Saltar ao contido

Alcoutim: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
m Arranxos varios
Reorganización para quitar espazos en branco.
 
(Non se amosan 23 revisións feitas por 8 usuarios.)
Liña 1: Liña 1:
{{Xeografía política}}
{{coordenadas|37|28|00|N|7|28|00|O|display=title}}

{{Cidade
|escudo = Alcoutim municipality coat of arms.png
|bandeira =
|situación = [[Ficheiro:LocalAlcoutim.svg|250px]]
|país = {{PORb}} [[Portugal]]
|división 1 = [[Rexións de Portugal|Rexión]]
|nome división 1 = [[Algarve]]
|división 2 = Subrexión
|nome división 2 = [[Algarve]]
|división 3 = Distrito
|nome división 3 = [[Distrito de Faro|Faro]]
|altitude =
|superficie = 576,57
|poboación = 2 917 habitantes (2011)
|densidade = 5,1 hab./km²
|xentilicio = alcoutenejo
|código postal = 8970
|alcalde = Osvaldo Gonçalves ([[Partido Socialista (Portugal)|PS]])
|sitio web = [http://www.cm-alcoutim.pt/ www.cm-alcoutim.pt]
}}


'''Alcoutim''' é unha [[vila]] [[A Raia|arraiana]] [[Portugal|portuguesa]] pertencente ao [[distrito de Faro]], na rexión do [[Algarve]], que conta con cerca de 1 100 habitantes.
'''Alcoutim''' é unha [[vila]] [[A Raia|arraiana]] [[Portugal|portuguesa]] pertencente ao [[distrito de Faro]], na rexión do [[Algarve]], que conta con cerca de 1 100 habitantes.


Até a división administrativa de [[1832]] pertencía á [[provincia]] do [[Alentejo]].
Até a división administrativa de [[1832]] pertencía á [[provincia]] do [[Alentejo]].

== Historia ==

As investigacións [[arqueoloxía|arqueolóxicas]], efectuadas no interior do recinto do actual castelo, indican que a ocupación humana desta zona remóntase á [[prehistoria]] ([[neolítico]] e [[calcolítico]]). Segundo os vestixios encontrados, existiría na zona un [[Castro (poboado)|castro]] [[Lusitania|lusitano]]. A finais do [[século -X|século X a.C.]], os [[fenicios]] estabeleceron unha factoría no [[Guadiana]], baixo a vixilancia do castro lusitano. Mediado o [[século -VIII|século XVII a.C.]], os [[Antiga Grecia|gregos]] crearon unha [[Colonialismo|colonia]] na zona, que se fundiu coa poboación [[Lusitanos|lusitana]]. A pricipios do [[século -II|século II a.C]], no curso da [[Imperio romano|invasión romana da Península Ibérica]], os romanos conquistaron Alcoutim cando este era xa un centro rico, cun [[Porto (comunicacións)|porto fluvial]] moi frecuentado; a antiga fortaleza transformouse nun forte militar, base da ocupación e importante centro político, denominado ''Alcoutinium''. Durante as invasións bárbaras da península, no ano [[415]] a vila foi tomada polos [[alanos]], e a praza entrou en franca decadencia debido á paralización das exportacións [[mineral|minerais]]. En [[715]], durante a [[invasión musulmá da Península Ibérica]], a vila foi conquistada polos [[musulmán|mouros]], que lle cambiaron o nome polo de ''al-Quṭamî''. Durante o período musulmán a vila non conseguiu recuperar a súa antiga importancia política e comercial. A súa defensa concentrouse non no treito do Guadiana onde estaba a antiga fortaleza, senón noutro, cerca dun quilómetro cara ao norte da actual poboación, coñecido como ''Castelo Vello de Alcoutim'', abandonado nalgún momento entre os [[século XI|séculos XI]] e [[século XII|XII]].<ref name="M">[http://www.monumentos.gov.pt/Site/APP_PagesUser/SIPA.aspx?id=2820 Fortaleza de Alcoutim] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170927052620/http://www.monumentos.gov.pt/Site/APP_PagesUser/SIPA.aspx?id=2820|date=27 de setembro de 2017}} {{pt}}.</ref>
[[Ficheiro:Castelo de Alcoutim 063.jpg|miniatura|Castelo de Alcoutim: vista sobre o róo Guadiana.|esquerda]]
Na época da [[reconquista]] [[cristianismo|cristiá]], a rexión foi conquistada polas forzas de [[Sancho II de Portugal]] en [[1240]]. Co fin de incrementar o poboamento e a defensa destes dominios, o soberano privilexiou o sitio da actual vila, para cuxa defensa erixiuse un novo [[castelo (fortificación)|castelo]], prolongándose os traballos da súa construción durante toda a segunda metade do [[século XIII]].<ref name="OM">de Oliveira Marques, A. H. R. (1977): ''História de Portugal. Volume I''. Queluz de Baixo, Oeiras: Editorial Presença. ISBN 978-97-2232-189-1.</ref>

