Departamento de Morazán

Departamento de Morazán

Localización
13°42′N 88°07′O
Estado	O Salvador
Capital	San Francisco Gotera (pt)
Poboación
Poboación	169.784 (2024) (117,34 hab./km²)
Lingua usada	Cacaopera (en)
Xeografía
Parte de	Eastern Zone of El Salvador (en)
Superficie	1.447 km²
Comparte fronteira con	San Miguel, O Salvador Departamento de Intibucá La Unión (pt) Departamento de La Paz
Creación	1875
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−06:00
ISO 3166-2	SV-MO
Outro
Irmandado con	Condado de Montgomery (pt) (2011–)

Morazán é un departamento do Salvador situado na zona oriental do país. Limita ao norte coa república de Honduras; ao sur e ao oeste co departamento de San Miguel, e ao sur e ao leste co departamento de La Unión. A súa cabeceira departamental é San Francisco Gotera. Morazán comprende un territorio de 1 447 km² e conta cunha poboación de 251 447 habitantes (2018).

Cabana en Llano El Muerto, Morazán

Cabana en Zona norte de Morazán

Rio Sapo en Morazán

San Lucas del Valle

Historia

No departamento aínda se conservan rastros da presenza dos paleoindios —primeiros poboadores do Salvador— na Cova do Espírito Santo, un sitio arqueolóxico con pinturas rupestres nas proximidades do municipio de Corinto. Na época previa á conquista española, Morazán estivo habitado por indíxenas lencas.

Na época colonial, o territorio estivo subdivido nos partidos de Gotera e Osicala. Foi creado co nome de departamento de Gotera o 14 de xullo de 1875, por disposición do presidente Santiago González. Por decreto da Asemblea Lexislativa recibiu o seu nome actual o 14 de marzo de 1887, en homenaxe ao unionista centroamericano o xeneral Francisco Morazán.

Durante a Guerra Civil do Salvador, Morazán foi unha das zonas máis disputadas do territorio nacional. O Exército Revolucionario do Pobo, unha das organizacións integrantes do FMLN, concentrou unha numerosa tropa insurxente en varios campamentos na zona norte do departamento. Así mesmo, preto de Perquín estivo instalada a base de operacións de Radio Venceremos. En 1981, unha unidade da Forza Armada do Salvador perpetrou preto de Arambala o Masacre de El Mozote, na que morreron uns 1 000 campesiños.

Algúns personaxes soados nacidos no departamento son o educador Joaquín Rodezno, e o expresidente da República Fidel Sánchez Hernández.

O 11 de maio de 2021, O Presidente Nayib Bukele nomeou a David Sorto como Gobernador Departamental e a Brayan David Aparicio Portillo, Gobernador Suplente.

Xeografía

O departamento atópase na parte nororiental do Salvador. O seu territorio atópase a unha altitude de entre 500 e 1000 metros sobre o nivel do mar e ten unha topografía relativamente accidentada. Entre as elevacións máis importantes atópanse o Cerro El Pericón, preto da fronteira con Honduras; e o Cerro Cacahuatique, sendo este o punto máis alto de todo o territorio situado a 1.663 msnm.

A precipitación media anual en Morazán varía entre 2300 e 2600 milímetros. Algúns ríos do departamento son o Torola, Tamarindo, Cañas, Yamabal e San Francisco, case todos eles pertencen á conca hidrográfica do Río Grande de San Miguel.

Municipios

Morazán está subdivido en 26 municipios:

Municipio	Territorio	Poboación
Arambala	114,21 km²	2 129 hab.
Cacaopera	135,73 km²	10 558 hab.
Chilanga	34,33 km²	9 105 hab.
Corinto	94,99 km²	17 557 hab.
Delicias de Concepción	20,22 km²	4 980 hab.
El Divisadero	61,36 km²	8 058 hab.
El Rosario	19,12 km²	1 296 hab.
Gualococti	18,62 km²	3 336 hab.
Guatajiagua	70,77 km²	10 907 hab.
Joateca	66,27 km²	3 886 hab.
Jocoaitique	51,85 km²	2 325 hab.
Jocoro	63,56 km²	10 543 hab.
Lolotiquillo	22,62 km²	4 867 hab.
Meanguera	47,25 km²	8 523 hab.
Osicala	47,05 km²	10 492 hab.
Perquín	109,01 km²	3 986 hab.
San Carlos	39,94 km²	3 870 hab.
San Fernando	26,93 km²	1 036 hab.
San Francisco Gotera	59,76 km²	21 852 hab.
San Isidro	11,51 km²	3 414 hab.
San Simón	39,14 km²	9 583 hab.
Sensembra	22,02 km²	3 357 hab.
Sociedad	118,32 km²	15 506 hab.
Torola	58,26 km²	1 557 hab.
Yamabal	84,08 km²	3 871 hab.
Yoloaiquín	13,51 km²	3 964 hab.

Fonte: Directorio Municipal da Fundación Dr. Guillermo Manuel Ungo

Economía

Morazán é xunto con Cabañas e Chalatenango, un dos departamentos máis pobres do Salvador. Como outras rexións que foron afectadas polo conflito bélico da década dos anos 1980, existe un importante número de familias receptoras de remesas familiares enviadas por parentes que se exiliaron durante a guerra.

A economía de Morazán é predominantemente agrícola. No seu territorio cultívase cana de azucre, café (na zona de Joateca), henequén, aguacate, ananás e froitas cítricas. Tamén é importante a crianza de gando bovino e de aves de curral; así como a fabricación artesanal de chapeus de palma, obxectos de tule e produtos de henequén. En Guatajiagua existe a tradicional produción de potas e comais de barro negro.

Turismo

Nos últimos anos desenvolveuse o turismo en varias zonas do departamento. En especial a chamada «Ruta de Paz», en honra da tranquilidade imperante na zona despois do conflito armado que arrasou esta rexión. O percorrido inclúe os municipios de Meanguera, Jocoaitique, El Rosario, Arambala, Joateca, Perquín, San Fernando e Torola

Véxase tamén

Bibliografía

• Atlas Geográfico Universal y de El Salvador. Editorial Océano. Edición 1995 ISBN 84-494-0135-6

Ligazóns externas

• Representación legislativa del departamento Arquivado 12 de outubro de 1999 en Wayback Machine.