Celulosa
A celulosa é un polímero formado pola repetición de monosacáridos de glicosa. É unha molécula insoluble en auga, e é a biomolécula máis abundante que hai na Terra. Plantas, bacterias ou algas producen cada ano unha cantidade aproximada de cen mil millóns de toneladas de celulosa.
| Celulosa[1] | |
|---|---|
 | |
 | |
| Identificadores | |
| Número CAS | 9004-34-6 |
| UNII | SMD1X3XO9M |
| Número CE | 232-674-9 |
| ChEMBL | CHEMBL1201676 |
| Propiedades | |
| Fórmula molecular | (C6H10O5)n |
| Aspecto | po branco |
| Densidade | 1.5 g/cm3 |
| Punto de fusión | descompose |
| Solubilidade en auga | ningunha |
| Perigosidade | |
| EU Index | non listado |
| NFPA 704 |
 1
1
0
|
| Compostos relacionados | |
| Compostos relacionados | Amidón |
Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa. | |
Terminoloxía
editarO termo celulosa deriva de célula, do latín cellula (cela pequena), co sufixo -osa, que se emprega para designar azucres complexos. A primeira utilización do termo célula para referirse a elementos básicos estruturais dos organismos vivos débese a Robert Hooke no s. XVII, quen observou pequenas estruturas que lembraban celas monásticas nunha mostra de cortiza.[2] O químico francés Anselme Payen acuñou o termo cellulose no s. XIX ao identificar e illar a substancia polisacárida das plantas.[3]
O Dicionario da Real Academia Galega recolle o termo "celulosa" para referirse ao principal compoñente da parede celular das plantas, utilizado industrialmente na fabricación de papel entre outros produtos.[4][5]. O Dicionário Estraviz recolle a forma "celulose", alineada coas terminacións en -ose do portugués, francés, inglés e alemán.[6]
Estrutura da celulosa
editarA celulosa forma cadeas lineais, formadas por monómeros de β-glicosa mediante enlaces β-1,4-O-glicosídico, que se unen unhas ás outras mediante pontes de hidróxeno. A unión de moitas cadeas forma feixes cilíndricos chamados microfibriñas de celulosa. As microfibriñas son moi resistentes, polo que teñen unha función estrutural, e estas atópanse na parede celular dos vexetais.
Funcións da celulosa
editarA celulosa é un compoñente estrutural nas plantas, xa que é unha molécula moi resistente. Tamén hai animais, como algúns microrganismos (fungos ou bacterias) ou ruminantes que teñen no seu organismo a enzima celulasa que é capaz de romper os enlaces da β-glicosa, e a celulosa sérvelles coma fonte de enerxía. Pero a celulosa non pode ser empregada polos seres humanos, xa que non temos os enzimas axeitados para poder romper os enlaces que presenta. Aínda así é imprescindible tomar algunha cantidade de celulosa xa que axuda no proceso do tránsito intestinal e como fonte de enerxía para as bacterias intestinais.
Aplicacións da celulosa
editarA celulosa obtense da madeira, algodón, liño, palla etc. Úsase para a fabricación de papel e variantes do papel, así como tamén para a fabricación dalgunhas substancias químicas como por exemplo explosivos).
Celulosa en animais
editarAínda que a celulosa é típica dos vexetais, hai excepcións entre os animais que poden producir celulosa, como é o caso dos tunicados mariños (por exemplo ascidias), que teñen unha túnica formada por celulosa, que nestes animais foi denominada historicamente tunicina.[7]
Notas
editar- ↑ Nishiyama, Yoshiharu; Langan, Paul; Chanzy, Henri (2002). "Crystal Structure and Hydrogen-Bonding System in Cellulose Iβ from Synchrotron X-ray and Neutron Fiber Diffraction". J. Am. Chem. Soc 124 (31): 9074–82. PMID 12149011. doi:10.1021/ja0257319.
- ↑ "CÉLULA". Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras (en castelán). Consultado o 2024-11-21.
- ↑ "CELULOSA". Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras (en castelán). Consultado o 2024-11-21.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para celulosa.
- ↑ "celulosa". aplicacions.usc.es, bUSCatermos. Consultado o 2024-11-21.
- ↑ Dicionario Estraviz - Celulose
- ↑ Endean, R (1961). "The Test of the Ascidian, Phallusia mammillata". Quarterly Journal of Microscopical Science 102 (1): 107–117.