Baixo o reinado de [[Dinís de Portugal]] (1279-1325), a poboación recibiu a súa [[feudalismo|carta foral]] ([[1304]]).<ref name="OM" /> Data deste período a ampla cintura de [[muralla]]s, na que se abren tres [[porta]]s no castelo: a do Guadiana, a de [[Tavira]] e a de [[Mértola]], dispostas segundo a orientación xeográfica correspondente.

Nas dependencias deste castelo foi asinado o [[tratado de Alcoutim]], tratado de paz que se concertou o [[31 de marzo]] de [[1371]] entre os reis [[Fernando I de Portugal]] e [[Henrique II de Castela]], que poñía fin á primeira das [[guerras fernandinas]], e estipulabase o casamento do rei portugués con [[Leonor de Trastámara]] filla do rei castelán.<ref name="OM" /><ref>Olivera Serrano, César (2005): [http://digital.csic.es/bitstream/10261/18247/1/OLIVERA,%20Beatriz%20de%20Portugal.pdf ''Beatriz de Portugal. La pugna dinástica Avís-Trastámara'']. Santiago de Compostela: [[CSIC]]. ISBN 84-0008-343-1.</ref>

== Etimoloxía ==
Segundo Adalberto Alves, no seu ''Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa'', a orixe do topónimo Alcoutim é a expresión [[lingua árabe|árabe]] ''al-Quṭamî'', "o falcón real".<ref>Alves, Adalberto (2013): ''Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa''. Lisboa: [[Imprensa Nacional-Casa da Moeda]], S. A. ISBN 978-97-2272-163-9.</ref> Porén, segundo outros autores, o nome derivaría do [[Lingua latina|latino]] ''Alcontinium''.<ref name="M" />


