Michel Ahouanmènou/guw-bj

Gun (Bénin)

Gun (Gungbe)

Cet article est écrit en Gun (Bénin)

Michel Ahouanmènou (xe nɔgbɛ̀ sɔ́n 23 awewesun 1916 jɛ 1979) nyí tònuɖɔtɔ́ kpó afɔzéɖayǐtɔ kpó Bénin tɔn ɖé, xe nɔ wazɔ́n húgǎn to hwenuena otò étɔn nyí nyínywɛ tayiɖi Dahomey.

Ahouanmènou nyí jiji to 23 Awewesun 1916 to xɔgbonǔ dó hwɛndó ɖinyǐ tɔn ɖé mɛ. É nyí axɔluzɔnwatɔ ɖé ná oxwe susu bo lɛzun godonɔnamɛtɔ sinsinnyɛ Sourou-Migan Apithy tɔn ɖé. Ahouanmènou nyí ɖiɖe gbɔn vòbibla dali tayiɖi afɔzéɖayǐtɔ xɔgbonǔ tɔn to kpikpli kpaa Dahomey tɔn ji to 1946. É wadevizɔn tayiɖi nugokpɔntɔ to Afrique Occidentale Francaise sɔ́n 1957 kakajɛ 1959. Maxokpɔnna nukúnɖiɔsɔ Apithy mɛ to Parti Republicain Dahoméen mɛ to 1959, Ahouanmènou nyí nǔgbónɔ hlan Apithy. To 1959 kpó 1961 kpó cɛncɛn, Ahouanmènou nyí hagbɛ́ Communauté française tɔn ɖé.

To 1960, hwenue Dahomey jɛ mɛɖékannu, togán Hubert Maga ɖe Ahouanmènou tayiɖi agbago-gán xe nɔ kpénukúndó jɔja kpó aihundida lanmɛyiya tɔn kpó go. To ojlɛ ɖé godo to oxwe enɛ mɛ, Maga ɖe Ahouanmènou tayiɖi agbago-gán xe nɔ kpénukúndó wekpinkplɔ́n go, yèɖɔ otɛn ɖé xe mɛ é nɔ̀ kakajɛ 1963. Ahouanmènou lɛzun anaɖénanutɔ agbago-gán Togán Apithy tɔn lɛ tɔn bosɔ nyí agbago-gán xe nɔ kpénukúndó wekpinkplɔ́n go to Ahwàngán Christophe Soglo glɔ sɔ́n 1966 jɛ 1967. É wadevizɔn tayiɖi afɔzéɖayǐtɔ to France sɔ́n 1967 jɛ 1971 kpóɖɔ to Grande-Bretagne sɔ́n 1969 jɛ 1971. É wadevizɔn tayiɖi agbago-gán ná hwɛxo tògodo tɔn lɛ to ganɖuɖu kpikpli anyiamɛtɔ togán tɔn lɛ tɔn tɔn glɔ sɔ́n 1971 jɛ 1972, cigbǎ é nyí nyínya sɔ́n azɔ̌n étɔn mɛ hwenuena Mathieu Kérékou ɖugán gánnugánnu. To xuhlɔn dó xò ganɖuɖu yí to 1972 godo, Ahouanmènou nyí ohwɛ̀ akwɛ́ mɛɖevo tɔn finfin tɔn sadókɔna bo nyí zizedó gànkpamɛ to kleun mɛ, cigbǎ to nukɔn mɛ ohwɛ̀ xe nyí sisadókɔna ɛn lɛkpó nyí xùzɛɖéji. Ahouanmènou kú to 1979.