Ver o código fonte de "Don Giovanni (ópera)"

{{Título en cursiva}}

{{Outros homónimos|Don Juan}}
{{Ópera
| título       = Il dissoluto punito ossia il Don Giovanni
| título_traducido = O libertino castigado ou Don Xoán
| imaxe        = [[Ficheiro:Don Giovanni-german advert.jpg|200px]]
| pé           = Cartel da función do [[23 de setembro]] de [[1788]].
| forma        = [[Ópera]]
| actos        = 2 actos
| idioma_orixinal = [[Lingua italiana|Italiano]]
| libretista   = [[Lorenzo da Ponte]]
| fontes       = baseado no libreto de [[Giovanni Bertati]] para [[Giuseppe Gazzaniga]] dunha ópera de [[1787]]<ref>{{cita libro |apelidos= Riding| apelidos2= Dunton-Downer |nome= Alan|nome2= Leslie |título= Guías visuales Espasa: Ópera|idioma= español|edición=1.ª |ano= 2008|editorial=[[Espasa Calpe, S.A.]] |isbn= 978-84-670-2605-4|páxinas= 116-117 }}</ref>
| data_estrea  = [[27 de outubro]] de [[1787]]
| teatro_estrea= [[Teatro Estatal de Praga|Teatro de Praga]]
| lugar_estrea = [[Praga]]
| duración     = 2 horas 45 minutos
| compositor   = [[Wolfgang Amadeus Mozart]]
| música       = 
| letra        = 
| localización_partitura = 
| coro         = 
| orquestración= 1 [[clavicémbalo]]<br />1 [[mandolina]]<br />1 [[timbal]]<br />2 [[frauta traveseira|frautas]]<br />2 [[óboe]]s<br />2 [[clarinete]]s<br />2 [[fagot]]s<br />2 [[trompa]]s<br />2 [[trompeta]]s<br />3 [[trombón]]s<br />[[Instrumento musical|Instr.]] de cordas: * [[violín]]s (primeiros e segundos)<br />* [[violonchelo]]s<br />* [[viola]]s<br />* [[contrabaixo]]s
| editorial    = 
| personaxes   = Don Giovanni ([[barítono]])<br />Leporello ([[baixo (voz)|baixo]])<br />Il Commendatore ([[baixo (voz)|baixo]])<br />Donna Anna ([[soprano]])<br />Don Ottavio ([[tenor]])<br />Donna Elvira ([[soprano]])<br />Masetto ([[baixo (voz)|baixo]]<br />Zerlina ([[soprano]])
}}
'''''Il dissoluto punito ossia il Don Giovanni''''' (en [[lingua galega|galego]] ''O libertino castigado ou Don Xoán'') é unha [[ópera]] en dous actos con música de [[Wolfgang Amadeus Mozart]] e libreto en [[lingua italiana|italiano]] de [[Lorenzo da Ponte]], baseado no personaxe literario de [[Don Juan (personaxe)|Don Juan]].

== Historia ==
Foi estreada no Teatro da Ópera Italiana de [[Praga]] (actualmente denominado [[Teatro Estatal de Praga]]) o [[29 de outubro]] de [[1787]]<ref>O teatro é mencionado como o ''Teatro di Praga'' no libreto para a estrea de 1787 (Deutsch 1965, 302–303); para o nome actual do teatro véxase [http://www.narodni-divadlo.cz/Default.aspx?jz=en&dk=text.aspx&it=40&sb=0 "The Estates Theatre"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110927155704/http://www.narodni-divadlo.cz/Default.aspx?jz=en&dk=text.aspx&it=40&sb=0 |date=27 de setembro de 2011 }} na páxina web do Teatro Estatal de Praga.</ref> baixo a batuta do propio compositor. O libreto de Da Ponte foi considerado por moitos na época como ''[[dramma giocoso]]'', un termo que denota unha mestura de acción cómica e seria. Mozart incluíu a obra no seu catálogo como "[[opera buffa]]". Aínda que ás veces sexa clasificada como cómica, mestura comedia, melodrama e elementos sobrenaturais.