== Xeografía ==
== Xeografía ==


A vila é a capital do [[municipio]] homónimo, o cal ocupa unha superficie de 576,57 [[quilómetro cadrado|km²]].<ref>{{cita web |autor= Instituto Geográfico Português |ano= 2013 |título= Áreas das freguesias, municípios e distritos/ilhas da CAOP 2013 |url= http://www.dgterritorio.pt/ficheiros/cadastro/caop/caop_download/caop_2013_0/areasfregmundistcaop2013_2 |obra= Carta Administrativa Oficial de Portugal (CAOP), versão 2013 |editorial= Direção-Geral do Território |formato= XLS-ZIP |dataacceso= 20/10/2017}}</ref> O municipio tiña no ano [[2011]] unha poboación de 2 917 habitantes,<ref>{{cita libro |autor= INE |ano= 2012 |título= Censos 2011 Resultados Definitivos – Região Algarve |isbn= 978-989-25-0183-3 |issn= 0872-6493 |editorial= Lisboa: Instituto Nacional de Estatística |páxina= 95 |formato= PDF |url= http://censos.ine.pt/ngt_server/attachfileu.jsp?look_parentBoui=156658355&att_display=n&att_download=y |dataacceso= 20/10/2017}}</ref><ref>{{cita web |autor= INE |ano= 2012 |título= Quadros de apuramento por freguesia |url= http://www.ine.pt/investigadores/Quadros/Q101.zip |publicación= Instituto Nacional de Estatística |formato= XLSX-ZIP |dataacceso= 20/10/2017}}</ref> o que facía unha densidade de 5,1 [[poboación|hab]]./km².
[[Ficheiro:Alcoutim 3.PNG|miniatura|esquerda|Freguesías de Alcoutim<br />(antes da fusión Alcoutim-Pereiro).]]A vila é a capital do [[municipio]] homónimo, o cal ocupa unha superficie de 576,57 [[quilómetro cadrado|km²]].<ref>{{cita web |autor= Instituto Geográfico Português |ano= 2013 |título= Áreas das freguesias, municípios e distritos/ilhas da CAOP 2013 |url= http://www.dgterritorio.pt/ficheiros/cadastro/caop/caop_download/caop_2013_0/areasfregmundistcaop2013_2 |obra= Carta Administrativa Oficial de Portugal (CAOP), versão 2013 |editorial= Direção-Geral do Território |formato= XLS-ZIP |dataacceso= 20/10/2017 |urlarquivo= https://web.archive.org/web/20131209063645/http://www.dgterritorio.pt/static/repository/2013-11/2013-11-07143457_b511271f-54fe-4d21-9657-24580e9b7023$$DB4AC44F-9104-4FB9-B0B8-BD39C56FD1F3$$43EEE1F5-5E5A-4946-B458-BADF684B3C55$$file$$pt$$1.zip |dataarquivo= 09-12-2013 |urlmorta= yes }}</ref> O municipio tiña no ano [[2011]] unha poboación de 2 917 habitantes,<ref>{{cita libro |autor= INE |ano= 2012 |título= Censos 2011 Resultados Definitivos – Região Algarve |isbn= 978-989-25-0183-3 |issn= 0872-6493 |editorial= Lisboa: Instituto Nacional de Estatística |páxina= 95 |formato= PDF |url= http://censos.ine.pt/ngt_server/attachfileu.jsp?look_parentBoui=156658355&att_display=n&att_download=y |dataacceso= 20/10/2017}}</ref><ref>{{cita web |autor= INE |ano= 2012 |título= Quadros de apuramento por freguesia |url= http://www.ine.pt/investigadores/Quadros/Q101.zip |publicación= Instituto Nacional de Estatística |formato= XLSX-ZIP |dataacceso= 20/10/2017}}</ref> o que facía unha densidade de 5,1 [[poboación|hab]]./km².


O xentilicio dos seus hbitantes é ''Alcoutenejo''.
O xentilicio dos seus hbitantes é ''Alcoutenejo''.
Liña 34: Liña 26:
O municipio limita ao norte con [[Mértola]], ao leste con [[España]] (municipios [[Andalucía|andaluces]] de [[El Granado]], [[Sanlúcar de Guadiana]] e [[San Silvestre de Guzmán]]), ao sueste con [[Castro Marim]], ao suroeste con [[Tavira]] e ao oeste con [[Loulé]].
O municipio limita ao norte con [[Mértola]], ao leste con [[España]] (municipios [[Andalucía|andaluces]] de [[El Granado]], [[Sanlúcar de Guadiana]] e [[San Silvestre de Guzmán]]), ao sueste con [[Castro Marim]], ao suroeste con [[Tavira]] e ao oeste con [[Loulé]].


[[Ficheiro:Alcoutim 3.PNG|miniatura|esquerda|Freguesías de Alcoutim<br>(antes da fusión Alcoutim-Pereiro).]]
O [[municipio|concello]] está subdividido en 4 [[freguesía]]s:<ref>[http://dre.pt/pdf1s/2013/01/01901/0000200147.pdf Lei n.º 11-A/2013, de 28 de janeiro: Reorganização administrativa do território das freguesias]. Anexo I. ''Diário da República'', 1.ª Série, n.º 19, Suplemento, de 28/01/2013.</ref>
O [[municipio|concello]] está subdividido en 4 [[freguesía]]s:<ref>[http://dre.pt/pdf1s/2013/01/01901/0000200147.pdf Lei n.º 11-A/2013, de 28 de janeiro: Reorganização administrativa do território das freguesias]. Anexo I. ''Diário da República'', 1.ª Série, n.º 19, Suplemento, de 28/01/2013.</ref>


Liña 41: Liña 32:
* [[Martim Longo]]
* [[Martim Longo]]
* [[Vaqueiros, Alcoutim|Vaqueiros]]
* [[Vaqueiros, Alcoutim|Vaqueiros]]
[[Ficheiro:Barlavento e sotavento 2.jpg|miniatura|305px|División do Algarve en concellos, de Barlovento e de Sotavento. Co nº '''14''', Alcoutim.]]

