Vainilla
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde abril de 2016.) |
| Vainilla - Vanilla Rango fósil: Cretáceo - Actualidade | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
 Distribución das especies de Vanilla
| |||||||||||||||||||
| Especies | |||||||||||||||||||
|
Lista
| |||||||||||||||||||
| Sinonimia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Vanilla é un xénero de orquídeas que produce un froito do que se obtén un saborizante do mesmo nome. Cando a coñeceron, os españois puxéronlle o nome de vainilla, por parecerse ás vaíñas (feixóns verdes) en pequeno.
Morfoloxía do xénero
[editar | editar a fonte]O xénero Vanilla é orixinario de México e comprende máis dun centenar de especies de plantas monopodial de hábitos trepadores que chegan a alcanzar máis de 35 m con follas alternas que se estenden por toda a súa lonxitude.
As follas da vainilla son curtas, oblongas, de cor verde escuro e coriáceas, ata carnosas nalgunhas especies. Con todo, existe un significativo número de especies cuxas follas reducironse a escamas ou están desprovistas, case ou totalmente delas e utilizan os seus talos reptantes para a fotosíntese. Posúen longas e fortes raíces aéreas que nacen de cada nódulo.
As inflorescencias racemosas son flores de curta duración que xorden sucesivamente sobre curtos pedúnculos das axilas das follas ou escamas. Cada acio pode conter ata 100 flores, pero xeralmente non excede as 20. Son flores bastante grandes e atractivas, a maioría cunha doce fragrancia, con 6 tépalos de cores que van do branco, verde, verdoso, amarelo ou crema. Cada flor ábrese pola mañá e péchase á tardiña, se a polinización non se produciu durante este período se marchita e morre.
O labelo é de forma tubular e rodea a longa e hirsuta columna abríndose como unha campá no ápice. A antera atópase ao final da columna e colga sobre o estigma separada polo rostellum. A floración xorde soamente cando a flor desenvolveuse por completo. Estas se auto fertilizan, pero necesitan polinizadores, tales como abellas e certo colibries que obteñen o seu néctar, para levar a cabo o labor. Aínda que a polinización manual é o mellor método no cultivo comercial da vainilla.
O froito da vanilla é unha semente alargada (10–20 cm)e carnosa en forma de vaíña. Madura gradualmente (de 8 a 9 meses tras a floración), tornándose negra co tempo e despedindo un forte aroma. Cada vaíña contén miles de minúsculas sementes, pero é a vaíña a que se utiliza para elaborar o saborizante. A Vanilla planifolia é significamente a única orquídea que se uitliza con fins industriais (na industria alimenticia e cosmética).
Especies de Vanilla
[editar | editar a fonte]- Vanilla aphylla
Flor de Vanilla planifolia - Vanilla barbellata
- Vanilla chamissonis
- Vanilla claviculata
- Vanilla dilloniana
- Vanilla edwallii
- Vanilla mexicana
- Vanilla odorata
- Vanilla phaeantha
- Vanilla planifolia
- Vanilla poitaei
- Vanilla siamensis
O saborizante
[editar | editar a fonte]A vainilla é unha esencia saborizante elaborada usando as vaíñas de sementes da orquídea Vanilla. A especie principalmente colleitada é a Vanilla planifolia, aínda que tamén se utilizan outras, como Vanilla pompona e Vanilla tahitiensis). É nativa de México aínda que na actualidade está amplamente estendida polos trópicos. Madagascar é un dos maiores produtores.
Química
[editar | editar a fonte]
Aínda que se atopan moitos compostos no extracto de vainilla, o responsable predominante do seu característico cheiro e sabor é a vainillina.
Esta esencia comercialízase de dúas formas: o extracto real das vaíñas de sementes e a esencia sintética, máis barata, que consiste basicamente nunha solución de vainillina sintética (4-hidroxi-3-metoxibenzaldehído).
A vainilla natural é unha mestura extremadamente complicada de varios centos de compostos diferentes, a diferenza da sintética, que se deriva do fenol e de gran pureza. Con todo, é difícil determinar a diferenza entre ambas.
Usos
[editar | editar a fonte]Utilízase en cremas, xeados, pasteis e outras preparacións culinarias, engadindo un pouco de esencia ou cociñando as vaíñas no caldo do preparado. Pódese obter un aroma máis forte cortando as vaíñas pola metade; neste caso, os pequenos grans negros que se atopan no interior liberan o seu aroma.
Historia
[editar | editar a fonte]A vainilla era xa moi apreciada na Mesoamérica precolombiana e foi traída a Europa (estendéndose ao resto do mundo) polos conquistadores españois.
No antigo México, o pobo Totonaca era recoñecido como produtor da mellor vainilla e continuou sendo o principal produtor ata mediados do século XIX. Momento no que os cultivadores franceses en México aprenderon a forma de inseminar artificialmente as flores, a partir dos coñecementos do pobo Totonaca.
Algúns expertos consideran a vainilla Totonaca como a de mellor calidade en todo o mundo, especialmente a de Papantla. E a miúdo comercialízase en tendas de alimentación especializadas coa etiqueta "Vainilla mexicana", aínda que México tamén produce vainilla de calidade inferior que adoita compartir esta marca.
A compañía Coca-cola é a maior consumidora de extracto natural de vainilla. Cando se presentou a "Nova Coca cola" en 1985, a economía de Madagascar foi á quebra, recuperándose unicamente despois de que esta fracasase. A razón disto foi que a Nova coca cola utiliza un substituto sintético máis barato da vainilla e as compras de vainilla natural reducíronse á metade durante este período. Cara a 2002, a compañía introduciu a "Coca cola vainilla", o mesmo refresco con este sabor.
Outros Usos do Termo
[editar | editar a fonte]No argot dos activistas do BDSM, denomínase vainilla ás persoas que practican exclusivamente o chamado sexo convencional, sen desexos de experimentar novas sensacións.
