Marita Petersen
Marita Petersen (fødd Marita Johansen 21. oktober 1940, Vágur - 26. august 2001, Tórshavn) var løgmaður í Føroyum 1993 - 94. Marita Petersen er fyrsta kvinnan, ið náddi ovastu rók í føroyskum politikki. Tann 18. januar 1993 varð hon tann fyrsti kvinnuligi løgmaður í Føroyum[1].
| Marita Petersen | |
|---|---|
| er eitt | menniskja |
| Fødd(ur) | 21. okt 1940 í/á Vágur |
| Andaðist | 26. aug 2001 í/á Tórshavn |
| Deyðsorsøk | cancer |
| Alma mater | Q12316101, Danish Pedagogical University |
| Starv | lærari, politikari |
| Politiskur flokkur | Javnaðarflokkurin |
| Foreldur | faðir Sámal Johansen |
| Dátuheiti | |
| VIAF | 168341614 |
| LCAuth | n2011010363 |
| Tíðarskeið | 1993 – 1994 |
|---|---|
| Undanmaður | Atli Pætursson Dam |
| Eftirmaður | Edmund Joensen |
| Føddur/Fødd | 21. oktober 1940 Vágur |
| Flokkur | Javnaðarflokkurin |
Í 1988 varð hon fyrstu ferð vald á ting. Frá 1990 – 1993 var hon landsstýrismaður í mentamálum, har hon m.a gjørdi vart við seg við at endurskoða yrkisútbúgvingarnar í Føroyum og fáa samtykt lógarverk innan hetta øki. Hon var talskvinna fyri at skipa miðnámsskúlarnar í deplar. Eisini legði hon broytingar í rúsdrekkalógini fram, ið viðførdu ta skipan, sum vit kenna í dag.
Tíðin, sum Marita var løgmaður í Føroyum, frá januar 1993 til september 1994, var eitt av svárastu tíðarskeiðunum í Føroya søgu. Bankarnir vóru um at fara av knóranum, og vinnulívið á sjógvi og landi var við at fara sama veg. Arbeiðsloysið var methøgt, fráflyting úr Føroyum og tvangsauktiónir av sethúsum vóru gerandishendingar. Sum løgmaður stóð Marita Petersen á odda fyri samráðingunum við danir og Den Danske Bank fyri at forða fyri, at Føroyar fóru av knóranum. Úrslitið av hesum samráðingum var millum annað, at Føroya landsstýri keypti partabrøvini í Føroya Banka frá Den Danske Bank. Hetta keypið hevði seinni sokallaða "bankamálið" við sær, har ákærur vórðu reistar ímóti Den Danske Bank fyri ikki at hava kunnað Føroya landsstýri um veruligu fíggjarstøðuna í Føroya Banka innan søluna av partabrøvunum.
Marita Petersen stóð sum løgmaður eisini á odda, tá ið semja var gjørd við donsku stjórnina um eina bjarging fyri føroyska búskapin. Henda avtalan hevði við sær, at danska stjórnin afturfyri setti krøv um kvotuskipan innan fiskivinnuna og skipanina av Føroya Fiskavirking.
Fyri at sleppa undan hópuppsagnum innan tað almenna samráddist Marita við almennu fakfeløgini um lønarniðurskurð. Eisini legði hon stóran dent á skipanarlig viðurskifti og var stigtakari til nýggju føroysku stýrisskipannarlógina frá 1994.
Í 1993 bleiv Marita Petersen eisini forkvinna fyri Javnaðarflokkin eftir Atla Dam, ið ikki stillaði uppaftur sum formaður. Innanfloks arbeiddi hon við at útbyggja demokratiið í flokkinum og at endurnýggja politikkin hjá flokkinum.
Hon legði dent á, at kvinnurnar eisini vóru virknar bæði innan- og uttanfloks. Hon hevði eitt netverk av kvinnum, ið hon eisini gjørdi brúk av, meðan hon var landstýrismaður og løgmaður. Hon hevði ein virknan leiklut í samband við at løgtingið í 1994 samtykti Javnstøðulógina.
Aftaná løgtingsvalið í 1994 stóð hon á odda fyri samgongusamráðingunum. Javnaðarflokkurin fekk ikki løgmann, og Marita Petersen valdi aftur at taka sæti á løgtingi. Harvið breyt hon siðvenjuna hjá Javnaðarflokkinum um, at floksformaðurin hevði sess í landsstýrinum. Hon var sum tann fyrsta kvinnan vald til løgtingsformann í 1994.
Í 1995 bjóðaði Jóannes Eidesgaard henni av sum formansvalevni í Javnaðarflokkinum, Marita vann formannsvalið, men á landsfundinum í 1996 legði hon frá sær sum formaður fyri Javnaðarflokkin. Til løgtingsvalið í 1998 stillaði Petersen ikki uppaftur, og fór hon sostatt úr føroyskum politikki.
Marita var leiðari av Sernámsdeplinum frá 1997 og til hon, eftir stutta sjúkralegu, doyði tann 26. august í 2001.
Keldur
rætta- ↑ Joensen, Dagny: "Marita - Eitt konubrot í landsins søgu", s.84-85
Ávísingar úteftir
rætta- Dansk Kvindebiografisk Leksikon: Marita Petersen
- Joensen, Dagny: "Marita - Eitt konubrot í landsins søgu", Mentunargrunnur Studentafelagsins 2007. ISBN 978-99918-43-74-2
- Løgtingið 150 - Hátíðarrit. Tórshavn 2002, Bind 2, s. 337 (PDF-Download)
- 30 ár síðani Marita gjørdist løgmaður, portal.fo, 18. jan. 2023
Andrass Samuelsen | Kristian Djurhuus | Peter Mohr Dam | Hákun Djurhuus | Peter Mohr Dam | Kristian Djurhuus | Atli Pætursson Dam | Pauli Ellefsen | Atli Pætursson Dam | Jógvan Sundstein | Atli Pætursson Dam | Marita Petersen | Edmund Joensen | Anfinn Kallsberg | Jóannes Eidesgaard | Kaj Leo Johannesen | Aksel V. Johannesen | Bárður á Steig Nielsen