{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! colspan="9" |Evolución da poboación do concello de Alcoutim (1864 – 2011)<ref>[https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_publicacoes Instituto Nacional de Estatística (Recenseamentos Gerais da População)].</ref>
! colspan="9" |Evolución da poboación do concello de Alcoutim (1864 – 2011)<ref>[https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_publicacoes Instituto Nacional de Estatística (Recenseamentos Gerais da População)].</ref>
Liña 83: Liña 72:
En [[2015]] naceron 13 nenos.
En [[2015]] naceron 13 nenos.


En 2014, máis do 60 % da poboación do município tiña unha idade superior a 65 anos.<ref>{{cita web|URL=http://www.cmjornal.xl.pt/detalhe/noticias/nacional/sociedade/camara-da-cinco-mil-euros-por-cada-bebe|título=Câmara dá cinco mil euros por cada bebé|autor=|data=|publicado=|dataacceso=20-102017}}</ref>
En 2014, máis do 60 % da poboación do municipio tiña unha idade superior a 65 anos.<ref>{{cita web|URL=http://www.cmjornal.xl.pt/detalhe/noticias/nacional/sociedade/camara-da-cinco-mil-euros-por-cada-bebe|título=Câmara dá cinco mil euros por cada bebé|autor=|data=|publicado=|dataacceso=20-102017|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140728192836/http://www.cmjornal.xl.pt/detalhe/noticias/nacional/sociedade/camara-da-cinco-mil-euros-por-cada-bebe|dataarquivo=28 de xullo de 2014|urlmorta=yes}}</ref>


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Liña 106: Liña 95:


Por estrada a distancia é de 70 [[quilómetro|km]].
Por estrada a distancia é de 70 [[quilómetro|km]].

== Historia ==

As investigacións [[arqueoloxía|arqueolóxicas]], efectuadas no interior do recinto do actual castelo, indican que a ocupación humana desta zona remóntase á [[prehistoria]] ([[neolítico]] e [[calcolítico]]). Segundo os vestixios encontrados, existiría na zona un [[Castro (poboado)|castro]] [[Lusitania|lusitano]]. A finais do [[século -X|século X a.C.]], os [[fenicios]] estabeleceron unha factoría no [[Guadiana]], baixo a vixilancia do castro lusitano. Mediado o [[século -VIII|seculo XVII a.C.]], os [[Antiga Grecia|gregos]] crearon unha [[Colonialismo|colonia]] na zona, que se fundiu coa poboación [[Lusitanos|lusitana]]. A pricipios do [[século -II|século II a.C]], no curso da [[Imperio romano|invasión romana da península Ibérica]], os romanos conquistaron Alcoutim cando este era xa un centro rico, cun [[Porto (comunicacións)|porto fluvial]] moi frecuentado; a antiga fortaleza transformouse nun forte militar, base da ocupación e importante centro político, denominado ''Alcoutinium''. Durante as invasións bárbaras da península, no ano [[415]] a vila foi tomada polos [[alanos]], e a praza entrou en franca decadencia debido á paralización das exportacións [[mineral|minerais]]. En [[715]], durante a [[invasión musulmá da península Ibérica]], a vila foi conquistada polos [[musulmán|mouros]], que lle cambiaron o nome polo de ''al-Quṭamî''. Durante o período musulmán a vila non conseguiu recuperar a súa antiga importancia política e comercial. A súa defensa concentrouse non no treito do Guadiana onde estaba a antiga fortaleza, senón noutro, cerca de un quilómetro cara ao norte da actual poboación, coñecido como ''Castelo Vello de Alcoutim'', abandonado nalgún momento entre os [[século XI|séculos XI]] e [[século XII|XII]].<ref name =M>[http://www.monumentos.gov.pt/Site/APP_PagesUser/SIPA.aspx?id=2820 Fortaleza de Alcoutim] {{pt}}.</ref>
[[Ficheiro:Castelo de Alcoutim 063.jpg|miniatura|Castelo de Alcoutim: vista sobre o róo Guadiana.]]
Na época da [[reconquista]] [[cristianismo|cristiá]], a rexión foi conquistada polas forzas de [[Sancho II de Portugal]] en [[1240]]. Co fin de incrementar o poboamento e a defensa destes dominios, o soberano privilexiou o sitio da actual vila, para cuxa defesa erixiuse un novo [[castelo (fortificación)|castelo]], prolongándose os traballos da súa construcción durante toda a segunda metade do [[século XIII]].<ref name=OM/>