Como obra destacada do repertorio operístico estándar, aparece como o número sete na lista [[Operabase]] das óperas máis representadas en todo o mundo,<ref>[http://operabase.com/top.cgi?lang=en#opera Opera Statistics]</ref> e a terceira de Mozart. Foi ademais un tema moi froitífero para escritores e filósofos.

== Instrumentación ==
* 1 [[clavicémbalo]] (para [[recitativo]])
* 1 [[mandolina]]
* 1 [[timbal]]
* 2 [[frauta traveseira|frautas]]
* 2 [[óboe]]s
* 2 [[clarinete]]s
* 2 [[fagot]]s
* 2 [[trompa]]s
* 2 [[trompeta]]s
* 3 [[trombón]]s
* [[Instrumento musical|Instr.]] de cordas: [[violín]]s (primeiros e segundos), [[violonchelo]]s (para [[recitativo]]), [[viola]]s e [[contrabaixo]]s

== Personaxes ==
{| class="wikitable"
!Personaje
![[Tesitura]]
!Elenco da estrea mundial o [[29 de outubro]] de [[1787]]<ref>Elenco da estrea de Casaglia (2005)</ref><br />Director: [[Wolfgang Amadeus Mozart]]
!Elenco na estrea en [[Viena]] o [[7 de maio]] de [[1788]]<ref>Deutsch 1965, 313</ref><br />Director: Wolfgang Amadeus Mozart
|-
| [[Don Juan (personaxe)|Don Giovanni]], ''un xove nobre extremadamente licencioso''
|[[barítono]]
|[[Luigi Bassi]]
|Francesco Albertarelli
|-
| Leporello, ''servinte de Don Giovanni''
|baixo
|Felice Ponziani
|Francesco Benucci<ref>Benucci foi o primeiro Fígaro en ''[[Le nozze di Figaro]]''.</ref>
|-
| Il Commendatore (Don Pedro)
|[[Baixo (voz)|baixo]]
|Giuseppe Lolli
|Francesco Bussani
|-
| Donna Anna, ''fixa, prometida de Don Ottavio''
|[[soprano]]
|[[Teresa Saporiti]]
|[[Aloysia Weber]]<ref>Weber, cuñada de Mozart, cantou con frecuencia nas súas obras.</ref>
|-
| Don Ottavio
|[[tenor]]
|Antonio Baglioni
|Francesco Morella
|-
| Donna Elvira, ''unha dama de Burgos abandonada por Don Giovanni''
|soprano
|Katherina Micelli
|[[Caterina Cavalieri]]<ref>Cavalieri foi a primeira Konstanze en ''[[Die Entführung aus dem Serail]]''.</ref>
|-
| Masetto, ''un campesiño''
|baixo<ref>O papel é frecuentemente cantado por barítonos</ref>
|Giuseppe Lolli
|Francesco Bussani
|-
| Zerlina, ''[[Compromiso|prometida]] de Masetto''
|soprano
|Caterina Bondini<ref>[http://books.google.com.au/books?id=l6I6BwTMJ3sC&pg=RA1-PA1021&lpg=RA1-PA1021&dq=teresa+bondini+saporiti&source=bl&ots=POjCNN4FJG&sig=Dnm3GUSWZ0_qq1BgIkNfVAem6OQ&hl=en&ei=4-AQSpzZGKbs6gP05fXvDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1 Abert, Spencer, Eisen: ''W. A. Mozart'']</ref>
|Luisa Mombelli
|-
| colspan="4"|'' Coro: campesiños, servintes, damas, músicos, demos''
|}

== Notas ==
{{Listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
{{Portal|Ópera}}

{{Óperas de Wolfgang Amadeus Mozart}}
{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Óperas de W.A. Mozart]]
[[Categoría:Óperas en italiano]]
[[Categoría:Óperas de 1787]]
[[Categoría:Óperas estreadas en Praga]]