ایزد ماه
| ماه ☽ خدای گیاهان و چهارپایان | |
|---|---|
.jpg) نقاشی ایزد ماه و زمین در آیین مانی | |
| اطلاعات کلی | |
| نام‌های دیگر: | چاندرا |
| اوستایی: | ماونگهه |
| جنسیت: | ایزد (نرینه) |
| دوران پیدایش: | پیش از زرتشت |
| رده: | افزایش رمهٔ گوسفندان و سرسبزی روییدنی‌ها و آبادانی، مراقبت از اختران، جان بخش و آبرمند |
| سیاره: | ماه |
| عضوی‌از: | ایزدان سی و سه گانه، ایزدان نگهبان روز های ماه |
| نماد: | شاخ گاو (به دلیل شباهت به هلال ماه)، چهارپایان |
| نگهبان روز: | دوازدهم هر ماه، مه‌شید هر هفته |
| ایزدان همکار: | وهومنه، رام، گوش |
| گل: | گل نرگس |
| اقامتگاه: | آسمان |
| جشنواره: | ماه‌روز (دوازدهم فروردین) |
| همتاها | |
| همتای یونانی: | آرتمیس |
| همتای رومی: | دیانا |
| همتای هندی: | سوما |
ماه نام یکی از ایزدان آئین مزدیسنا است. در اوستا این نام به صورت ماونگهه و در پهلوی و فارسی ماه گفته می‌شود. یشتی از کتاب یشت‌ها به نام ماه‌یشت است که در آن ماه مقدس، حامل نژاد ستوران و سرور راستی ستوده شده‌است. روز دوازدهم هر ماه شمسی ماه روز نامیده می‌شده که نگهبانی آن روز با ایزد ماه است.[۱]
بنابر اعتقاد ایرانیان قدیم ماه مانند خورشید مراقبت از اختران را برعهده دارد. از یکم تا پانزدهم اندرماه از دهم تا پانزدهم پرماه و از بیستم تا بیست و پنجم ویس‌پتس یا ویس‌تپس خوانده‌می‌شد. هر یک از این سه زمان را پنجهٔ ویه می‌خواندند. (خرده اوستا) در بندهش آمده‌است که در آن مدت با چشم می‌توان دید که آب افزونتر می‌شود و بالش درختان بیشتر و رسیدن محصولات چشم گیرتر است. از همین رو است که ماه را وخش بختار یعنی جان بخش و ابرمند می‌خواندند و افزایش رمهٔ گوسفندان و سرسبزی روییدنی‌ها و آبادانی را از ماه می‌دانستند.[۲]
پانویس
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- عفیفی، رحیم (۱۳۷۴)، اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی، تهران: انتشارات توس
- سامی، علی (۱۳۷۲)، نامگانی جلد دوم، شیراز: انتشارات نوید شیراز