հունարեն | |
| Բնակչություն | 56 747 մարդ (2011) | |
| Խտություն | 88 մարդ/կմ² | |
| Ազգային կազմ | հույներ | |
| Կրոնական կազմ | ուղղափառ | |
| Ժամային գոտի | UTC+2, ամառը UTC+3 | |
| Հեռախոսային կոդ | 24410 | |
| Փոստային ինդեքս | 43100 | |
| Փոստային դասիչ | 43100 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | KA | |
| Պաշտոնական կայք | karditsa-city.gr | |
| ||
Անվան ծագումնաբանություն
խմբագրելՔաղաքի անվանումը ծագում է հունարեն՝ καρυδίτσα բառից («հունական ընկույզ» կամ «ընկուզենի» տեղական թեսալիական բարբառով կամ հունարեն՝ καρδιά բառից, թարգմանաբար նշանակում է «սիրտ», ինչը համապատասխանում է քաղաքի՝ Հունաստանի կենտրոնում գտնվելու դիրքով։
Գոյություն ունի նաև ձևափոխված սլավոնական «Գրադիցա» անվանումը։
Պատմություն
խմբագրելԿարդիցան համարվում է Թեսալիայի նոմոսների երեք մայրաքաղաքներից ամենաերիտասարդը, չնայած նոմոսի տարածքը բնակեցվել է դեռևս պալեոլիթի ժամանակաշրջանում։
Բնակավայրի ստեղծումը թվագրվում է թուրքական տիրապետության ժամանակաշրջանին։ Այն կառուցվել է Ագրաֆայի լեռների բնակիչների հարձակումներից պաշտպանվելու համար։ Առաջին անգամ նկարագրվել է 1811 թվականին անգլիացի ճանապարհորդ, ռազմածովային նավատորմի գնդապետ Ուիլիամ Մ. Լիկի կողմից (անգլ.՝ William M. Leake): 1821 թվականին քաղաքը գրեթե դատարկվել է ժանտախտի համաճարակի պատճառով, սակայն դարի կեսերին հաշվվում էր 400 կալվածք։ 1882 թվականին թուրքերից ազատագրվելուց հետո, բնակավայրը ձևափոխվում է քաղաքի և դառնում Կարդիցա դիմոսի կենտրոնը։ 1943 թվականի մարտի 12-ին ԷԼԱՍ-ի պարտիզանների ակտիվ գործունեության արդյունքում իտալական կայազորը ստիպված էր լքել քաղաքը։
Քաղաքացիական պատերազմ
խմբագրել1948 թվականին Կարդիցայում տեղի է ունեցել Հունաստանի քաղաքացիական պատերազմի ամենաարյունալի ճակատամարտներից մեկը, երբ Հունաստանի դեմոկրատական բանակը հարձակվել է քաղաքի վրա։ Դեկտեմբերի 11-ի լույս 12-ի գիշերը այն Կարդիցայից դեպի արևմուտք լեռնային տեղանքում կենտրոնացրել է 1-ին և 2-րդ դիվիզիաները և հեծելազորի բրիգադը Կոստաս Կարայորգիսի (հունարեն՝ Κώστας Καραγιώργης) գլխավորությամբ և առաջ շարժվել դեպի քաղաք։
Կարդիցայի անվտանգության համար քաղաքում տեղակայվել են 600 հոգուց բաղկացած կառավարական զորքեր հրետանիով և մոտ 90 ոստիկան, որոնք տեղաբաշխված են եղել հսկիչ անցագրային կետերով և քաղաքի դիմադրության այլ կետերով։ Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ Ազգային բանակի կորուստը կազմել է 19 մարդ զոհված և 85 վիրավոր[1]։
Աշխարհագրություն
խմբագրելԿլիմա
խմբագրելԿլիման միջերկրածովյան է, որը բնորոշ է Հունաստանի կենտրոնական հատվածին, որն աչքի է ընկնում շոգ ամառներով և ցուրտ ձմեռներով, հաճախակի ձյան տեղումներով։
Բնակչություն
խմբագրել2001 թվականի մարդահամարի դրությամբ բնակչության թիվը կազմում էր 32 252 մարդ՝ արվարձանների բնակիչների հետ միասին՝ 37 768 մարդ, իսկ 2011 թվականի մարդահամարի դրությամբ՝ 56 747 մարդ։ Բնակչության խտությունը կազմում է 88 մարդ/կմ²։
| Կարդիցայի բնակչության փոփոխության աղյուսակը | ||||||||||||||
| 1950 | 1970 | 1980 | 1991 | 2001 | 2011 | |||||||||
| 14 000 | 25 700 | 27 532 | 30 067 | 32 252 | 56 747 | |||||||||
Հայտնի անձինք
խմբագրել- Նիկոլաոս Պլաստիրաս (Νικόλαος Πλαστήρας) (1883-1953) – զինվորական, քաղաքական գործիչ, 1945, 1950 և 1952 թվականներին եղել է Հունաստանի վարչապետ։
- Դիմիտրիս Յոլդասիս (Δημήτρης Γιολδάσης) (1897-1993) – բնանկարիչ։
- Սիանտոս Յորգիս (հուն․՝ Γιώργης Σιάντος, 1890-1947 թվականի մայիսի 20) – հունական քաղաքական գործիչ, 1942-1945 թվականներին եղել է Հունաստանի Կոմունիստական կուսակցության գլխավոր քարտուղար։
- Նիկոլայ (Մեսիակարիս) (1924-2013) - Համայն Հելլադայի Արքեպիսկոպոս։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τ. 10ος, σ.324
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Νομός Καρδίτσας, Կարդիցայի լրատվական կայք
- Δήμος Καρδίτσας, Կարդիցայի քաղաքապետարանի կայք
- Կարդիցայի օդային նկարահանում Արխիվացված 2010-06-14 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարդիցա» հոդվածին։ |