Nalětnja horiwka
| |
| Nalětnja horiwka (Adonis vernalis) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjad: | (Ranunculales) |
| swójba: | Maslenkowe rostliny (Ranunculaceae) |
| podswójba: | Ranunculoideae |
| tribus: | Adonideae |
| ród: | Horiwka[1][2] (Adonis) |
| družina: | Nalětnja horiwka |
| wědomostne mjeno | |
| Adonis vernalis | |
| L. | |
Nalětnja horiwka[1] (Adonis vernalis) je rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nalětnja horiwka je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 10 hač 40 (50) cm. Rostlina je přećiwo mrózej nječućiwa.
Stołpik je zrunany a njese jedne kćenje.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łopjena su jara sćeńka rozdźělene a měnjate, při čimž wone jara husto steja. Wotrězki su linealne a docpěja šěrokosć wot něhdźe 1 mm. Wone su nimale njestołpikate.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot apryla hač meje. kćenja docpěja wulkosć wot 4 hač 6 (7-8) cm a steja po jednym. 10/12-20 krónowych łopješkow je błyšćace a złotožołte. Próškowe łopješka su jara mnoholičbne. Kćenja so při słónčku puknu a slěduja za čas dnja stawk słónca.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su worješki, kotrež docpěja wulkosć wot hač do 5 mm. Wone su syćonerwne, kosmate a njesu hóčkojty pysk.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Družina je wuchodoeuropska a sibirska stepowa rostlina. W našim teritoriju na suchich trawnikach, łučnych stepach, na suchoćopłych, kerčinatych hórkach. Ma radšo w lěće ćopłe, suche abo w prawym měrje suche, zwjetša wapnite hlinjane pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w horinach srjedźneje a južneje Europy rozšěrjena, při čimž wot Španiskeje hač do Šwedskeje wustupuje. W srjedźnej Europje je rědka.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ 1,0 1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 151.
- ↑ W internetowym słowniku: Adonisröschen
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 55 (němsce)
- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, strona 38 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 128 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 290 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