Baixo o reinado de [[Dinís de Portugal]] (1279-1325), a poboación recibiu a súa [[feudalismo|carta foral]] ([[1304]]).<ref name=OM/> Data deste período a ampla cintura de [[muralla]]s, na que se abren tres [[porta]]s no castelo: a do Guadiana, a de [[Tavira]] e a de [[Mértola]], dispostas segundo a orientación xeográfica correspondente.

Nas dependencias deste castelo foi asinado o [[tratado de Alcoutim]], tratado de paz que se concertou o [[31 de marzo]] de [[1371]] entre os reis [[Fernando I de Portugal]] e [[Henrique II de Castela]], que poñía fin á primeira das [[guerras fernandinas]], e estipulabase o casamento do rei portugués con [[Leonor de Trastámara]] filla do rei castelán.<ref name=OM>de Oliveira Marques, A. H. R. (1977): ''História de Portugal. Volume I''. Queluz de Baixo, Oeiras: Editorial Presença. ISBN 978-97-2232-189-1.</ref><ref>Olivera Serrano, César (2005): [http://digital.csic.es/bitstream/10261/18247/1/OLIVERA,%20Beatriz%20de%20Portugal.pdf ''Beatriz de Portugal. La pugna dinástica Avís-Trastámara'']. Santiago de Compostela: [[CSIC]]. ISBN 84-0008-343-1.</ref>

== Etimoloxía ==
Segundo Adalberto Alves, no seu ''Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa'', a orixe do topónimo Alcoutim é a expresión [[lingua árabe|árabe]] ''al-Quṭamî'', "o falcón real".<ref>Alves, Adalberto (2013): ''Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa''. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda, S. A. ISBN 978-97-2272-163-9.</ref> Porén, segundo outros autores, o nome derivaría do [[Lingua latina|latino]] ''Alcontinium''.<ref name=M/>


== Irmandamento ==
== Irmandamento ==
O concello de Alcoutim está irmandado con:
O concello de Alcoutim está irmandado con:
* [[Ficheiro:Flag of France.svg|30px]] [[Blain, Francia|Blain]], [[Loira Atlántico]], [[Francia]], desde o [[25 de abril]] de [[2004]].<ref>[http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M8970 Geminações de Cidades e Vilas. Alcoutim]</ref>
* [[Ficheiro:Flag of France.svg|30px]] [[Blain, Francia|Blain]], [[Loira Atlántico]], [[Francia]], desde o [[25 de abril]] de [[2004]].<ref>{{Cita web |url=http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M8970 |título=Geminações de Cidades e Vilas. Alcoutim |data-acceso=20 de outubro de 2017 |data-arquivo=30 de xaneiro de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160130014248/http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M8970 |url-morta=yes }}</ref>


== Galería de imaxes ==
== Galería de imaxes ==
Liña 129: Liña 105:
|width=175
|width=175
|height=140
|height=140
|lines=3
|align=center
|align=center
|File:Alcoutim municipality flag.png|Bandeira de Alcoutim
|Ficheiro:Alcoutim municipality flag.png|Bandeira de Alcoutim
|File:Alcoutim - Vista a partir do castelo.jpg|Vista da vila desde o castelo
|Ficheiro:Alcoutim - Vista a partir do castelo.jpg|Vista da vila desde o castelo
|File:Alcoutim (Portugal) (32402158984).jpg|Unha rúa de Alcoutim
|Ficheiro:Alcoutim (Portugal) (32402158984).jpg|Unha rúa de Alcoutim
|File:Alcoutim (Portugal) (23370395805).jpg|Vista da vila desde España
|Ficheiro:Alcoutim (Portugal) (23370395805).jpg|Vista da vila desde España
|Ficheiro:Ermida de Nossa Senhora da Conceição de Alcoutim.jpg|Ermida da Nossa Senhora da Conceição
|Ficheiro:Ermida de Nossa Senhora da Conceição de Alcoutim.jpg|Ermida da Nossa Senhora da Conceição
}}
}}


