قلعه جلال‌الدین
| قلعه جلال‌الدین | |
|---|---|
 بقایای قلعه | |
 | |
| نام | قلعه جلال‌الدین |
| کشور | ایران |
| استان | استان خراسان شمالی |
| شهرستان | شهرستان جاجرم |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های دیگر | قلعه جلردی |
| نوع بنا | سنگی با ملات |
| سال‌های مرمت | نشده |
| کاربری | دفاعی، نظامی |
| کاربری کنونی | موزه مردم‌شناسی |
| دیرینگی | دوران‌های تاریخی پس از اسلام |
| دورهٔ ساخت اثر | دوران‌های تاریخی پس از اسلام |
| مالک فعلی اثر | جلال‌الدین خوارزمشاه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۵۷۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۳ بهمن ۱۳۵۶ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | دارد |
  قلعه جلال‌الدین روی نقشه ایران
۳۶°۳۴′شمالی ۵۶°۱۳′شرقی / ۳۶٫۵۷°شمالی ۵۶٫۲۲°شرقی | |
| میراث کهن | |
قلعه جلال‌الدین[۱][۲][۳][۴] مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان گرمه واقع شده و این اثر در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۵۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۵] قلعه جلال‌الدین که از سنگ و آجر و گچ ساخته شده، عبارت است از شش برج و چند یورت که قطرا از شمال به جنوب اطول از مغرب به شرق است.
موقعیت قلعه
[ویرایش]قلعه جلال‌الدین در شهرستان گرمه و بر روی تپه نسبتاً مرتفع سنگی قرار گرفته‌است. این قلعه با پلانی شش گوش، دارای شش برج مدور در اطراف است و درِ ورودی آن در ضلع جنوبی قرار دارد که در گذشته عمارتی نیز بالای درِ ورودی قرار داشته‌است.
این قلعه در داخل از چهار اتاق در میان برج‌ها ساخته و خمره‌هایی نیز در بدنه دیوارهای داخلی جهت جمع‌آوری آب و آذوقه ایجاد شده‌است. در ضلع جنوبی و سمت راست درِ ورودی این قلعه راه پله‌ای جهت دسترسی به برج‌های نگهبانی قرار دارد و روزنه‌هایی در تمام طول دیوارهای اطراف و برج‌ها نیز ایجاد شده‌است. در پایین و ضلع جنوب غربی قلعه چشمه آب شیرینی وجود دارد که آن نیز موسوم به جلال‌الدین می‌باشد . عمده مصالح این قلعه از سنگ و ملاط ساروج و در بعضی نقاط از آجر می‌باشد. ارتفاع برج‌ها و دیوارهای آن حدود ۱۲ متر می‌باشد. این قلعه در گذشته دو یا سه طبقه بوده که این قلعه را به شهر گرمه متصل می‌ساخته‌است.[۶]
آب مخصوص قلعه
[ویرایش]درون قلعه در طرف شمال غربی، چاهی است مخصوص آب قلعه که حالا تقریباً بیست ذرع عمق دارد و پیداست که پر شده‌است. آنچه معلوم می‌شود چون چشمه بزرگی است، دامنه تپه‌ای که قلعه بالای آن ساخته شده منفجر است، این چاه پایابی بوده که آب از آن با مشک بالا می‌آورده‌اند. در دهنه چاه صناعت و بنایی نشده همان حفره است و در اطراف چاه آثار کلنگ دیده نمی‌شود؛ مثل این که این دهنه طبیعی است.[۷][ارجاع نادقیق]
قلعه جلال‌الدین یک قلعه نظامی
[ویرایش]نظریات مختلفی در خصوص این که این قلعه متعلق به چه کسی می‌باشد، وجود دارد. عده‌ای این قلعه را به جلال‌الدین سلجوقی و عده‌ای آن را به جلال‌الدین؛ بنیان‌گذار سلسله جلالیه نسبت می‌دهند اما نظریه‌ای که در حال حاضر مطمئن‌تر و محتمل‌تر از بقیه به نظر می‌رسد این است که قلعه جلال‌الدین یک قلعه نظامی است که مربوط به قرن هفتم هجری قمری می‌باشد و آن را به سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه نسبت می‌دهند. بر اساس این نظریه به نظر می‌رسد که این قلعه به دستور سلطان جلال‌الدین و در هنگام حمله مغول به ایران و در جریان جنگ و گریزهای سلطان جلال‌الدین و در زمانی که وی پس از مرگ پدرش در جزیره آبسکون (آشوراده کنونی) از جانب مازندران به سمت شرق ایران حرکت نمود تا خود را برای مقابله با سپاهیان مغول آماده سازد، ساخته شده باشد.[۶][پیوند مرده]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «قلعه جلال‌الدین؛ اثر تاریخی سده ششم/ نمایی ازشکوه و زیبایی طبیعت». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۶-۰۳-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۷.
- ↑ «قلعه جلال‌الدین». ana.ir. ۲۰۱۶-۰۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۷.[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۱۹.
- ↑ http://www.iribnews.ir/fa/news/2086601/خراسان-شمالی-در-آیینه-گردشگری-تصاوير https://web.archive.org/web/20190417233216/http://www.iribnews.ir/fa/news/2086601/خراسان-شمالی-در-آیینه-گردشگری-تصاوير. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۱۷. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در|وبگاه=وجود دارد (کمک) - ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ http://www.tabnak.ir
پیوند به بیرون
[ویرایش]| مرکز | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش |
| ||||||||||||||||||||||||||||
| آذربایجان شرقی | 
 | |
|---|---|---|
| آذربایجان غربی | ||
| اردبیل | ||
| اصفهان | ||
| ایلام | ||
| بوشهر | ||
| تهران | ||
| چهارمحال و بختیاری | ||
| خراسان شمالی | ||
| خراسان رضوی | ||
| خراسان جنوبی | ||
| خوزستان | ||
| زنجان | ||
| سمنان | ||
| سیستان و بلوچستان | ||
| فارس | ||
| قزوین | ||
| قم | ||
| کردستان | ||
| کرمان |
| |
| کرمانشاه | ||
| گلستان | ||
| گیلان | ||
| لرستان | ||
| مازندران | ||
| مرکزی | ||
| هرمزگان | ||
| همدان | ||
| یزد | ||
 | این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |