برونشیت
| برونشیت | |
|---|---|
 | |
| نمونه‌ای از برونشیت حاد . | |
| تخصص | پزشکی ریه  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | J20-J21, J42 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 466, 491 |
| دادگان بیماری‌ها | 29135 |
| مدلاین پلاس | 001087 |
| ئی‌مدیسین | article/۸۰۷۰۳۵ article/297108 |
| سمپ | D001991 |
برونشیت یا نایژه‌آماس[۱] (به انگلیسی: bronchitis) به التهاب نایژه‌ها در شش گفته می‌شود.[۲] این عارضه در اثر تورم نای یا نایژک‌ها بروز می‌کند و به علت عفونت توسط باکتریها و ویروسها یا در اثر تحریکاتی مانند هوای آلوده و سیگار کشیدن و همچنین مواجهات شغلی سیستم تنفس با فلز کادمیوم (به شکل مزمن) ایجاد می‌شود.
برونشیت حاد یا مزمن، نما و تظاهراتی متفاوت دارد. هنگامی که نایژه‌ها ملتهب می‌شوند، معمولاً انسداد نسبی راه تنفسی، سرفه و ترشح خلط رخ می‌دهد. در برونشیت حاد معمولاً سرفه‌ها به مدت سه هفته به طول می‌انجامد.[۳]
در بیش از ۹۰ درصد موارد علت بیماری بیماری ویروسی است؛ هرچند در موارد کمی هم این بیماری به دلیل آلودگی شدید هوا و وجود گرد و غبار بروز می‌کند.[۳][۴]
درمان این بیماری عموماً شامل استراحت، استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌شود.[۵][۶]
نای (تراکه‌آ) به دو شاخه راست و چپ تقسیم می‌شود که این شاخه‌ها نایژه (برونش) نامیده می‌شود. نایژه راست ۲/۵ سانتی‌متر طول دارد و وارد شش راست می‌شود. نایژه چپ ۵ سانتی‌متر طول دارد و وارد شش چپ می‌شود. نایژه‌ها در داخل شش‌ها به شاخه‌های کوچکتری به نام نایژک (برونشیول) تقسیم می‌شوند. شش راست از ۳ لخته (لوب) و شش چپ از ۲ لخته تشکیل شده‌است. نایژک‌ها در شش‌ها به حفره‌های هوایی کوچکی به نام آلوئول ختم می‌شوند.
برونشیت حاد یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جهان است.[۵][۷] حدود ۵ درصد بزرگسالان و ۶ درصد کودکان حداقل یکبار در سال دچار این بیماری می‌شوند.[۸][۹] در سال ۲۰۱۳ نزدیک به سه میلیون نفر در جهان بر اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.[۱۰]
برونشیت حاد
[ویرایش]برونشیت حاد شروعی ناگهانی دارد و برای مدت کوتاهی باقی می‌ماند. معمولاً عواملی مانند ویروسها، باکتریها، قارچها، مواد شیمیایی (مانند استنشاق آمونیاک) و سایر علل می‌توانند باعث برونشیت حاد شوند. بسیاری اوقات برونشیت تنها نیست بلکه با التهاب سایر بخش‌های برونشیت مانند عفونت ریوی (پنومونی)، التهاب نایژک‌ها (برونشیولیت) و دیگر موارد همراه است از این‌رو علائم و درمانی مشابه پنومونی دارد.
در مواردی که عامل بیماری‌زا ویروس باشد (مانند ویروس سرماخوردگی) درمان آنتی‌بیوتیکی کارایی ندارد و فقط علائم بیماری مانند سرفه، تب و خس‌خس سینه را می‌توان با داروهایی مانند آنتی هیستامین، گشادکننده برونش و استامینوفن درمان نمود. برونشیت حاد ویروسی حتی بدون درمان هم دوره‌ای کوتاهتر از یک هفته دارد.
تشخیص
[ویرایش]برونشیت حاد را معمولاً می‌توان از روی علائم آن شناسایی نمود.[۱۱]
درمان
[ویرایش]عدم استعمال دخانیات، به ویژه سیگار، و همچنین شستشوی مداوم دست‌ها از راهکارهای پیشگیری این بیماری هستند.[۱۲] درمان این بیماری عموماً شامل استراحت، استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌شود.[۵][۶] داروهای سرفه معمولاً برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی‌شوند.[۳][۱۳]
برونشیت مزمن که اغلب ناشی از استعمال سیگار، آلودگی هوا و علل شغلی است[۱۴][۱۵][۱۶] همراه با از دست رفتن قابلیت ارتجاعی حبابچه‌های هوایی شش (آمفیزم) جزو بیماری‌های مزمن انسدادی ریه (COPD) طبقه‌بندی می‌شود. COPD دارای سه زیر مجموعه است: آمفیزم، برونشیت مزمن و بیماری مجاری هوایی کوچک (SAD). مواد اعتیاد آوری مانند سیگار، تریاک، حشیش، شیشه، هروئین و… که به صورت تدخینی یا کشیدنی مصرف می‌شوند حاوی گازهای سمی و خطرناکی همچون مونواکسید کربن بوده و مصرف طولانی مدت آن‌ها باعث تخریب بافت ریه و افزایش احتمال ابتلا به برونشیت می‌شود.
منابع
[ویرایش]- ↑ «نایژه‌آماس، نایژآماس» [پزشکی] هم‌ارزِ «bronchitis»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ نایژه‌آماس)
- ↑ "What Is Bronchitis?". August 4, 2011. Retrieved 1 April 2015.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Albert, RH (1 December 2010). "Diagnosis and treatment of acute bronchitis". American family physician. 82 (11): 1345–50. PMID 21121518.
- ↑ "What Causes Bronchitis?". August 4, 2011. Retrieved 1 April 2015.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Tackett, KL; Atkins, A (December 2012). "Evidence-based acute bronchitis therapy". Journal of pharmacy practice. 25 (6): 586–90. doi:10.1177/0897190012460826. PMID 23076965.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ "How Is Bronchitis Treated?". August 4, 2011. Retrieved 1 April 2015.
- ↑ Braman, SS (January 2006). "Chronic cough due to acute bronchitis: ACCP evidence-based clinical practice guidelines". Chest. 129 (1 Suppl): 95S–103S. doi:10.1378/chest.129.1_suppl.95S. PMID 16428698.
- ↑ Wenzel, RP; Fowler AA, 3rd (16 November 2006). "Clinical practice. Acute bronchitis". The New England Journal of Medicine. 355 (20): 2125–30. doi:10.1056/nejmcp061493. PMID 17108344.
- ↑ Fleming, DM; Elliot, AJ (March 2007). "The management of acute bronchitis in children". Expert opinion on pharmacotherapy. 8 (4): 415–26. doi:10.1517/14656566.8.4.415. PMID 17309336.
- ↑ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 December 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385: 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
{{cite journal}}:|first1=has generic name (help) - ↑ "How Is Bronchitis Diagnosed?". August 4, 2011. Retrieved 1 April 2015.
- ↑ "How Can Bronchitis Be Prevented?". August 4, 2011. Retrieved 1 April 2015.
- ↑ Smith, SM; Schroeder, K; Fahey, T (24 November 2014). "Over-the-counter (OTC) medications for acute cough in children and adults in community settings". The Cochrane database of systematic reviews. 11: CD001831. doi:10.1002/14651858.CD001831.pub5. PMID 25420096.
- ↑ U.S. National Library of Medicine (2011). "Chronic obstructive pulmonary disease". A.D.A.M. Medical Encyclopedia. Retrieved 28 December 2012.
- ↑ "Understanding Chronic Bronchitis". American Lung Association. 2012. Archived from the original on 18 December 2012. Retrieved 30 December 2012.
- ↑ Forey, BA; Thornton, AJ; Lee, PN (June 2011). "Systematic review with meta-analysis of the epidemiological evidence relating smoking to COPD, chronic bronchitis and emphysema". BMC Pulmonary Medicine. 11 (36): 36. doi:10.1186/1471-2466-11-36. PMC 3128042. PMID 21672193.
- سیسیل مبانی طب داخلی. تهران ۲۰۰۴