== Notas ==
== Notas ==
{{listaref}}
{{listaref|30em}}


== Véxase tamén ==
== Véxase tamén ==
Liña 152: Liña 127:
{{ORDENAR:Alcoutim}}
{{ORDENAR:Alcoutim}}
[[Categoría:Algarve]]
[[Categoría:Algarve]]
[[Categoría:Distrito de Faro]]
[[Categoría:Concellos do distrito de Faro]]
[[Categoría:Municipios de Portugal]]

Revisión actual feita o 16 de maio de 2024 ás 17:18

Modelo:Xeografía políticaAlcoutim
Imaxe

Localización
Mapa
 37°28′12″N 7°28′23″O / 37.46997, -7.47311
EstadoPortugal
DistritosDistrito de Faro Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Alcoutim e Pereiro (pt) Traducir (2013–)
Giões (pt) Traducir
Martim Longo (pt) Traducir
Pereiro (pt) Traducir (–2013)
Vaqueiros (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Poboación
Poboación2.917 (2011) Editar o valor en Wikidata (5,07 hab./km²)
Xeografía
Superficie575,36 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porRío Guadiana Editar o valor en Wikidata
Altitude193 m Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Identificador descritivo
Código postal8970 Editar o valor en Wikidata
Fuso horario

Páxina webcm-alcoutim.pt Editar o valor en Wikidata

Alcoutim é unha vila arraiana portuguesa pertencente ao distrito de Faro, na rexión do Algarve, que conta con cerca de 1 100 habitantes.

Até a división administrativa de 1832 pertencía á provincia do Alentejo.

As investigacións arqueolóxicas, efectuadas no interior do recinto do actual castelo, indican que a ocupación humana desta zona remóntase á prehistoria (neolítico e calcolítico). Segundo os vestixios encontrados, existiría na zona un castro lusitano. A finais do século X a.C., os fenicios estabeleceron unha factoría no Guadiana, baixo a vixilancia do castro lusitano. Mediado o século XVII a.C., os gregos crearon unha colonia na zona, que se fundiu coa poboación lusitana. A pricipios do século II a.C, no curso da invasión romana da Península Ibérica, os romanos conquistaron Alcoutim cando este era xa un centro rico, cun porto fluvial moi frecuentado; a antiga fortaleza transformouse nun forte militar, base da ocupación e importante centro político, denominado Alcoutinium. Durante as invasións bárbaras da península, no ano 415 a vila foi tomada polos alanos, e a praza entrou en franca decadencia debido á paralización das exportacións minerais. En 715, durante a invasión musulmá da Península Ibérica, a vila foi conquistada polos mouros, que lle cambiaron o nome polo de al-Quṭamî. Durante o período musulmán a vila non conseguiu recuperar a súa antiga importancia política e comercial. A súa defensa concentrouse non no treito do Guadiana onde estaba a antiga fortaleza, senón noutro, cerca dun quilómetro cara ao norte da actual poboación, coñecido como Castelo Vello de Alcoutim, abandonado nalgún momento entre os séculos XI e XII.[1]

Castelo de Alcoutim: vista sobre o róo Guadiana.

Na época da reconquista cristiá, a rexión foi conquistada polas forzas de Sancho II de Portugal en 1240. Co fin de incrementar o poboamento e a defensa destes dominios, o soberano privilexiou o sitio da actual vila, para cuxa defensa erixiuse un novo castelo, prolongándose os traballos da súa construción durante toda a segunda metade do século XIII.[2]

Baixo o reinado de Dinís de Portugal (1279-1325), a poboación recibiu a súa carta foral (1304).[2] Data deste período a ampla cintura de murallas, na que se abren tres portas no castelo: a do Guadiana, a de Tavira e a de Mértola, dispostas segundo a orientación xeográfica correspondente.

Nas dependencias deste castelo foi asinado o tratado de Alcoutim, tratado de paz que se concertou o 31 de marzo de 1371 entre os reis Fernando I de Portugal e Henrique II de Castela, que poñía fin á primeira das guerras fernandinas, e estipulabase o casamento do rei portugués con Leonor de Trastámara filla do rei castelán.[2][3]

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

Segundo Adalberto Alves, no seu Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa, a orixe do topónimo Alcoutim é a expresión árabe al-Quṭamî, "o falcón real".[4] Porén, segundo outros autores, o nome derivaría do latino Alcontinium.[1]

Xeografía

[editar | editar a fonte]
Freguesías de Alcoutim
(antes da fusión Alcoutim-Pereiro).

A vila é a capital do municipio homónimo, o cal ocupa unha superficie de 576,57 km².[5] O municipio tiña no ano 2011 unha poboación de 2 917 habitantes,[6][7] o que facía unha densidade de 5,1 hab./km².

O xentilicio dos seus hbitantes é Alcoutenejo.

O municipio limita ao norte con Mértola, ao leste con España (municipios andaluces de El Granado, Sanlúcar de Guadiana e San Silvestre de Guzmán), ao sueste con Castro Marim, ao suroeste con Tavira e ao oeste con Loulé.

O concello está subdividido en 4 freguesías:[8]

Evolución da poboación do concello de Alcoutim (1864 – 2011)[10]
1864 1878 1890 1900 1911 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2011
8 063 8 736 8 912 9 306 9 204 8 747 9 124 10 620 10 808 9 288 6 727 5 262 4 571 3 770 2 917

En 2014 só naceron catro nenos en Alcoutim, o que situou ao concello no último lugar do ranking da natalidade no europeo.

En 2015 naceron 13 nenos.

En 2014, máis do 60 % da poboación do municipio tiña unha idade superior a 65 anos.[11]

Saldo vexetativo do concello de Alcoutim (2005 – 2009)
Ano Nados vivos Finados
2005 13 74
2006 19 87
2007 5 85
2008 14 87
2009 10 74

Comunicacións con España

[editar | editar a fonte]

Existe unha balsa de pasaxeiros para Sanlúcar de Guadiana, pero non transporta vehículos.

Por estrada a distancia é de 70 km.

Irmandamento

[editar | editar a fonte]

O concello de Alcoutim está irmandado con:

Galería de imaxes

[editar | editar a fonte]
  1. 1,0 1,1 Fortaleza de Alcoutim Arquivado 27 de setembro de 2017 en Wayback Machine. (en portugués).
  2. 2,0 2,1 2,2 de Oliveira Marques, A. H. R. (1977): História de Portugal. Volume I. Queluz de Baixo, Oeiras: Editorial Presença. ISBN 978-97-2232-189-1.
  3. Olivera Serrano, César (2005): Beatriz de Portugal. La pugna dinástica Avís-Trastámara. Santiago de Compostela: CSIC. ISBN 84-0008-343-1.
  4. Alves, Adalberto (2013): Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda, S. A. ISBN 978-97-2272-163-9.
  5. Instituto Geográfico Português (2013). "Áreas das freguesias, municípios e distritos/ilhas da CAOP 2013". Carta Administrativa Oficial de Portugal (CAOP), versão 2013. Direção-Geral do Território. Arquivado dende o orixinal (XLS-ZIP) o 09-12-2013. Consultado o 20/10/2017. 
  6. INE (2012). Censos 2011 Resultados Definitivos – Região Algarve (PDF). Lisboa: Instituto Nacional de Estatística. p. 95. ISBN 978-989-25-0183-3. ISSN 0872-6493. Consultado o 20/10/2017. 
  7. INE (2012). "Quadros de apuramento por freguesia" (XLSX-ZIP). Instituto Nacional de Estatística. Consultado o 20/10/2017. 
  8. Lei n.º 11-A/2013, de 28 de janeiro: Reorganização administrativa do território das freguesias. Anexo I. Diário da República, 1.ª Série, n.º 19, Suplemento, de 28/01/2013.
  9. Resultado da fusión das antigas freguesias de Alcountim e de Oereiro.
  10. Instituto Nacional de Estatística (Recenseamentos Gerais da População).
  11. "Câmara dá cinco mil euros por cada bebé". Arquivado dende o orixinal o 28 de xullo de 2014. Consultado o 20-102017. 
  12. "Geminações de Cidades e Vilas. Alcoutim". Arquivado dende o orixinal o 30 de xaneiro de 2016. Consultado o 20 de outubro de 2017. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]